اعتراف مفتی سعودی به شرک نبودن توسل

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) حجت‌الاسلام و المسلمین محمدحسن زمانی، مسئول دفتر سیاسی و اجتماعی حوزه‌های علمیه امروز 11 آبان ماه در نشست علمی «نقد و تحلیل مستندات قرآنی و حدیثی گروه‌های تکفیری نوپدید با تاکید بر داعش» که در ساختمان انجمن‌های علمی حوزه برگزار شد گفت: تکفیر تلخ‌ترین و خطرناک‌ترین پدیده موجود در جهان اسلام و فراتر از جهان اسلام در عصر حاضر است.

وی افزود: امروز کشتار و جنایاتی وحشیانه‌تر و تلخ‌تر از داعش نداریم و متاسفانه این اقدامات منتسب به دین شده و چنین به دنیای غیراسلام معرفی شده که تکفیر برگرفته از قرآن کریم است.

زمانی افزود: امروز این گونه تبلیغ می‌شود که قرآن و پیامبر(ص) ذاتا مبلغ و مروج خشونت هستند در حالی که قرآن و پیامبر رحمت برای جهانیان و مایه شفا برای بشریت هستند.

زمانی با بیان اینکه در دنیا، بیش از یک میلیارد و نیم جمعیت مسلمان و ادیان دیگر نیز  هر کدام جمعیت قابل توجهی دارند عنوان کرد: در هیچ دینی در دنیای کنونی برادرکشی به این شدت که در میان مسلمین وجود دارد نیست و دین اسلام به عنوان خطرناکترین دین در دنیا معرفی شده است، لذا حوزه و رسانه و دانشگاه و ... هرقدر توان دارند باید اسلام را از این اندیشه تکفیری مبرا کرده و روشن کنند که این اندیشه هیچ ربطی به مذاهب اسلامی و اسلام ندارد.

مسئول دفتر سیاسی و اجتماعی حوزه‌های علمیه با بیان اینکه آیات و روایات هیچ دلالتی بر خشونت ندارند و نمی‌توانند مورد استناد تکفیر قرار گیرد اظهار کرد: همه انجمن‌های حوزه باید از منظر تخصص خود به این موضوع به عنوان یکی از مهمترین چالش‌های دنیای اسلام و جهان معاصر بپردازند.

عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ص) ادامه داد: گروه‌های تکفیری که امروز در جهان اسلام وجود دارند به چهار گروه تکفیر عقیدتی، سیاسی، فقهی و اجتماعی قابل تقسیم هستند  و این چهار گروه کاملا با یکدیگر فرق دارند و با وجود تفاوت ماهوی زیر چتر داعش و مانند داعش در حال فعالیت هستند و هر کدام دلایلی از آیات و روایات برای خود تراشیده‌اند.

وی با بیان اینکه تکفیر عقیدتی محکم‌ترین و ریشه‌دارترین تفکر و عبارت اخرای وهابیت است اظهار کرد: سه گروه دیگر نه‌تنها وهابی نیستند بلکه ضد وهابیت نیز هستند اگرچه این گروه‌‌ها نیز تکفیری هستند.

وی با بیان اینکه وهابیت در مسائل عقیدتی و کلامی اختلاف نظر با شیعه و دیگر مذاهب اهل سنت دارند عنوان کرد: اختلاف‌نظر این گروه با دیگران در موضوعاتی مانند تبرک، توسل، شفاعت، زیارت، ساختن بارگاه بر مزار پیامبران و اولیاء الهی، برگزاری مراسم وفیات و موالید بزرگان و اولیای الهی و پیامبران، نذر، قربانی، است که آن را شرک می دانند در حالی که بر اساس عقاید دیگر مذاهب، این موارد از مصادیق شرک نیست و منافاتی با توحید ندارد.

زمانی با بیان اینکه تکفیر عقیدتی 200 سال است سابقه دارد و به دوره محمد بن عبدالوهاب باز می‌گردد اگرچه در دوره ابن تیمیه نیز ریشه دارد بیان کرد: البته خوارج نیز تا حدی اندیشه تکفیری داشتند ولی از زمان محمد بن عبدالوهاب تبدیل به فرقه شد و جان گرفت البته باید میان سلفی با وهابیت تفاوت بگذاریم؛ زیرا سلفی معنای بسیطی دارد که معنای بسیط آن احترام به اندیشه‌ها و رفتار صحابه بیش از بقیه نسل‌ها به عنوان سلف صالح است.

