5 راهبرد ملی سند توسعه آموزش عمومی قرآن عرضه‌محور است | همراستا شدن مأموریت‌ها
محسن حاجی‌میرزایی با اشاره به سند راهبردی توسعه آموزش عمومی قرآن کشور، اظهار کرد: تقریباً پنج راهبرد این سند، عرضه‌محور است و هیچ استراتژی برای تقاضا در آن پیش‌بینی نشده است.
به گزارش خبرنگار ایکنا، پنجاه و سومین جلسه کمیسیون تخصصی توسعه آموزش عمومی قرآن کشور، عصر امروز، ۲۱ بهمن‌ماه با حضور محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش و حضور سایر اعضای کمیسیون در اتاق جلسات این وزارتخانه برگزار شد.
محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش ضمن تبریک ایام دهه فجر و تشکر از تلاش‌هایی که در این عرصه انجام شده است و ابراز خوشحالی از اینکه در جمعی حاضر شده که همه دغدغه قرآنی دارند، تأکید کرد: امیدوارم ما هم همراه و همگام با شما در راستای این هدف مقدس، تلاش کنیم. قرار بود تا این کمیسیون مستقیماً با وزیر آموزش و پرورش مرتبط باشد و دبیر سابق این کمیسیون و دبیرخانه آن پیگیر این موضوع بودند که در نهایت این امر انجام شد و این مسئولیت مستقیماً در حوزه وزارتخانه انجام می‌شود و دکتر مهدی نویدادهم نیز از بزرگان آموزش و پرورش و دارای سابقه خوبی در آموزش و پرورش و فعالیت‌های قرآنی هستند که مسئولیت این کمیسیون را عهده‌دار می‌شوند که انشاءالله شاهد نتایج بهتر و مناسبت‌تر در آینده باشیم.
گزارش تصویری جلسه کمیسیون آموزش عمومی قرآن کشور
حاجی میرزایی با تأکید بر اینکه بیشترین بار کار کمیسیون آموزش عمومی قرآن همچنان بر روی معاونت فرهنگی و پرورشی در سراسر کشور است، اظهار کرد: همچنان همکاری‌ها ادامه پیدا می‌کند و سطح دیگری اضافه شده تا کارها با قوت بیشتری انجام شود.
هنوز اقدام معینی انجام نداده‌ایم. در همه نهادهای عمومی کشور رایج است که معمولاً هر فردی که گزارش می‌دهد، معطوف به اقدام‌هاست؛ نه نتایج و دستاوردها را پایش می‌کنیم و نه به ارزیابی درست آن می‌پردازیم
وزیر آموزش و پرورش با اشاره به پیش‌نویس‌هایی که از جلسات این کمیسیون در اختیارش قرار گرفت و همچنین پس از شنیدن نظرات اعضا و گزارش‌های این جلسه، ادامه داد: نخستین حسی که پس از خواندن مطالب و شنیدن گزارشات و نظرات به من دست داد، این بود که همه اینها در نقش دور خیز کردن برای رسیدن به هدف است. ما هنوز اقدام معینی انجام نداده‌ایم. یکی از تأسف‌های اساسی‌ام در همه نهادهای عمومی کشور و دستگاه‌های اجرایی به ویژه نهادهای فرهنگی این موضوع رایج است که معمولاً هر فردی که گزارش می‌دهد، معطوف به اقدام‌هاست؛ نه نتایج و دستاوردها را پایش می‌کنیم و نه به ارزیابی درست آن می‌پردازیم. هدف ما این است که اتفاقی در فرهنگ قرآنی کشور رخ دهد.
نرسیدن به نتیجه
وی افزود: همه این نشست و برخاست‌ها، این سندها و مجموعه اوراقی که تولید می‌کنیم، این است که اتفاقی در میدان عمل بیفتد، اما ارزیابی دوستان در این جلسه این است که هنوز راه نرفته بسیاری در پیش داریم، با اینکه گمان نمی‌کنم زمان کمی به این امر اختصاص داده باشیم. مثلاً در آموزش و پرورش 500 ساعت در دوره ابتدایی زمان برای قرآن اختصاص داده، اما با این وجود، دانش‌آموزان نمی‌توانند قرآن بخوانند. این نشان می‌دهد که درست به جلو نمی‌رویم و مسئله این نیست که کار نمی‌کنیم، بلکه مسئله این است که کار و تلاش می‌کنیم، اما به نتیجه نمی‌رسیم.
