در نشست علمی «اندیشه قرآنی پیشرفت‌نگر» عنوان شد:
ثمرات معرفی تصویر خردمندانه قرآن از جامعه اسلامی/ «یهدی الی الرشد»؛ پایه معرفت
گروه حوزه‌های علمیه: نشست علمی «اندیشه قرآنی پیشرفت‌نگر در متن نظام مدیریت تحقیق و توسعه درون‌زا» از سوی مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه(رشد) برگزار و در آن تاکید شد: برای پیشرفت باید تصویر خردمندانه قرآن از جامعه اسلامی را ارایه کنیم و به مقدار توان به سمت آن گام برداریم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) حجت‌الاسلام والمسلمین احمد آکوچکیان، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه(رشد) دیشب، 22 آذرماه در نشست علمی «اندیشه قرآنی پیشرفت‌نگر در متن نظام مدیریت تحقیق و توسعه درون‌زا» از سلسله پیش‌نشست‌های اولین کنفرانس قرآن‌پژوهی پیشرفت و روش‌شناسی تفسیر گفت: با انقلاب اسلامی الگوی مدیریت تحول باید بر وفق تفکر دینی مبتنی بر پیشینه تمدنی ما شکل می‌گرفت اما این کار انجام نشد.
وی افزود: زیر ساخت انقلاب فرهنگی باید با تحول در علم و دانش صورت می‌گرفت اما تازه در سال‌های 88 به بعد الگوی درون‌زای پیشرفت برای رسیدن به نظام مطلوب در کشور مطرح شد به همین دلیل در یکی دو دهه اول انقلاب از انبانه اول انقلاب ارتزاق کردیم و کمتر به روزآمدکردن این انباشت توجه داشتیم لذا نقشه جامع علمی کشور و ... در حد کلیات باقی مانده‌اند و امروز همچنان مدیریت تحول، سؤالی راهبردی برای ما است.
آکوچکیان با بیان اینکه الگوی دین‌شناخت پیشرفت یک داعیه در این زمینه است که مبتنی بر قرآن و سنت است تصریح کرد: امروز همچنان با سؤالات جدی در عرصه مدیریت تحول روبرو هستیم و همچنان این سؤالات در نقطه ابتدایی خود ایستاده است و نظام تولید علم ما پاسخگوی نظام مسایل کنونی نیست زیرا نظام آموزشی ادعای پژوهش‌محوری دارد اما دانش تولیدی، مبنای نظام نشده است.
دبیر اولین کنگره ملی قرآن‌پژوهی پیشرفت و روش‌شناسی تفسیر افزود: امروز مکتب صدرایی و تفکیک و ... با همه مزایا نمی‌توانند پاسخ‌دهی به سؤالات روز داشته باشند و هنوز این سؤال در ذهن ما وجود دارد که برای انقلاب معرفت‌شناسی کدام معرفت لازم است؛ این انقلاب معرفتی و روش‌شناختی همچنان صورت نگرفته است و از طرف دیگر حوزه نظام مسایل در تفکر پایه با مقاومت‌های وسیعی روبروست البته ما معتقدیم که این معرفت پایه باید بر مبنای تعبیر «یهدی الی الرشد» قرآن و بر آموزه‌های بی‌بدیل قرآنی شکل گیرد.
رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه همچنین با اشاره به پیشینه فعالیت این مرکز و عدم حمایت از آن اظهار کرد: این مرکز که کار خود را بر تحقیقات استراتژیک توسعه بنیاد نهاده است از پشتیبانی دولتی برخوردار نبوده و حمایتی از ما نمی‌شود ولی با این حال در نظریه‌پردازی و نوآوری براساس ارزیابی وزارت علوم رتبه اول و دوم کشوری را داریم و این در حالی است که موسساتی هستند که بودجه‌های زیادی هم گرفته‌اند ولی در رتبه‌های بسیار پایین‌تر قرار دارند و نتوانسته‌اند نظام علمی کشور را چند گامی به جلو ببرند و کمکی به آن داشته باشند.
