تجلی آخرین معجزه پیامبر(ص) در «حجةالبلاغ»
گروه اندیشه: حجت‌الاسلام رضایی قمی با اشاره به ویژگی‌هایی که خطبه غدیر را به یک معجزه الهی تبدیل کرده است، از واقعه غدیر به عنوان محوری برای ایجاد وحدت در میان مسلمانان نام برد.
حجت‌الاسلام حسین رضایی قمی کارشناس بنیاد فرهنگی
امامت در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) به بیان برخی ابعاد کمتر
گفته‌شده واقعه غدیر پرداخت و اظهار کرد: اگر برای پرداختن به موضوع غدیر فقط به
عبارت «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ، فَهذا عَلِىٌّ مَوْلاهُ.» از خطبه پیامبر اکرم(ص) بسنده کنیم، بی‌گمان بهره
کاملی از غدیر نخواهیم برد. غدیر را بایست به عنوان پیکره‌ای که اجزای مختلف بسیاری
دارد نگاه کرد و با این دیدگاه به غدیر پرداخت. در راستای واقعه غدیر، پیغمبر(ص)
پیش از آغاز سفر، افرادی را فرستادند تا حداکثر مسلمانان در این اتفاق عظیم شرکت
کنند.
وی افزود: عنوان این سفر «حجه‌البلاغ» بود. شاید
یکی از انحرافاتی که در قصه غدیر روی داده است همین باشد که «حجه‌الوداع» در اذهان
ما شکل گرفته است. وداع با چه چیزی؟ در شرایطی که پیامبر(ص) کماکان در بین
مسلمانان هست و چند ماه دیگر عمر خواهند کرد وداع معنا ندارد. به هر صورت استقبال
شایسته‌ای از این سفر انجام گرفت. این حج خیلی حج ویژهای بود و مسلمانان می‌دانستند
که قرار است در این سفر، ابلاغ ویژهای صورت پذیرد.
وی اضافه کرد: روز دوازدهم ذی‌الحجه به فرمان
پیامبر(ص) خیمه‌ای را بر افراشتند. پیامبر(ص) به همراه امیرالمومنین(ع) وارد خیمه
شدند. حضرت فرمودند که می‌خواهم ودایع انبیای گذشته را در اختیار امیرالمومنین(ع)
قرار دهم. عصای موسی، پیراهن یوسف، خاتم سلیمان و بقیه میراث در اختیار
امیرالمومنین(ع) قرار گرفت. اگر این مطالبی که کمتر به آن پرداخته می‌شود، بازگو
شود، شاهد خواهیم بود که غدیر، یک پیکره است که باید اجزای گوناگونش را بررسی کرد.
پژوهشگر حوزه امامت ادامه داد: در منا پیامبر(ص) دو
خطبه خواندند. یک خطبه مربوط به سیزدهم ذی‌الحجه است. حضرت خطبه‌ای خواندند مبنی
بر این که مردم باید حضرت علی(ع) را فقط با عنوان «امیرالمومنین» خطاب کنند. حتی
نقل شده است برخی افراد که نمی‌خواستند زیر بار این فرمان پیامبر اکرم(ص) بروند،
به خیمه ایشان وارد شدند و گفتند: «السلام علیک یا رسول الله، السلام علیک یا علی
بن ابی‌طالب». در آن هنگام پیامبر(ص) دستور دادند که آنها از خیمه بیرون بروند و
با خطاب «امیرالمومنین» به حضرت علی(ع) سلام کنند.
وی تصریح کرد: روز چهاردهم ذی‌الحجه حضرت بعد از
اتمام اعمال حج، خطبه‌ای را قرائت فرمودند مبنی بر اینکه تمام افراد بایستی در
غدیر خم اجتماع کنند مگر افراد معلول و ناتوان. پیرو این فرمان، از خود مکه پنج
هزار نفر جمع شدند. از اهل یمن نیز دوازده هزار نفر که با امیرالمومنین(ع) به حج
مشرّف شده بودند گرد آمدند. این در حالی بود که دویست کیلومتر راهشان دور می‌شد.