حاجی‌میرزایی به ذکر خاطره‌ای از مرحوم پرورش پرداخت و با تأکید بر اینکه ما هم سرباز حوزه قرآن، عترت و نماز هستیم، گفت: زمان آن رسیده است که ارزیابی دقیق‌تری انجام دهیم و ببینیم چرا علی‌رغم اینکه زمان به این موضوع اختصاص می‌دهیم و با 15 میلیون دانش‌آموز را در طول یک سال به طور منظم در اختیار داریم، چرا به آن اهداف مورد نظر دست پیدا نمی‌کنیم.
استراتژی پیش‌بینی نشده است
وی با اشاره به سند راهبردی توسعه آموزش عمومی قرآن، اظهار کرد: تقریباً پنج راهبرد این سند، عرضه‌محور است و هیچ استراتژی برای تقاضا پیش‌بینی نشده است. ممکن است بگوییم این وجه در کارگروه‌های دیگر حوزه فرهنگ و ارشاد تشکیل می‌شود، اما هدف‌هایی که در این سند است، اگر صرفاً مبتنی بر عرضه اقدامات و فعالیت‌های مختلف شود و موجب برانگیختن شوقی نشود و تنها ساعاتی را به آنها اختصاص دهیم و نتایجی را داشته باشیم، فایده ندارد، چرا که اگر شوقی برانگیخته شود، افراد خود به میدان می‌آیند و کارهای خارق‌العاده‌ای انجام می‌دهند. لذا این مجموعه هدف بزرگی دارد و ما هم نمی‌خواهیم مشمول این گلایه رسول الله(ص) باشیم که «یا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَٰذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا».
اگر هدف‌هایی که در این سند است، صرفاً مبتنی بر عرضه اقدامات و فعالیت‌های مختلف شود، فایده ندارد، چرا که اگر شوقی برانگیخته شود، افراد خود به میدان می‌آیند و کارهای خارق‌العاده‌ای انجام می‌دهند
وزیر آموزش و پرورش تأکید کرد: اشتغال و مأموریت ما نه به عنوان وزیر آموزش و پرورش بلکه به عنوان فردی که داعیه دین‌داری دارد، به قرآن قطعی و یقینی است، بنابراین باید برائتمان نیز قطعی و یقینی باشد و مقید باشیم که این مأمویت انجام شود. لذا همه تلاشمان را در این زمینه می‌کنیم و از هم‌فکری صاحبان نظر استفاده می‌کنیم و تلاش می‌کنیم تا گامی به سمت جلو برداریم.
وی ادامه داد: نقدی که می‌توان به این جلسه گرفت، این است که چرا دبیران برخی از کارگروهها در جلسه حضور نداشتند و نمایندگانی را از سوی خود یا نایب‌هایی را فرستاده بودند؟ باید زمان جلسه طوری طراحی شود که این غیبت‌ها را شاهد نباشیم و حتماً از جلسات آینده، تمام افرادی که در حوزه آموزش و پرورش مسئول هستند، باید حضور داشته باشند. همچنین در جلسه، سه کمیته اعلام کردند که یک هفته دیگر کارشان نهایی می‌شود که اگر قرار است این امر رخ دهد، جلسه را می‌توانستیم هفته آینده بگذاریم که اقلاً کار نهایی آنها در دستور قرار گیرد.
آفت بزرگ
حاجی‌میرزایی با تأکید بر اینکه جمع حاضر، جمع با اهمیتی است، اظهار کرد: بنابراین این جلسه باید خروجی داشته باشند و اینکه تنها برای هم صحبت کنیم و سپس برویم و اتفاق خاصی نیفتد، نباید این‌گونه باشد. خواهشم این است که در دبیرخانه وقت جدی بگذارند، فردی که وقت می‌گذارد و در این جلسه می‌آید، هنگام خروج باید فکر کند که اتفاقی افتاده است تا انگیزه دوستان نیز برای آمدن به این نشست‌ها بیشتر شود.
