روال کنونی مدیریت آب، سیل بعدی را ویرانگرتر می‌کند/ حق طبیعت را ادا کنیم
گروه جامعه ــ دبیر شبکه سازمان‌های غیردولتی ملی محیط زیست و منابع طبیعی با تأکید بر اینکه نباید دلایل بروز سیل اخیر فراموش شود، گفت: اگر همین روال حکمرانی آب را ادامه دهیم سیل بعدی ویرانگرتر می‌شود.
محمد الموتی، فعال محیط زیست و دبیر شبکه سازمان‌های غیردولتی ملی محیط زیست و منابع طبیعی در گفت‌وگو با ایکنا؛ در بخش نخست سخنان خود به تشریح دیدگاه‌های فعالان محیط زیست در خصوص دلایل بروز سیل اخیر پرداخت و با تأکید بر اینکه اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم، تک تک مردم ایران در وقوع این سیل نقش دارند، گفت: صدها هزار تن زباله‌ای که توسط سیل از رودخانه کشکان گذشت و وارد جلگه خوزستان شد، نشان می‌دهد که طی ۳۰ تا ۴۰ سال گذشته همه ما حین تفریحاتی که انجام داده‌ایم چه بلایی بر سر بستر رودخانه‌ها آورده‌ایم.
وی به نقش سدسازی بد، پروژه‌های راه‌سازی طی 50 سال اخیر، تغییرات اقلیمی و آب‌وهوایی، تخریب جنگل‌ها و ... در وقوع سیل اخیر نیز اشاره کرد و گفت: علاوه بر همه این عوامل، تک تک ما که از ذغال استفاده می‌کنیم، مسئول سیل اخیر هستیم.
بخش اول مصاحبه این فعال محیط زیست را اینجا بخوانید!
وی در ادامه سخنان خود با انتقاد از نگاه غیرتخصصی نسبت به محیط زیست در رده‌های بالای سیاست‌گذاری، گفت: هنوز افرادی در رده‌های بالای سیاست‌گذاری کشور هستند که فکر می‌کنند آبی که به دریا می‌ریزد هدر می‌رود؛ در هیچ جای دنیا دیگر کسی چنین فکری نمی‌کند.
وی تشریح کرد: از گذشته نگاهی در برخی از سیاست‌گذاران بوده است که فکر می‌کردند هر چه آب شیرین هست را باید حبس کنیم تا به دریا نریزد؛ یعنی از درک یک چرخه طبیعی آب عاجز هستند و نتیجه چنین تفکری این می‌شود که در سرشاخه‌های کارون انواع سدها ساخته می‌شود و خروجی آب به خلیج فارس به حدی کم می‌شود که آب شور بر جلگه خوزستان مسلط می‌شود و نخلستان‌های ما از بین می‌روند. ما 40 سال است که مسئله خودکفایی کشاورزی را مطرح می‌کنیم و با این هدف آب‌های شیرین کشور را فقط به کشاورزی اختصاص می‌دهیم و چون چرخه طبیعی آب را از بین برده‌ایم، حتی کشاورزی ما هم صدمه دیده است؛ در حالی که براساس چرخه طبیعی، آب رودخانه‌ها باید به دریا بریزد، اما امروز مطرح می‌کنند که حتی یک قطره آب نباید به تالاب یا دریا ریخته شود.
در سیل اخیر بخش قابل توجهی از خاک حاصل‌خیز کشور از بین رفت
الموتی بزرگ‌ترین خسارتی که به واسطه سیل اخیر ایجاد شده است را از بین رفتن بخش عظیمی از خاک حاصل‌خیز کشور دانست و گفت: صدمه زدن به خاک حاصل‌خیز در اثر سدسازی نیز مدام ایجاد می‌شود و بخش عظیمی از خاک حاصل‌خیز کشورمان که در مسیر رودخانه باید به زمین‌های پایین دست برسد را پشت سدها جمع‌آوری کرده‌ایم که این خاک در اثر سیل اخیر شسته شد و از بین رفته است.
