فرجام فراموش کردن یاد خدا در سوره زخرف

به گزارش ایکنا؛ جلسه تفسیر قرآن آیت‌الله هادوی تهرانی صبح امروز 2 دی‌ماه با محوریت سوره زخرف برگزار شد. وی اظهار کرد: در آیه 36 سوره زخرف خداوند فرموده است: «وَمَنْ يَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمَنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطَانًا فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ؛ و هركس از ياد [خداى] رحمان دل بگرداند، بر او شيطانى مى‏‌گماريم تا براى وى دمسازى باشد». آیه بعد می‌فرماید: «وَإِنَّهُمْ لَيَصُدُّونَهُمْ عَنِ السَّبِيلِ وَيَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ حَتَّى إِذَا جَاءَنَا قَالَ يَا لَيْتَ بَيْنِي وَبَيْنَكَ بُعْدَ الْمَشْرِقَيْنِ فَبِئْسَ الْقَرِينُ وَلَنْ يَنْفَعَكُمُ الْيَوْمَ إِذْ ظَلَمْتُمْ أَنَّكُمْ فِي الْعَذَابِ مُشْتَرِكُونَ؛ و مسلماً آنها ايشان را از راه باز مى‌دارند و [آنها] مى‌‏پندارند كه راه يافتگانند و مسلماً آنها ايشان را از راه باز مى‌دارند و [آنها] مى‌‏پندارند كه راه‌يافتگانند تا آنگاه كه او [با دمسازش] به حضور ما آيد [خطاب به شيطان] گويد اى كاش ميان من و تو فاصله خاور و باختر بود كه چه بد دمسازى هستى».

وی توضیح داد: اول داستان از «يَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمَنِ» شروع شد؛ یعنی کم‌بینی یا به تعبیری شب‌کوری از یاد خدا. اگر انسان به یاد خدا کم توجه کند، گمراه محض می‌شود، ولی گمان می‌کند کار درستی انجام می‌دهد. اگر اولش را درست نکنی تا آخرش همین است. مهم این است که انسان باید سعی کند یاد خدا را در دلش زنده نگه دارد. یاد خدا به دلایلی در انسان تضعیف می‌شود که یکی از آنها گناه است.

استاد حوزه علمیه تصریح کرد: انسان یاد خدا را با گناه از دل خودش دور می‌کند. یکی دیگر از آنها ناشکری است. یکی از مصادیق ناشکری این است که انسان از نعمت‌هایی که خدا به او داده است، درست استفاده نکند؛ مثلاً ایام جوانی را به بطالت و خوش‌باشی بگذارند. اگر درست جلوی سرچشمه را بگیری بقیه‌اش درست می‌شود. باید اولین نشانه‌های ضعف در ایمان که پیدا می‌شود با آن مقابله کرد؛ والا هرچه بگذرد سخت‌تر می‌شود.

وی در ادامه به تفسیر سوره حدید پرداخت و گفت: «وَمَا لَكُمْ أَلَّا تُنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ؛ و شما را چه شده كه در راه خدا انفاق نمى‌كنيد» (آیه 10). در سوره حدید، بعد از بیاناتی که درباره نشانه‌های قدرت خدا بیان شد، در آیه 7 دستور به انفاق شده است: «‌آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَأَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَكُمْ مُسْتَخْلَفِينَ فِيهِ». در این آیه هم خداوند نسبت به موضوع انفاق مؤاخذه می‌کند. بعد می‌فرماید: «‌وَلِلَّهِ مِيرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ» یعنی همه این اموال برای خداست که در اختیار شما قرار گرفته است. از ابتدای سوره حدید، خدا بیانات مختلفی در سطوح مختلفی در باب قدرت و سلطه خودش در عالم دارد که نتیجه آن مطلبی است که در آیه 7 آمده است. آیات 8 و 9 نسبت به ایمان و آیه 10 نسبت به انفاق مواخذه می‌کند.

هادوی تهرانی در ادامه گفت: خداوند در ادامه آیه یک نکته‌ای تاریخی را بیان می‌کند که می‌شود از آن نتیجه فراتاریخی گرفت. خدا می‌فرماید: «مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَقَاتَلَ أُولَئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِينَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَقَاتَلُوا وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ». خداوند اینجا دو گروه را با هم مقایسه می‌کند: کسانی که قبل از فتح مکه انفاق کردند و مبارزه کردند؛ یعنی جان و مال خود را قبل از فتح در راه اسلام قرار دادند. خداوند می‌فرماید اینها درجه‌شان از کسانی که بعد از فتح انفاق کردند بالاتر است.