وی با اشاره به تعامل بیش از پیش دبیرخانه با کمیته‌ها و کارگروهها با یکدیگر، تصریح کرد: یکی از آفت‌هایی که نسبتا نیز بزرگ است، اینست که ما باهم خوب ترکیب نمی‌شویم، یعنی هنگامی که مسئولیت‌ها را بین ما توزیع کردند و به ما گفتند کاری را انجام دهیم، ترکیب ما مفید‌تر است. این تعبیر را بکار می‌برم که مأموریت ما ساختن یک عمارت است، این ساختن عمارت، مصالح و نقشه‌ای می‌خواهد، اما باید همه اینها باهم جمع شود تا آن عمارت ساخته شود، اگر همه اینها اتفاق بیفتد و آن عمارت ساخته نشود، عملا دپوی مصالح کرده‌ایم. یعنی همه انرژی را گذاشته و کار را کرده‌ایم، اما آنجا که باید ترکیب می‌شد، انجام نشد. اکنون که محدودیت منابع و امکانات داریم، همراستا شدن مأموریت‌ها، در کنار هم قرار گرفتن ما و انجام دادن دقیق‌تر کارها در کنار هم، قطعاً می‌تواند مفاهیم را به نحو بهتری تحقق بخشد.
حاجی‌میرزایی تأکید کرد: ما مدیون قرآن هستیم و با همه وجود خود را مدیون آن می‌دانیم و همه تلاش و کوشش خود را در این زمینه انجام می‌دهیم و نیازمند کمک فکری همه صاحب نظران هستیم و برای پرثمرتر شدن آنها باید جلساتی پیش از اینها با وسواس بیشتر انجام شود تا اگر قرار است پنج یا شش جلسه در سال داشته باشیم، شش قدم به جلو برداشته باشیم.
تغییرات آپ؛ عامل اختلال در جلسات کمیسیون عمومی
بنابر گزارش ایکنا، در بخشی از این نشست، مهمترین اخبار قرآنی هر یک از اعضا شنیده شد و در ادامه نیز علیرضا کاظمی، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش و دبیر سابق کمیسیون آموزش عمومی قرآن به بیان کلیاتی از پیش‌دستور و دستور این جلسه پرداخت.
وی با اشاره به اینکه جلسه فعلی دومین جلسه کمیسیون آموزش عمومی قرآن در سال 98 و نخستین جلسه در زمان وزیر جدید این وزاتخانه است، اظهار کرد: به دلیل تغییر و تحولات در سطح آموزش و پرورش، این جلسات کمتر برگزار شد و امیدواریم این امر میسر شود تا جلسات بیشتری در طول سال برگزار شود.
کاظمی با تأکید بر اینکه دبیرخانه این کمیسیون در سال 89 در وزاتخانه شکل گرفت، گفت: همچنین این دبیرخانه در سال 93 در اداره کل قرآن، عترت و نماز با پنج پست سازمانی ذیل معاونت فرهنگی ـ پرورشی مستقر شد که طی آن 52 جلسه با خروجی 230 مصوبه در بخش‌های مختلف از مهمترین دستاوردهای کمیسیون آموزش عمومی طی این استقرار بود. تهیه و تصویب اهداف آموزش عمومی قرآن در 9 تصویب و در کتابچه‌ای اهداف آموزش عمومی قرآن کشور گنجانیده شده است.
مهمترین دستاوردهای کمیسیون
وی ادامه داد: گام بعدی سند راهبردی آموزش عمومی قرآن بود که از مهمترین دستاوردهای دیگر این کمیسیون بود که در شش راهبرد و 52 اقدام راهبردی چون استقرار نظام راهبردی و مدیریت کلان فعالیت‌های آموزش عمومی قرآن، تقویت نظام تربیت معلم و تأمین منابع انسانی آموزش عمومی قرآن، استقرار و توسعه برنامه درسی ملی آموزش عمومی قرآن در بخش‌های دولتی و مردمی، ارتقای تأمین و تخصیص منابع مالی نظام آموزش عمومی قرآن کشور، توسعه فضا، تجهیزات و فناوری‌های آموزش عمومی قرآن و توسعه مطالعات و پژوهش‌ها و ارتقای ساز و کارهای ارزشیابی نظام آموزش عمومی قرآن فراهم شد که باید در راستای اقدام‌ها عملیاتی شود که شناسنامه نیز برای آنها تهیه شد.
