اگر کسی گفت می‌خواهم خودکشی کنم، حرف او را جدی بگیریم!
گروه جامعه ــ اقدام به خودکشی نشانه یک ناهنجاری و اختلال شخصیتی تلقی می‌شود که از عوامل تربیتی، روانی و اجتماعی نشات می‌گیرد و بر خلاف آنچه انتظار می‌رود در همه سطوح غنی یا فقیر جامعه و قشرهای مذهبی و غیرمذهبی اقدام به آن دیده شده است.
به گزارش ایکنا؛ واژه «خودکشی» برای ایرانی‌ها بخصوص پدران و مادران ما تداعی‌کننده «صادق هدایت» نویسنده مشهور معاصر است که در جوانی و اوج شهرت به زندگی خود پایان داد، این اقدام برای آنان چندان باورپذیر نیست و چنان دور از ذهن می‌نماید که تنها نویسنده‌ای به زعم آن‌ها مایوس و دیوانه، به آن اقدام می‌کند. نسل جوانتر جامعه ما نیز که همواره سرنوشت آلمان در جنگ جهانی دوم برایشان جذابیت داشته است از خودکشی «هیتلر» به عنوان تنها راه حفظ غرور یک فرمانده دیکتاتور در مقابل شکست یاد می‌کنند اما حقیقت این است که در دهه‌های اخیر اقدام به خودکشی در جامعه ایرانی و مسلمان ما و بر خلاف آنچه انتظار می‌رود در همه سطوح غنی یا فقیر جامعه و قشرهای مذهبی و غیرمذهبی دیده شده است. البته این بدان معنا نیست که در جامعه دچار کثرت خودکشی هستیم بلکه منظور تنوع اجتماعی افرادی است که اختلال‌های شدید شخصیتی در قالب اقدام به خودکشی در آن‌ها پدیدار شده است.
برای مثال در ماه گذشته، دو طلبه جوان و نسبتاً مشهور حوزوی، حامد عسکری در اصفهان و احسان افشارکاظمی در مشهد به زندگی خود پایان دادند. طلبه مشهدی پیش از خودکشی در فضای مجازی نوشته بود:«...دنیا زمانی به ما می‌بخشد: سرمایه، دوست و زندگی و دستاورد. مدتی بعد همه را می‌گیرد، چرا؟ نمی‌دانم ...».
ایکنا بنا به رسالت قرآنی خود سعی دارد در یک مجموعه مصاحبه و یادداشت به بررسی دلایل روانی و اجتماعی خودکشی و مهارت‌های مقابله با آن بپردازد، چه اینکه چنین ناهنجاری ولو این که تعداد آن در کشور ما اندک باشد با اهداف جامعه اسلامی و همت‌های والای آن همخوانی ندارد و دین مبین اسلام این اقدام را حتی در سخت‌ترین شرایط «حرام قطعی» می‌داند. در این راستا، دکتر علی‌اصغر اصغرزاده فرید، عضو هیئت علمی دانشگاه در گفت‌وگو با ایکنا توضیحاتی قابل توجه درباره خودکشی ارائه کرد:
درباره خودکشی بیشتر بدانیم:
علی‌اصغر اصغرزاده فرید در پاسخ به این سوال که چه دلایلی باعث می‌شود شخص دست به خودکشی بزند، گفت: این اقدام دلایل مختلفی دارد و همیشه در هر جامعه‌ای افرادی نسبت به آن اقدام می‌کنند اما در شرایط بحرانی اجتماعی مثل شرایط بعد از جنگ آمار خودکشی تا چند برابر افزایش پیدا می‌کند. این روندی است که در همه کشورهایی که جنگ را تجربه کرده‌اند، مشاهده شده است. پس خودکشی فقط یک عامل روانشناسی نیست و دلایل اجتماعی و حتی معنوی هم دارد.