وی افزود: این گروه نسل صحابه، تابعین و تابعین تابعین را مورد احترام قرار می‌دهند و اعمال و گفتار آنان را حجت شرعی می‌دانند که غیر از تفکر وهابیت است البته معنای مشروح سلفی، امتداد مفهومی می‌یابد که شامل بسیاری از شخصیت‌های جهان اسلام در قرون اخیر می‌شود مثلا سیدجمال الدین از دید برخی جزء این تفکر محسوب می شود و حتی برخی ابن عبدالوهاب را هم جزء این گروه می‌دانند، لذا در یک تقسیم‌بندی می‌توان این گروه‌ها را به ده دسته تقسیم کرد.

وی با بیان اینکه معنای نرم سلفی بازگشت به اسلام اصیل است که ما هم به آن اعتقاد داریم تصریح کرد: دامنه این طیف از نرمترین وضع شروع و تا تندترین گروه‌ها یعنی وهابیون را هم شامل است بنابراین باید تفکیک دقیقی در این مقوله صورت گیرد و اگر وهابیت را هم بخواهیم در سلفیون قرار دهیم باید با تعبیر سلفیون تکفیری و تندرو از بقیه تفکیک کنیم.

زمانی با اشاره به استدلالات فکری این گروه با بیان اینکه 300 کتاب از علمای اهل سنت در رد عقاید وهابیت در دست داریم که چاپ و تبدیل به نرم‌افزار شده است تاکید کرد: لذا باید میان اهل سنت و تکفیری‌های وهابی هم تفاوت بگذاریم.

مسئول دفتر سیاسی و اجتماعی حوزه‌های علمیه گفت: عمده علمای اهل سنت و پیروان مذاهب اهل سنت معتقد به زیارت و ... هستند در حالی که این گروه‌های تندرو و تکفیری بر خلاف عقاید سایر مسلمین این رفتارها را بروز می دهند و پیروان شیعه و سایر مذاهب اهل سنت را که بیش از یک میلیارد نفر می‌شوند کافر و مهدور‌الدم می‌دانند. 

زمانی با اشاره به دیدارهای خود با علمای اهل سنت در کشورهای اسلامی به خصوص با بن‌باز و مفتی فعلی عربستان اظهار کرد: تعداد وهابیون در دنیا به 40 میلیون نفر نمی‌رسد و این سخن عجیبی است که این گروه اندک معتقد به کفر و واجب التقل بودن شیعیان و پیروان سایر مذاهب اسلامی هستند البته بنده تصور داشتم که واقعا عالمان این گروه‌ها، این اعتقاد را ندارند اما وقتی از خود این افراد پرسیدم بر کافر بودن شیعه تصریح کردند.

عضو هیئت علمی جامعة المصطفی(ص) با بیان اینکه مهمترین مسئله مورد اختلاف، توسل است که وهابیت آن را موجب کفر می‌دانند عنوان کرد: وهابیت در توجیه کفر بودن توسل به آیاتی اشاره می‌کنند از جمله «ایاک نعبد و ایاک نستعین» است، این افراد معتقدند که آنچه شیعه در توسل انجام می‌دهد عبادت و استعانت از غیر خدا است؛ یعنی این گروه دو اتهام به ما وارد می‌کنند یکی شرک عبادی و دیگری شرک ربوبی.

وی با بیان اینکه یکی از آیات مورد استدلال این گروه «وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى....»(زمر/3) افزود: وهابیت با استدلال به چنین آیاتی می‌گویند فرق شما با این مشرکان و بت‌پرستان که از بت‌ها شفاعت می‌جستند چیست؟ زیرا آنها هم توحید و خالقیت را قبول داشتند ولی از بت‌ها توسل و شفاعت می‌خواستند و شما هم وقتی حاجات خود را می‌خواهید به افراد دیگر مراجعه می‌کنید لذا شما از کفار و یهود نیز بدتر هستید و همردیف مشرکان و بت‌پرستان هستید.