این دبیرخانه در سال 93 در اداره کل قرآن، عترت و نماز با پنج پست سازمانی ذیل معاونت فرهنگی ـ پرورشی مستقر شد که طی آن 52 جلسه با خروجی 230 مصوبه در بخش‌های مختلف از مهمترین دستاوردهای کمیسیون آموزش عمومی طی این استقرار بود
دبیر سابق کمیسیون آموزش عمومی قرآن با اشاره به اینکه هفت کارگروه، طی 200 جلسه کاری، سند را تصویب کردند، اظهار کرد: چهار کمیته تخصصی به منظور اجرایی‌سازی این راهبردها پیش‌بینی شد که شرح وظایف، آئین‌نامه اجرایی مرتبط با هر کارگروه تصویب و ابلاغ شد تا فعالیتشان را آغاز کردند و به بررسی این اقدامات ملی با شناسنامه‌ها پرداختند تا اگر نیاز است، اصلاح و بازنگری انجام شود.
کاظمی اظهار کرد: از اقدمات دیگر این کمیسیون به دلیل اینکه به لحاظ اهمیت و جایگاه در اساسی‌تری و زیربنایی‌ترین کمیسیون است، راهاندازی این کمیسیون در استان‌ها است که کارگروه آموزش تخصصی قرآن کریم با مسئولیت مدیران کل و دبیری ادارات قرآن و عترت آموزش و پرورش استان‌ها راهاندازی شد. طی آن، 200 جلسه در استان‌ها تشکیل شد که 250 مصوبه داشته است.
وی ضمن تشکر از زحمات مدیرکل قرآن، عترت و نماز و دیگر دوستان در این راستا، بیان کرد: تمام این موارد و اقدامات کمیسیون آموزش عمومی قرآن در قالب بسته آماده می‌شود تا در چله دوم اقدامات انقلاب، شاهد فعالیت‌ها و اقدامات مثمرثمرتری باشیم.
کاظمی با اشاره به اینکه جابجایی فضای دبیرخانه کمیسیون یکی از تکالیفی بود که برعهده گذاشته شد، اظهار کرد: در ذیل راهبرد ملی، اول سند راهبردی توسعه آموزش عمومی قرآن کشور ایجاد و استقرار مرکز همانگی و توسعه آموزش عمومی قرآن کشور به عنوان دبیرخانه کمیسیون، زیر نظر وزیر آموزش و پرورش مورد تأکید قرار گرفته بود که الحمدلله عملیاتی شد.
سپس مراسم تکریم و معارفه دبیر و نایب رئیس سابق و جدید این کمیسیون با اهدای لوح سپاس انجام شد.
دانش‌آموزان؛ مستعدترین مخاطبان قرآن
در بخشی از این نشست، مهدی نوید ادهم، دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش و دبیر جدید کمیسیون آموزش عمومی قرآن ضمن تبریک ایام دهه فجر، اظهار کرد: در سال‌های گذشته چند بار این پیشنهاد به من داده شد و همواره از آن استنکاف می‌کردم و این بار در عمل انجام شده قرار گرفتم و توفیقی است که بتوانم کاری انجام دهم.
وی با اشاره به همراهی خوب وزیر آموزش و پرورش در حوزه فعالیت‌های قرآنی، ادامه داد: تصورم این است که کمیسیون آموزش عمومی قرآن، مسئولیت خطیری را عهده‌دار است، هرچند در آموزش و پرورش تشکیل می‌شود، اما فراسازمانی است و باید این ظرفیت در این جلسه وجود داشته باشد که همه دستگاهها را بتوانند بسیج کنند تا حرکت ارزشمند و پایدار قرآنی در سطح جامعه رقم بخورد.
قطعاً بهترین و بیشترین مخاطبان ما، دانش‌آموزان هستند. کودکان و نوجوانان مستعدترین مخاطبان قرآنی هستند که باید محور فعالیت‌ها قرار گیرند، اما سایر مخاطبان نیز نباید فراموش شوند
نوید ادهم بیان کرد: قطعاً بهترین و بیشترین مخاطبان ما، دانش‌آموزان هستند. کودکان و نوجوانان مستعدترین مخاطبان قرآنی هستند که باید محور فعالیت‌ها قرار گیرند، اما سایر مخاطبان نیز نباید فراموش شوند. در وزارتخانه باید از ظرفیت معاون فرهنگی ـ پرورشی کما فی سابق استفاده شود تا تجربیات مثبت و موفق آنها به کارگرفته شود. همچنین از دیگر دستگاهها خارج از وزارت آموزش و پرورش نیز استفاده شود.