این روانشناس متخصص یادآور شد: گفته می‌شود 65 درصد کسانی که خودکشی می‌کنند افسردگی دارند و همچنین 50 درصد نوجوانانی که اقدام به خودکشی می‌کنند، در روند تحصیلاتشان اختلال یادگیری دارند. این نوجوانان هوش نورمالی دارند اما به دلایل مختلفی که باید حتماً بررسی شود در بعضی دروس از همسالان خود بسیار عقب می‌مانند و همین امر می‌تواند منجر به خطر شود. بعضی از افرادی هم که خودکشی می‌کنند بیماری مزمن دارند، مثلاً سرطان یا بیماری کلیوی دارند که امان آن‌ها را بریده است. همچنین عوامل سرشتی، تربیت خانوادگی، ظرفیت خود شخص برای مقابله با مشکلات زندگی و کمبودهای عاطفی در خودکشی موثر است.
وی در ادامه گفت: شخصی که خودکشی می‌کند به آن به عنوان راه حل خروج از شرایط دشوار نگاه می‌کند در حالی که آن شخص هرگز به دنبال راه حل نرفته است و صرفاً می‌خواهد صورت‌مساله را پاک کند، مثل این می‌ماند که گوشی تلفن همراه ما خراب شود و به جای تعمیر آن سریع آن را از بین ببریم. وقتی با کسانی که از خودکشی به طرز معجزه‌آسایی نجات پیدا می‌کنند مصاحبه انجام شود، عمدتاً می‌گویند پشیمانیم و کاش این کار را نکرده بودیم. خودکشی، نشانه یک ناهنجاری و اختلال شدید تلقی می‌شود و رفتاری است که شخص به صورت ناگهانی و لحظه ای آن را انجام نمی‌دهد، بلکه از قبل به آن فکر می‌کند و حتی معمولاً با کسی به شکل مستقیم یا غیرمستقیم در میان هم می‌گذارد. باور غلط این است که عوام فکر می‌کنند اگر کسی بگوید می‌خواهم خودم را بکشم، این کار را نمی‌کند!، این در حالی است که اتفاقاً عمده کسانی که این ادعا را می‌کنند در نهایت خودکشی می‌کنند پس باید حتماً در این شرایط او را صمیمانه و همدلانه، هدایت و حمایت کنیم و شخص را در اولین فرصت به یک متخصص یا مرکز اورژانس روانپزشکی معرفی کنیم.
این عضو هیئت علمی دانشگاه در پاسخ به این سوال که چگونه افراد ناامید از فکرکردن به خودکشی رهایی یابند، گفت: مقتضای زندگی این است که برای انسان فرصت‌های خوبی پیش بیاید، شاد باشد و در روابط اجتماعی خود احساس لذت کند اما اگر به جای استفاده از فرصت‌ها و به جای لذت بردن از آنچه که دارد خود را درگیر استرس‌های جزیی و مستمر کند، ظرفیت تحمل شخص در مقابل مشکلات کاهش می‌یابد و رفتار او را در مقابل یک حادثه ناخوشایند و غیرقابل پیش‌بینی، نامتعادل می‌کند.
وی در پایان تاکید کرد: ما باید نسبت به خودکشی و مهارت‌های مقابله با آن به افراد جامعه آموزش دهیم. تا زمانی که مهارت‌ها را آموزش ندهیم هر اتفاقی را باید پذیرا باشیم. من یک جزوه کوچکی را درباره خودکشی نوجوانان ترجمه کرده‌ام که برای اولیا، معلمان و مربیان که با نوجوانان سر و کار دارند، راهنمای خوبی است. نمونه‌های مشابه و خوبی هم در اینترنت وجود دارد که به راحتی با یک جست‌وجو در دسترس قرار می‌گیرند، مهم این است که همه مخاطبان عزیز به این منابع مراجعه کنند و مهارت‌هایی را بیاموزند.
مجتبی اصغری
انتهای پیام