در اینجا یک سوال در ذهن ما شکل می‌گیرد و آن اینکه چرا یک عده در حج حاضر شدند
اما از غدیر خم عبور کردند تا اینکه پیامبر(ص) فرمان دادند که به افرادی که رفته‌اند
بگویید بازگردند؟ از اینجا روشن می‌شود که یک گروه سعی داشتند تا این شاکله را به
هم بزنند. لذا در برخی اقوال داریم که حضرت با شمشیر آنها را به غدیر بازگرداندند.
رضایی قمی خاطر نشان کرد: حالا می‌پردازیم به بررسی
خطبه غدیر. به نظر من خود خطبه پیامبر اکرم(ص) یک معجزه تمام عیار است. خود
فضاسازی حضرت در روز غدیر شایان توجه است. مثلا پیامبر(ص) بلندگوهای انسانی را در
میان جمعیت گماشتند چراکه صدا باید به صد و بیست هزار نفر می‌رسید. اگر بخواهیم
شبیه سازی بکنیم باید بگوییم جمعیت قریب به استادیوم آزادی. لذا برخی از افراد
چندبار سخنان پیامبر(ص) را شنیدند. نکته دیگر این است که مردم در بیست و سه سال
نبوت پیامبر(ص) همیشه یک نفر را روی منبر دیده‌اند اما امروز استثنائا دو نفر بر
منبر ایستادند. در کل تاریخ اسلام چنین چیزی سابقه نداشت که دو نفر بر عرشه منبر
بایستند.
وی افزود: برای هیچ حکم شرعی‌ای پیامبر(ص) چنین
همایش و کنگره‌ای را با این تعداد جمعیت برگزار نکرده بود. خود خطبه پیامبر
اکرم(ص) عجیب است. خطبه‌ای است که در آن صد و ده صفت از حضرت حق بیان می‌شود. خطبه‌ای
که چهل مورد از امیرالمومنین(ع) در آن یاد می‌شود. خطبه‌ای که پنجاه آیه قرآن در
آن وجود دارد. خطبه‌ای که در آن بیست مرتبه از حضرت مهدی(عج) یاد می‌شود. خطبه‌ای
که چهاربار نام حضرت بقیه‌الله(عج) در آن ذکر می‌شود. خطبه‌ای که بیست مرتبه در آن
از ائمه(ع) یاد می‌شود.
وی ادامه داد: وقتی حضرت به فراز «من کنت مولاه
فهذه علی مولاه» رسیدند تعابیر مختلف است. تعبیر مشهور این است که پیامبر(ص) دست
امیرالمومنین(ع) را بالا بردند. در برخی تعابیر داریم که حضرت به کمربند
امیرالمومنین(ع) دست انداختند و ایشان را بلند کردند. پس از پایان خطبه، حضرت به
مدت سه روز از مردم بیعت گرفتند. خیمه‌ای را برپا کردند و مردم داخل می‌شدند و
ابتدائا با پیامبر اکرم(ص) و سپس با امیرالمومنین(ع) بیعت می‌کردند. همچنین چادری
در بین خیمه نصب کردند و ظرف آبی در میان خیمه قرار دادند. امیرالمومنین(ع) در یک
طرف خیمه دست خود را در آب قرار دادند و زنانی که در غدیر حضور داشتند یکی یکی
دستان خود را در آب می‌گذاشتند و بدین طریق با حضرت بیعت می‌کردند.
حجت‌الاسلام رضایی در پایان گفت: وقتی این مجموعه
را انسان مشاهده می‌کند در می‌یابد که غدیر یک اتفاق استثنایی در کل عالم بشریت
است. این غدیر با این زاویه نگاه می‌تواند حلقه اتحاد باشد؛ همان‌طور که پیامبر
اکرم(ص) هزار و چهار صد سال پیش هزاران نفر را با تمام سلایق و تفکرات مختلف و نژاد
و ملیت‌های گوناگون سر سفره غدیر در کنار یک برکه جمع کرد و همه پیمان بستند، الآن
هم حول ولایت امیرالمومنین(ع) می‌توانیم به وحدت دست پیدا کنیم.
