بازخوانی مدل اجتهادی تجربی علم دینی در فصلنامه «روششناسی علوم انسانی»
گروه اندیشه ــ بیست و پنجمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «روششناسی علوم انسانی» شامل ۶ مقاله علمی منتشر شد.
به گزارش ایکنا؛ بیست و پنجمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «روششناسی علوم انسانی» به صاحب‌امتیازی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و مدیرمسئولی آیت‌الله علیرضا اعرافی منتشر شد.
عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «روش، نظریه و نسبت میان آن دو؛ واکاوی مفهوم روش و نظریه از دو منظر کمّی و کیفی»، «بازخوانی مدل اجتهادی تجربی علم دینی»، «صورتگرایی ریاضی در اقتصاد؛ بررسی تاریخی و ارزیابی دیدگاه موافقان و مخالفان»، «روششناسی پژوهش مروری و نقش آن در تولید دانش: توسعه یک گونه‌شناسی»، «نگاهی فلسفی به روش تحقیق در روانشناسی»، «ناتوانی احتمال‌گرایی در پاسخ به «ایراد وُلتِر»».
بازخوانی مدل اجتهادی تجربی علم دینی
در چکیده مقاله «بازخوانی مدل اجتهادی تجربی علم دینی» اثر حسین بستان می‌خوانیم: «اندیشه علم دینی با وجود کوشش‌های صورت‌گرفته در دهه‌های اخیر از سوی موافقان و مخالفان آن هنوز به نقطه روشنی نرسیده است. این مقاله با هدف بازخوانی یکی از مدل‌های علم دینی، موسوم به مدل اجتهادی - تجربی که نخستین بار در اوائل دهه 1380 مطرح شد و به تدریج در ضمن چندین کتاب و مقاله شرح و بسط یافت، پس از توضیح کوتاهی درباره جایگاه این مدل در میان دیدگاه‌‌های علم دینی و معرفی کلّی مبانی و روششناسی این مدل، به رفع ابهامات و اشکالات آن در خلال ده محور پرداخته است. این محورها عبارت‌‌اند از: سقوط در دام تجربه‌گرایی، وابستگی به پارادایم‌‌های غربی، ابهام در تفکیک سطوح علم به تجربی و فراتجربی، عدم عینیت، عدم کفایت گزاره‌های متون دینی برای تولید علم، احتمال ابطال تجربی گزاره‌های دینی، ترجیح معرفت ضعیف‌‌تر بر معرفت قو‌‌ی‌‌تر، ابهام در وجه نام‌‌گذاری علم دینی، ابهام در امکان پیشرفت و مشکل عدم خلاقیت.»
نگاهی فلسفی به روش تحقیق در روانشناسی
در طلیعه مقاله «نگاهی فلسفی به روش تحقیق در روانشناسی»آمده است: «موضوع این مقاله تبیین فلسفی مراحل و گونه شناسی روش تحقیق در روانشناسی است. روش این تحقیق، تحلیل محتوای کیفی متون و منابع روانشناسی و بررسی انتقادی آنها با روش عقلی فلسفی است. یافته‌های این پژوهش در چهار بخش: گزارش، تحلیل، طبقه‌بندی و نقد ارائه شده است. مراحل روش تحقیق را می‌توان در چهار عنوان برشمرد: بیان مسئله؛ پیشینه پژوهی؛ جمع‌آوری اطلاعات؛ و تحلیل، تفسیر و ارزیابی اطلاعات. در رویکردهای پژوهشی سه گانه کمّی، کیفی و ترکیبی، ماهیت کمّیت، یکی از اعراض نه‌گانه فلسفی است که عدد، شکل و زمان از اقسام آن است و ریشه در پارادایم اثبات‌گرایی دارد. کیف نیز یکی از اعراض است و در پژوهش‌های کیفی با سه دسته کیف‌های محسوس، استعدادی و نفسانی سروکار داریم. بنیان‌های فلسفی پژوهش کیفی در تفسیری بودن، ارتباطی بودن، انعکاسی و کیفی بودن است. هرچند روشهای کمّی و کیفی ناظر به پارادایم های متفاوت هستند، امّا معطوف بودن به مسئله واحد و مکمل بودن آنها دلیل بهره گیری از آنها در رویکردهای ترکیبی است.»
انتهای پیام
