نوروز تركمنستان به روایت رایزن فرهنگی/ عید کشاورزان و عزم مسئولان در جشن ملی + عکس

در این کشور طبق رسم قدیم و جدید، دوبار در سال جشن سال نو گرفته می‌شود؛ یکی به استناد تقویم میلادی و دیگری عید نوروز به نشانه احیای دوباره آداب و رسوم دیرینه مردم ترکمنستان.
در ترکمنستان عید نوروز، جشن کشاورزانی است که آذوقه مردم را تأمین می‌کنند و به همین دلیل کشاورزان دامنه‌های کوه «کپت داغ» و کناره‌های «آمودریا» با عظمت خاصی، نوروز را جشن می‌گیرند.
به اعتقاد مردم این کشور، زمانی که جمشید به عنوان چهارمین پادشاه پیشدادیان بر تخت سلطنت نشست، آن روز را نوروز نامید.
برای استقبال از نوروز ترکمن‌ها از روزهای قبل از پایان اسفند به آذین‌بندی شهرها و روستاهای خود و نیز تهیه تدارکات لازم برای پذیرایی‌ها و مهمانی رفتن‌ها و مهمانی‌دادن می‌پردازند.
آوازهای محلی جزء جدایی‌ناپذیر مراسم سنتی ترکمن‌ها در استقبال از تجدید حیات طبیعت است و مسابقات اسب‌سواری که در میان ترکمن‌ها جایگاه خاصی در طول سال دارد، در نوروز بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد از همین رو جشن‌های نوروزی ترکمن‌ها با مسابقات اسب‌سواری توأم بوده و این مسابقه‌ها از ارکان اصلی جشن‌های آنان است.
آیین‌های عمومی نوروز در ترکمنستان معمولا در میادین اصلی شهرها و روستاها برگزار می‌شود و مردان و زنان جوان ترکمن نیز در روزهای جشن، بازی‌ها و سرگرمی‌های ویژه‌ای را از جمله سوارکاری، کشتی، پرش برای گرفتن دستمال از بلندی، برپایی جنگ خروس، شاخ زنی قوچ‌ها و بازی شطرنج برگزار می‌کنند.
به هنگام انجام این بازی‌ها و سرگرمی‌ها، ترکمن‌های زیادی در محل جمع می‌شوند و با تشویق‌های پی درپی به این مسابقات رونق خاصی می‌دهند؛ پوشیدن لباس نو، دید و بازدید و پریدن از روی آتش از دیگر رسوم ترکمن‌ها در ایام عید نوروز است.
پخت سمنو و شیرینی‌های سنتی
 زنان ترکمن از روزهای قبل از نوروز اقدام به طبخ انواع شیرینی و خوراکی‌های شیرین که «سمنو» حتما یکی از آن‌ها است، می‌كنند. از غذاها و شیرینی‌های سنتی و محلی ترکمن‌ها، «نوروز کچه» و «نوروز بامه» است که جای خاصی در سفره‌های نوروزی ترکمن‌ها دارد.
اجرای بازی‌های مختلف توسط جوانان ترکمن نیز حال و هوای دیگری به این جشن و شادی می‌دهد.
روایت رایزن فرهنگی ایران از جشن نوروز 95 تركمنستان
محمدجواد ابوالقاسمی که خود یکی از حاضران جشن نوروز سال گذشته در ترکمنستان بوده، با قلم خود این جشن را این گونه توصیف کرده است:
امروز(21 مارس 2016/دوم فروردین‌ماه 95) به دستور «قربانقلی بردی‌محمداف»، رئيس‌جمهور تركمنستان، مردم براي برگزاری جشن بزرگ نوروز و برپایی خيمه و خرگاه(خانه سنتی ترکمن‌ها) به بيابان زده‌اند، مراسم گرامیداشت عید نوروز در محل «Nowruz ýaýlasy»(ییلاق نوروز) که به عنوان نوروزگاه ثابت این کشور تعیین شده است و در ناحیه «آق بوغدای» استان «آخال» در فاصله 15 کیلومتری جنوب شرقی عشق‌آباد در کنار جاده عشق‌آباد به «مرو» قرار دارد، برگزار شد.
رونمایی از نخستین تندیس یادبود نوروز
این مراسم با قرائت پیام تبریک رئیس‌جمهور ترکمنستان و نیز سخنرانی «آقجا نوربردوا»، رئیس مجلس ترکمنستان و رونمايی از اولین تندیس یادبود به مناسبت «نوروز» در مكانی بسیار جذاب و باشكوه آغاز شد.
بر روی این تندیس یادبود نوشته شده است: «این تندیس یادبود؛ به فرمان رئیس‌جمهور ترکمنستان به منظور تعیین محل برگزاری مراسم و آئین‌های نوروزی (نوروزگاه) افتتاح شده است.»
مراسم افتتاحيه در ميدان مخصوص كه همه با فرش تركمني يك دست مفروش شده بود و با حضور گروه‌های مختلف اعم از دختر و پسر سبزه‌ به دست آغاز شد كه بسيار جذاب و جالب بود.
این منطقه در واقع، همان محلی است که در سال 2013 میلادی در آن جشن جهانی نوروز با حضور سران کشورهای حوزه تمدنی فرهنگ نوروز، برگزار شد.
در اين اجتماع بزرگ در زمينی به وسعت صدها هكتار تمامی ظرفيت‌های فرهنگی و هنری كشور ترکمنستان به كار گرفته شد و آثار هنری سنتی و صنايع فرهنگی و دستی تركمنی با نظم و انتظام باورنكردنی به نمایش درآمد.
در اين مراسم غير از رئيس‌جمهور، همه معاونان كابينه، وزرا، رؤسای مجالس، بزرگان و ريش‌سفيدان و ديگر مقامات و اصحاب دولت حضور داشتند.