آکوچکیان بیان کرد: پرداخت به الگوی راهبردی پیشرفت مهمترین ماموریت این موسسه است و در هشت بخش مرتبط با علوم فعالیت می‌کند که از جمله در حوزه تفکر تفسیری کارهای خوبی شده که اولین آن کار روش‌شناسی و سهم آن در گفتمان تحول بر روی تفسیر راهنماست همچنین یکی از کارهای دیگر بحث سبک تفسیر تنزیلی است که با همکاری موسسه تمهید، پیش‌نشست‌هایی حول آن در حال برگزاری است تا با تجمیع نظرات کارشناسی در بحث روش‌شناسی تفسیری بتوانیم کمکی به جریان علمی و رشد و توسعه معرفت‌شناخت پایه در کشور داشته باشیم.
وی با اشاره به نگرش شهید صدر به پیشرفت و وجود نگرش‌های متفاوت در این عرصه افزود: نگاه ایشان سیستم‌نگر است که کمتر فقیهی با این نگاه وارد تفقه در دین شده است در حالی که ما در دوره کنونی بیش از هر چیزی به این نوع نگاه نیاز داریم تا بر مبنای پایه رشد عدالت‌بنیان و یهدی الی الرشد حرکت کنیم.
وی تاکید کرد: استفاده از ادعیه و نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه و ... در این مسیر کمک شایانی به ما می‌کند اما برای حضور در محضر این بیانات آل‌البیت هم باید در نهایت سراغ قرآن برویم و حرکت رفت و برگشتی از قرآن به مضامین این ودایع آل‌البیت(ع) داشته باشیم از این رو حتی نهج‌البلاغه را باید بر بالین قرآن ببریم.
تصویر حکومت مهدوی؛ نقشه راه پیشرفت کشور
در ادامه این نشست علمی، علی‌اصغر پورعزت، استاد دانشگاه تهران در سخنانی گفت: ما بعد از انقلاب متوجه شدیم ضعف‌های زیادی در عرصه علمی و دانشگاهی داریم ولی مدل و الگوهای پخته شده برای رفع این ضعف‌ها نداشتیم از این رو در سال‌های اولیه انقلاب الگوهای ارایه شده ربطی به منابع دینی نداشت و در این خلا هر کسی الگویی ارایه می‌داد مورد قبول واقع می‌شد.
وی افزود: در بسیاری از موارد از اصل غفلت کرده و به مسایلی می‌پردازیم که ما را گرفتار دور باطل می‌کند که از جمله آن تورم در کارهای پژوهشی موازی است؛ امروز کارهای متورم در عرصه پژوهشی زیاد است و حتی یک فرد لیسانسه به راحتی می‌تواند برای خود تولید رزومه انبوه کند.
پورعزت با تاکید بر ضرورت پرداختن علمی به مسئله اخلاق که غربی‌ها در آن رشد خوبی داشته و در تبیین و تحکیم باورهای اخلاقی مورد نظر خود از ما موفق‌تر بوده‌اند بیان کرد: ما در زمینه اخلاق و ارایه مکاتب اخلاقی دستاورد قابل ملاحظه‌ای نداشته‌ایم در حالی که غربیان مطالعات زیادی انجام داده‌اند؛ از این رو حتی بیانات و جملات بزرگان ما مانند امام علی(ع) بارها به عنوان ضرب‌المثل و عبارات رایج در آثار اندیشمندان غربی نیز به کار رفته است از این رو پرداختن نظام‌مند به اخلاق و ارایه سیستمی آن ضروری است به همین دلیل هم بنده برای فعالیت علمی در زمینه اخلاق برنامه‌ریزی کرده‌ام و در یک دوره زمانی 5 ساله به آن خواهم پرداخت و انشاءالله آثاری در این زمینه منتشر می‌کنم.
وی با اشاره به چالش‌های مدیریتی در کشور با بیان اینکه در چنین شرایطی نباید نا امید باشیم ادامه داد: یکی از مهمترین عواملی که سبب می‌شود ما از شرایط با وجود سختی‌ها نا امید نشویم و در حد توان به رفع و اصلاح مشکلات بپردازیم باور به اندیشه موعود و مهدویت است.