زمانی عنوان کرد: این افراد به آیه «فَلَا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَدًا»(جن/18) نیز استدلال می‌کنند؛ همچنین در استدلال آنان چنین چیزی وجود دارد که پیامبر(ص) و ائمه(ع) مرده‌اند و شما به افراد مرده توسل پیدا می‌کنید لذا برخی از آنان در تعریف شرک می‌گویند اگر کسی را ببینید و بخوانید اشکالی ندارد و شرک هم نیست اما اگر به افراد مرده توسل بجویید مشرک هستید.

زمانی در پاسخ به این استدلال‌های باطل ادامه داد: شیعه معتقد است اگر کسی را به قصد الوهیت صدا بزنیم چه بشنود و چه نشوند و یا معتقد باشیم پیامبری از پیامبران، اله است و آنان را با اعتقاد به الوهیت بخوانیم شرک و از مصادیق بارز شرک است و اگر دعا با این اعتقاد صورت بگیرد شرک است وگرنه اگر با نیت الوهیت نباشد شرک نخواهد بود.

وی با تاکید بر اینکه اعتقاد به الوهیت و ربوبیت در افراد دیگر شرک است تاکید کرد: وهابیون، آیات و احادیثی را حفظ هستند اما درک درستی از آن ندارند و به همین دلیل مرتکب این همه کارهای زشت و ناپسند هستند.

مسئول دفتر سیاسی و اجتماعی حوزه عنوان کرد: در دیداری که من با بن‌باز داشتم او گفت شما چرا از پیامبر(ص) و ائمه(ع) درخواست حاجت دارید؟ در حالی که رازق و شفیع خداست لذا شما مشرک هستید و من پاسخ دادم که ما از پیامبر(ص) و ائمه(ع) می‌خواهیم چون ایشان وجیه عندالله هستند و از آنان می خواهیم درخواست ما را به خدا عرضه بدارید زیرا دعای شما در نزد خدا مستجاب است؛ بنابراین ما در درخواست‌هایمان نیت الوهیت نداریم و دقیقا این نشانه بنده دانستن پیامبر(ص) و ائمه(ع) است.

این استاد و محقق حوزه علمیه اظهار کرد: درخواست حاجت از انبیاء و اولیاء به عنوان واسطه فیض الهی از دید ما عین توحید خدا و بندگی این بزرگان است.

زمانی با اشاره به آیه «وَ إِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ بِإِذْنِي فَتَنْفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِي وَتُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ بِإِذْنِي وَإِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتَى بِإِذْنِي»(مائده/110) ادامه داد: در این آیه، خدا عیسی را احیاء‌کننده مرده و خلق‌کننده معرفی کرده است و عیسی به همین اعتبار در آیه 49 آل عمران، «اخلق» یعنی خالقیت را به خود نسبت می‌دهد؛ از این رو ما دو نوع خالقیت و شفاعت داریم یکی خالقیت استقلالی و دیگری اذنی؛ یکی شفای اذنی و دیگری استقلالی بنابراین احدی از انبیاء و بزرگان استقلالا هیچ اراده ای ندارند و نمی‌توانند شفاعت کنند؛ مرده زنده کنند و یا توسل استقلالی به آنان جایز نیست و هر چه دارند  تفضل از جانب خداوند است. 

این استاد حوزه با اشاره مجدد به دیدار با بن‌باز و پاسخ به استدلال های باطل وهابیت در  مورد توسل گفت: در یکی از این دیدارها، بن‌باز بعد از 80 سال عمر اعتراف کرد که این دیدگاه شیعه(توسل) شرک نیست اگرچه عقیده باطل است که بنده از او خواستم اگر شرک نیست شما از ائمه جمعه و جماعات خود بخواهید که در سخنانش بگویند توسل و شفاعت، شرک نیست بلکه عقیده باطلی است در این صورت ریشه بسیاری از عقاید تکفیری در دنیای اسلام خشکیده خواهد شد.

زمانی همچنین با اشاره به تکفیر سیاسی گفت: واژه کفر در قرآن معنای متفاوتی دارد که شامل کفر واجب، مباح، مستحب، معصیتی و ناسپاسی و خروج از دین است؛ لذا خدا در برخی آیات از ما خواسته است که نسبت به برخی مسایل مانند طاغوت کافر باشیم.