«مايسا یازمحمدوا»، معاون رئیس‌جمهور ترکمنستان در امور فرهنگی، اداره مراسم را عهده‌دار بود و پیام رئیس‌جمهور را قرائت کرد.
عزم همه جانبه وزرا و مقامات در مدیریت جشن
وزير فرهنگ و ديگر وزرا و مقامات مسئول نیز مانند يك كارگر ساده برای برگزاری اين روز باشكوه اين طرف و آن طرف می‌رفتند و بر ريز تا درشت برنامه‌ها نظارت داشتند.
كار در بين وزرا تقسيم شده بود و هر وزيری بی سيم به دست مسئول يك بخشی بود و مستقيم مديريت می‌کرد؛ برای نمونه وزير فرهنگ با سر و روی خاكی اين طرف و آن طرف می‌رفت.  
ديپلمات‌های كشورهای مختلف آمده بودند و وزير خارجه و همه معاونان و مديرانش با حضور در صحنه با دقت كامل، جمعیت مهمان خود را از بين هزاران شرکت‌کننده با نظمی دقيق و به گونه‌ای كه به كسي بی‌احترامی نشود، هدايت و اداره می‌کردند.
نمایشگاه غذاهای ترکمنی
پذيرايی در حد اعلا و مثال‌زدنی و نمايشگاه غذاهای تركمنی برپا بود، همه شركت‌‌‌کنندگان در اين جشن بزرگ و مهمانان به صورت خاص پذيرايی می‌شدند؛ خيمه‌های ويژه برافراشته شده بود و از مهمانان در آن خيمه‌ها پذيرايی ويژه می‌شد.
در نمايشگاه غذا ده‌ها نوع غذا همان جا در حال طبخ بود و همزمان، با همان غذاها از مهمانان پذيرايی می‌شد.
اجرای خوب گروه ایرانی «ساوالان»
در محل كنسرت، مسئولان، ديپلمات‌ها و عامه مردم نیز بودند و 28 برنامه اجرا شد كه چهارمين آن گروه ايرانی «ساوالان» بود که اجرای خوبی داشت، قبل از آنها هم گروه پاكستانی برنامه اجرا کرد.
اين برنامه كه تقريبا از ساعت يازده صبح به وقت محلی به صورت رسمی آغاز شد تا ساعت 17 ادامه داشت.
برای ارائه همه هنرهای دستی مثل نمد‌مالی، قالی‌بافی، پخت سمنو و.. قبلا همخوانی‌ها ضبط شده بود و در همان بخش خاص با بلندگوهاي غيرمحسوس پخش و توسط همان كسانی كه مراحل مختلف را نمايش می‌دادند، لب‌خوانی می‌شد.  
بازنمایی سنت دام‌پروری و کشاورزی
سنت دام‌پروری از قبيل شتر، گاو،گوسفند و طيور به خوبی بازنمايی شده بود و همراه با موسيقی‌های خاص ارائه می‌شد.
سنت آبياری و كشاورزی در قديم نیز به زيبايی بازسازی شده بود و مراحل مختلف كشت و برداشت گندم و برخی از محصولات ديگر را به نمايش گذاشته بودند.
مسابقه اسب‌سواری
مسابقه و نمايش اسب‌سواری فوق‌العاده بود و كارهای بديعی طی آن انجام می‌دادند. از فیلم «افسانه زُرُو» و «مختارنامه» در صحنه‌های اسب‌سواری الهام گرفته شده بود و کودکان و دخترکان حرکاتی زیبا و دیدنی در این برنامه به نمایش گذاشتند.
كار كودكان و حضورشان فوق‌العاده بود و برنامه‌های بسيار جالبی توسط آنان ارائه می‌شد. محوطه‌هاي مخصوصي براي آنها پيش بينی شده بود كه در آن اجرای نقش می‌كردند.
امکاناتی فراتر از جشن ملی  
امكانات و برنامه‌های پيش‌بينی شده خيلی فراتر از يك جشن ملی بود و كاملا ظرفيت برگزاری يك جشن بين‌المللی را داشت.
با توجه به فاصله حدود 15 تا 20 كيلومتری محل برگزاری جشن نوروز با شهر، همه ديپلمات‌ها با ماشين خود تا وزارت خارجه می‌آمدند و از آنجا با اتوبوس به محل برگزاری مراسم می‌رفتند. 
اجازه تردد ماشين‌های سواری كوچك را نمی‌دادند و همگان با اتوبوس ومينی‌بوس عازم جشن می‌شدند.
امكان حضور توريست‌ها هم وجود داشت؛ چون يك گروه توريستی ايرانی هم در این مراسم شركت كرده بود. 
به خوبي می‌توان گفت از تمامی ظرفيت‌های ملی و فرهنگی و منابع انسانی ترکمنستان برای برگزاری جشن نوروز استفاده شده بود.
چند پیشنهاد
براي سال‌های آينده ارزش اين را دارد كه مديران فرهنگی و هنری كشور به ویژه مديران ميراث فرهنگی برای آشنايی با فرهنگ و هنر ترکمنستان و آشنايی با نوع مديريت چنين جشن‌هايی در اين جشن بزرگ شركت كنند و از تجربه‌های آن بهره‌مند شوند.  
همچنين ارزش آن را دارد که برای سال‌های آينده يك یا دو گروه سنتی و فولكلور ايرانی و يا موسیقی نواحی مانند گيلكی، كردی و.. در جشن نوروز ترکمنستان شرکت داده شود تا علاوه بر موسيقی بتوانند سنت‌هایی مانند كشت و برداشت برنج را در ایران ارائه داده و معرفی کنند.