این استاد دانشگاه تهران اظهار کرد: تفکر به وجود امام مهدی(عج)سرمایه بسیار بزرگی است و خدا این سرمایه را به ما داده ولی قدر آن را نمی‌دانیم زیرا نام امام مهدی اجازه نا امیدی را از ما می‌گیرد و اجازه پذیرش شکست در کارها را به ما نمی‌دهد از این رو معتقدم برای رسیدن به توسعه و پیشرفت ابتدا باید تصویر تمدن مهدوی را در ذهن خود بکشیم و آن را تبیین کنیم تا بتوانیم در مسیر آن حرکت و در جامعه پیاده‌سازی داشته باشیم و مطمئنا مردم جذب آن خواهند شد؛ به عنوان مثال اگر ما می‌خواهیم یک نقاشی از یک فرد و پدیده بکشیم تا خوب آن را در ذهنمان تصور نکنیم نمی‌توانیم تصویر درستی نیز روی کاغذ بیاوریم بنابراین ابتدا باید تصویر درستی از حکومت جهانی امام زمان(عج) در ذهن جامعه تصویر کنیم تا گام‌های رفتن به سمت آن شکل بگیرد.
پورعزت تصریح کرد: امام قرار است جامعه‌ای ایجاد کند که حاکمان آن صالحان باشند و مهمترین ویژگی صالحان حتما عالم بودن آنان است از این رو باید مشخصات عباد صالح را تبیین کنیم زیرا اگر قرار است ما پدران فرزندانی باشیم که قرار است 313 یار امام باشند باید تحولی در خودمان ایجاد کنیم تا چنین فرزندانی پرورش یابند اما متاسفانه گاهی کسانی به عنوان یاوران امام مهدی(ع) معرفی می‌شوند که می‌بینیم این صلاحیت را ندارند و این ظلم به ائمه و امام مهدی است.
استاد دانشگاه تهران تاکید کرد: پس برای رسیدن به تحول و پیشرفت ابتدا باید در نظام مسایل یک سیستم تجمعی ایجاد کنیم و ببینیم چه مقداری را می‌توانیم حل کنیم و آن را حل کنیم زیرا ما عمر نوح را نداریم و باید هرمقدار که می توانیم کار انجام دهیم.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه ارایه نقشه جامع علمی کشور نیازمند اشراف بر انتهای همه علوم است گفت: اشراف بر انتهای علوم ممکن نیست از این رو به جای این مسئله باید تصویر خردمندانه قرآن از جامعه اسلامی را ارایه کنیم که قرار است در حکومت حضرت مهدی(عج) محقق شود و ما هم به مقدار توان به سمت آن گام برداریم.
وی افزود: در سنت مهدوی و حکومت دو ویژگی بسیار مورد توجه است؛ حکومت آن بزرگوار انتهای عقل و خرد و حکمت و انتهای زیبایی است لذا هر حرکت نابخردانه از حکومت او به دور است در حالی که متاسفانه برخی رفتارهای خلاف خرد و اخلاق سنت غالب در جامعه شیعه ما شده و می‌بینیم که جامعه شیعه چقدر از خصایل ائمه فاصله گرفته است.
وی با طرح این سؤال که جامعه کنونی ما چه مقدار تجلی‌دهنده جامعه شیعه و قرآنی است؛ اظهار کرد: ما دچار فرونهادگی شده‌ایم و شجاعت رفتن به سراغ یکسری کارهای لازم را نداریم و تصور می کنم مخاطرات وقتی از ذهن ما فراموش شدند از بین می‌روند در حالی که فراموشی از ذهن ما به معنای نابودی نیست.
استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه ما متخصص پرداختن به کلیات هستیم در حالی که باید کارهای معطوف به نتیجه داشته باشیم و جزیی‌تر حرف بزنیم و برنامه بریزیم تاکید کرد: امروز چه مقدار راه حل در دانشگاه‌های ما برای حل مشکلات کشور تولید می‌شود؟ معتقدم باید موانع مدیریتی را شناسایی و رفع کنیم تا وضع کنونی اصلاح شود.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اخلاص در کارها با بیان اینکه در هر پدیده‌ای اگر انسان غل و غش و کلیشه داشته باشد نمی‌تواند عمق آن را درک کند ادامه داد: ما به جای بیان استراتژی، تصویربرداری بصیرت‌بخش از آینده موعود را باید ارایه دهیم زیرا نظام گفتمانی حکومت مهدوی مبتنی بر قرآن است.
