جای خالی خوانش کتاب برای کودکان/ آماری از مطالعه کودکان نداریم

علی‌اصغر سیدآبادی، مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره دلایل کم رغبتی جامعه ما به کتاب خواندن گفت: نکته مهم در این زمینه این است که فرد باید از کتاب خواندن لذت ببرد و در این صورت به کتاب علاقه‌مند خواهد شد و غیر از این صورت، اگر کتابخوانی در شکل دیگری رخ دهد، باعث مقاومت آن‌ها می‌شود، به ویژه در میان کودکان.
وی افزود: این موضوع جنبه دیگری نیز دارد، بدین معنی که نمی‌‍‌شود به طور انتزاعی کتابخوانی را ترویج کرد. کتابخوانی زمانی رونق می‌گیرد که این امر در خانواده اتفاق بیفتد و بچه‌ها خانواده کتابخوان داشته باشند و پس از آن مدرسه می‌تواند کودک را به کتاب علاقه‌مند کند. متأسفانه نظام آموزشی به گونه‌ای است که انگار همه دانش با یک کتاب درسی منتقل خواهد شد، در حالی که می‌شود شکل دیگری پیدا کند و بچه‌ها یک کتاب متمرکز نداشته باشند و یا غیر از آن برای آموزش، سراغ کتاب‌های دیگری نیز بروند.
این نویسنده ادامه داد: متأسفانه جای خوانش کتاب برای کودکان خالی است و این امر باید از سوی والدین و مربیان آموزشی انجام شود. این خوانش کتاب است که به آن‌ها امکان گفت‌وگو را می‌دهد و آن‌ها موضوعات جدیدی را کشف می‌کنند و یا از همین طریق است که آن‌ها می‌توانند لذت کتابخوانی را درک کنند.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه در زمان حاضر اغلب افراد از طریق موبایل، تبلت و ... با فضای مجازی در ارتباط هستند و اغلب مطالعه در این فضا رخ می‌دهد، آیا نباید در تعریف مطالعه بازنگری شود، بیان کرد: ما تقریباً از سرانه مطالعه در میان کودکان و نوجوانان اطلاعی نداریم و تقریباً کاری در این زمینه انجام نشده است که بخواهیم در آن بازنگری کنیم. آنچه مهم است درباره رفتار‌ها و مشرب فرهنگی بچه‌ها است که از آن نیز اطلاعی نداریم؛ بنابراین ما اول باید پیما‌یش‌هایی برگزار کنیم که بچه‌ها چه اندازه کتاب می‌خوانند و از رسانه‌های دیگر چگونه استفاده می‌کنند، از فضای مجازی یا بستر‌های دیجیتال چه اندازه استفاده می‌کنند.
سیدآبادی در پاسخ به سؤال دیگری درباره اینکه آیا با برنامه‌ها و سیاست‌های شکلی و مقطعی می‌توان مردم را کتابخوان کرد، گفت: من به لحاظ شغلی با گروه‌های ترویج کتاب گوناگونی در شهر‌ها و روستا‌ها در ارتباط هستم. آن‌ها در طول سال فعالیت می‌کنند، اما در هفته کتاب این فعالیت‌ها را به نمایش می‌گذارند، مانند جشنواره فیلم فجر که یک سال فیلم می‌سازند و در جشنواره نمایش می‌دهند. بخشی از فعالیت‌های هفته کتاب و یا نمایشگاه کتاب رویدادی است که برنامه‌های یک ساله در آنجا به نمایش گذاشته می‌شود. هرچند جنبه نمایشی و شکلی آن می‌چربد.
این پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان در ادامه با اشاره به ظرفیت کتابخانه‌ها در کتابخوان کردن کودکان و نوجوانان گفت: کتابخانه‌ها در همه جای دنیا یکی از پایه‌های ترویج کتابخوانی هستند، به ویژه اینکه بخواهید ترویج کتابخوانی عمیق‌تر انجام شود، اما در کتابخانه‌های ما به این موضوع توجه نمی‌شود و اغلب نگهداری کتاب را برعهده دارند، اما در برخی دیگر نشست‌هایی برگزار می‌شود و یا فضای جذابی دارد؛ و این طبیعی است اگر کتابخانه‌ها به این موضوع توجه کنند و از سویی رویداد‌ها و فعالیت‌های خوبی را طراحی کنند، بچه‌ها علاقه‌مند خواهند شد.
وی در ادامه در پاسخ به اینکه آیا از طرح‌های ترویج کتابخوانی موفق در شهر‌ها و روستا‌های دیگر نیز استفاده می‌شود، پاسخ داد: گروه‌های ترویجی کتابخوانی بسیار متنوع هستند و برخی موفق‌ترند و برخی موفق نیستند. اما در سال‌های اخیر این گروه‌ها با هم مرتبط شده‌اند و به صورت یک شبکه از فعالیت‌های هم مطلع می‌شوند و اگر یک فعالیت در جایی گل می‌کند و مورد توجه قرار می‌گیرد، در جا‌های دیگر از آن الگوبرداری می‌کنند. در واقع آن‌ها از طریق کانال‌های شبکه اجتماعی و یا جام باشگاه‌های کتابخوانی با هم مرتبط شده‌اند و اخبار و اطلاعات خود را در آنجا قرار می‌‍دهند. ممکن است در شرقی‌ترین روستای ایران طرحی اجرا شود که در تهران مورد توجه قرار گیرد و همیشه این طور نیست که ما طرح‌هایی را از تهران به روستا‌ها و شهرستان‌ها ببریم.
سیدآبادی درباره اینکه برخی بیان می‌کنند، کتاب خوب به ویژه برای کودکان کم است، گفت: این موضوع نه قابل رد و نه قابل تأیید هست و نمی‌دانم بر چه مبنایی می‌گویند. اما نظرم این است که موافق این حرف نیستم. به این دلیل که بهترین کتاب‌های دنیا در سریع‌ترین زمان در کشورمان چاپ و منتشر می‌شوند، در حالی که در کشور‌های دیگر این طور نیست و از سوی دیگر ما سابقه ۶۰، ۷۰ ساله ارتباط با کتاب را داریم و بعید می‌دانم که اگر بخواهیم کتابی برای کودک خود انتخاب کنیم، با کمبود کتاب خوب مواجه باشیم، طی این سال‌ها کتاب‌های خوبی منتشر شده است.
انتهای پیام