فقدان نظریه‌پردازی از سیره اهل‌بیت(ع) در مطالعات تاریخی، محسوس است

به گزارش ایکنا؛ حجت‌الاسلام والمسلمین علی الهی‌تبار، عضو هیئت علمی جامعه‌المصطفی(ص) امروز دهم مهر ماه در پیش‌نشست همایش آسیب‌شناسی مطالعات تاریخ و سیره اهل‌بیت(ع) در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: یکی از آسیب‌های مطالعات تاریخی، اتهام روشی است که گفته می‌شود مورخان توجهی به روش ندارند، لذا تاریخ فاقد روش و در نهایت، نتایج غیرقابل اعتماد است که تا حدی بی‌جا هم گفته نشده است.

وی با اشاره به بایستگی کاربست روش و تاکید بر اینکه باید روش داشته باشیم، بیان کرد: ارتباط علم تاریخ با دیگر علوم یکی از مسائل مهم است که از حیث روشی سایر علوم می‌توانیم داده‌های تاریخی را به صورت روشمند ارائه دهیم.

الهی‌تبار عنوان کرد: یکی از مسائلی که ما به آن بی‌توجه هستیم، اصل وضعیت مورخ است، زیرا در خیلی از منابع تاریخی اصولا کسی که صاحب این منابع و کتب است مورخ نیست؛ مثلا اصول کافی از منابع مهم برای ما هست ولی کافی، مورخ نیست.

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی تصریح کرد: ما امروز در فضای فرهنگی دیگری نسبت به مورخان و فقهای گذشته در حال تنفس هستیم؛ بنابراین تعیین وضعیت مورخان برای رفع آسیب از مطالعات تاریخی و سیره بسیار مهم است.

وی با بیان اینکه یکی از مباحث، روش ترسیم نظام معانی فرهنگی است؛ مثلا در عصر جاهلیت نظام معانی فرهنگی چگونه بوده است؟ تصریح کرد: اصول کافی، عقل و جهل را در برابر هم از باب تنافی می‌گیرد، ولی آیا جهل در عصر جاهلیت هم برابر عقل و علم بوده است؟ در حالی که می‌بینیم جهل در دوره جاهلیت در برابر «حلم» بوده است و از این روش هم باید در مطالعات تاریخی بهره ببریم.

الهی‌تبار با اشاره به استفاده از تفسیر سیره قولی اهل‌بیت(ع) در مطالعات تاریخ اهل‌بیت(ع) عنوان کرد: ما در این مسئله به جمع‌آوری سیره قولی بسنده می‌کنیم، ولی سراغ نظریه نمی‌رویم؛ مثلا اگر ما بخواهیم نامه امام علی(ع) را تفسیر کنیم، آیا می‌توانیم به تولید نظریه با روش‌های فعلی برسیم که معتقدم ابدا نمی‌شود، ولی اگر با روش اندیشه منسجم در این زمینه به تفسیر رو بیاوریم، می‌توانیم سخنان پیامبر و ائمه را به نظریه تبدیل کنیم.

وی افزود: در حوزه قیام‌ها و نهضت‌های شیعه، از باب علل‌یابی مطالعات زیادی صورت گرفته، ولی بنده تا حدی که مطالعه دارم، ندیده‌ام کسی از روش مطالعات تطبیقی استفاده کند که متکی بر سه رویکرد روشی است؛ تواتر، تخالف و توافق؛ مثلا اگر قیام کربلا و زید و ... را کنار هم بگذاریم، می‌توانیم عوامل اصلی شکست و پیروزی را تقریبا تعیین کنیم.

این محقق تصریح کرد: اگر نگاه بلندتری به روش داشته باشیم، می‌توانیم تاریخ را از برخی تنگناهای فعلی نجات دهیم. البته هر کدام از این روش‌ها با داشتن مزایا، مشکلاتی هم دارد.

انتهای پیام