سیل اخیر سفره‌های زیرزمینی را پر نمی‌کند
این فعال محیط زیست کشور ادامه داد: آبی که اکنون به پایین دست رودخانه‌ها و سدها رسیده تقریباً تا 90 درصد تالاب‌های ما را پر کرده و به وضعیت طبیعی خود بازگردانده است. ورود و نفوذ آب به مناطق جلگه‌ای و دشتی ما نیز بیشتر شده، اما هیچ‌کدام از این اتفاق‌های خوب نشانه ترسالی و برطرف شدن مشکل کم‌‌آبی نیست. ما یک میزان بی‌سابقه از بارندگی را داشته‌ایم اما این مسئله کمکی به بازگردان آبخوان (سفره‌های آبی) ما به وضعیت طبیعی ندارد و سفره‌های زیرزمینی را به هیچ وجه پر نمی‌کند.
وارد ترسالی نشده‌ایم
وی تصریح کرد: فرایند پر شدن سفره‌های زیرزمینی کشور و بازگشتن آنها به حالت طبیعی فرایندی بلند مدت است که با بارش باران مستمر طی پنج سال آینده هم محقق نمی‌‌شود. البته این بارندگی‌ها به تغذیه سفره‌های زیرزمینی کمک کرده است اما نمی‌توانیم بگوییم آبخوان ما پر شده و وارد ترسالی شده‌ایم.
دبیر شبکه سازمان‌های غیردولتی ملی محیط زیست و منابع طبیعی با تأکید بر اینکه ایران به لحاظ اقلیمی در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد و باید بر این اساس در حوزه آب تدبیر و برنامه‌ریزی کنیم، گفت: بارندگی‌های شدید در بخشی از کشور سیل گسترده‌ای به راه انداخت اما در سایر قسمت‌ها بخشی از عقب‌ماندگی‌های بارندگی که به سمت بحرانی شدن می‌رفت را جبران کرد. اگر همان روند قبلی سوء مدیریت آب را داشته باشیم، این فرصت بارندگی را از دست می‌دهیم، کما اینکه در حال حاضر نیز با القای اینکه وارد ترسالی شده‌ایم پروژه‌های متعددی را مطرح کرده‌اند و می‌خواهند عرصه‌های کشاورزی دشت‌ها را افزایش داده و سدسازی‌های بیشتری انجام دهند.
اگر همین روال حکمرانی آب را ادامه دهیم سیل بعدی ویرانگرتر خواهد بود
وی تصریح کرد: اگر همان روال قدیمی حکمرانی آب را ادامه دهیم، سیل بعدی، سیلی ویرانگرتر خواهد بود. در سیل اخیر هشدار قبلی داده شد و این هشدارها تقریباً کارساز بود و هواشناسی تقریباً از این بحران سربلند بیرون آمده است. البته نبود اعتماد بین بخشی مشکل‌ساز شد. مثلاً وزارت نیرو با اینکه هشدارهای هواشناسی را شنیده بود اما حاضر نبود که ریسک کند و آب سدها را زودتر تخلیه کند، چون فکر می‌کرد اگر باران نبارد در تابستان با کمبود آب مواجه می‌شود؛ پس باید اعتماد بین بخشی در این زمینه به وجود بیاوریم.
این فعال محیط زیست تأکید کرد: اگر ما از این سیل عبرت نگرفته و با تمامی متخلفان در هر حوزه مرتبط با تخریب محیط زیست برخورد نکنیم، باید مطمئن باشیم که سرنوشت این سرزمین سرنوشت غمباری خواهد بود. برای نداشتن این سرنوشت غمبار باید عزم ملی داشته باشیم.
حق طبیعت را به منزله یک کشور اسلامی ادا کنیم
دبیر شبکه سازمان‌های غیر دولتی ملی محیط زیست و منابع طبیعی اضافه کرد: اگر از نگاه دینی و شرعی هم بخواهیم موضوع را مطرح کنیم باید به منزله یک کشور اسلامی حق طبیعت را ادا کنیم و به این حق دست‌درازی نکنیم. اگر از نگاه دینی به مسئله سیل نگاه کنیم، این موضوع نوعی تلنگر برای ما بوده که اگر آن را جدی نگیریم فاجعه بعدی می‌تواند دردناکتر باشد.
وی در پایان سخنان خود نسبت به فراموش کردن دلایل بروز این سیل هشدار داد و گفت: اصل مسئله بعد از فروکش کردن آب آغاز می‌شود؛ هر روز باید به خود تلنگر بزنیم که چرا سیل آمد. ما نگران این هستیم که پس از سیل به سرعت دلایل بروز سیل فراموش شود و مجموعه‌های سوداگر آنقدر پیشنهادهای وسوسه‌برانگیز دهند که مسئولان را از اصل و بایدهای مسئله منحرف کنند.
انتهای پیام