وی با اشاره به سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، ادامه داد: فضای حاکم بر آن سند بستر تربیت قرآنی است که در جای جای این سند به ویژه مبنای نظری این سند، سعی شده تا مبتنی بر آموزه‌های قرآنی و معارف دینی این سند تنظیم شود که اگر عملیاتی و اجرایی شود، مأموریت این کمیسون نیز اجرایی می‌شود.
نوید ادهم تصریح کرد: امیدوارم با عنایت خداوند و استعانت از روح شهدای فجر آفرین به ویژه امام خمینی(ره) و سردار شهید حاج قاسم سلیمانی بتوانیم این مأموریت خطیر و سنگین را انجام دهیم.
اهداف 9گانه آموزش عمومی
سخنرانی دیگر این کمیسیون حجت‌الاسلام حمید محمدی، نایب رئیس و دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی بود. وی با اشاره به فرمایشی از مقام معظم رهبری و حدیثی از رسول اکرم(ص)، اظهار کرد: اهداف و مهارت‌های 9گانه آموزش عمومی قرآن شامل ایمان، خواندن، درک معنا، تدبر، حفظ، انس، شناخت، استفاده و تبعیت است.
وی با اشاره به رسالت نظام آموزش عمومی قرآن طبق مصوبه اهداف و سند راهبردی آن، بیان کرد: نهادینه شدن فرهنگ انس با قرآن کریم و تربیت 10 میلیون حافظ قرآن و ایجاد توانایی خواندن همراه با فهم و تدبر در قرآن، بهره‌گیری مردم از تعالیم آن در زندگی از جمله چشم‌انداز این موارد است.
تمامی فعالیت‌های قرآنی کشور، سه حوزه آموزش عمومی، آموزش عالی و تبلیغ و ترویج است که 50 درصد فعالیت‌های قرآنی در حوزه آموزش عمومی است و 10 درصد در حوزه آموزش عالی، 7 درصد در حوزه پژوهش و 33 درصد در حوزه ترویج است
محمدی با اشاره به جایگاه راهبردی آموزش قرآن در نظام توسعه فرهنگ قرآنی، بیان کرد: پایه و محور فعالیت‌های قرآنی، آموزش قرآن است. تمامی فعالیت‌های قرآنی کشور، سه حوزه آموزش عمومی، آموزش عالی و تبلیغ و ترویج است که 50 درصد فعالیت‌های قرآنی در حوزه آموزش عمومی است و 10 درصد در حوزه آموزش عالی، 7 درصد در حوزه پژوهش و 33 درصد در حوزه ترویج است و بودجه قرآنی نیز تقریبا با این نگاه طراحی شده است.
وی با اشاره به زیرنظام‌های آموزش عمومی قرآن کشور و متولیان آنها، بیان کرد: تعلیم و تربیت رسمی عمومی قرآن برعهده وزارت آموزش و پرورش، آموزش عمومی دولتی و غیررسمی قرآن برعهده سازمان تبلیغات اسلامی، دارالقرآن‌های دستگاهها و نهادها، سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان بسیج مستضعفین و عقیدتی ـ سیاسی نیروهای مسلح و همچنین آموزش عمومی غیردولتی و غیررسمی قرآن برعهده مؤسسات فرهنگی قرآن و عترت، خانه‌های قرآن و کانون‌های قرآن و عترت مساجد و دانشگاه‌ها است.
آسیب‌های نظام آموزش عمومی قرآن
محمدی ادامه داد: عقب‌افتادگی نظام آموزشی کشور در زمینه آموزش قرآن پیش از انقلاب، مهجور بودن قرآن در جمهوری اسلامی و نظام آموزش و پرورش و شکل نگرفتن شبکه ارتباطی معلمان و مربیان قرآن در داخل آموزش و پرورش(محیط درونی) و خارج از آن مؤسسات مدرمی و نهادها(محیط‌های بیرونی)، نبود اطلاعات جامع و دقیق و شاخص‌های ارزیبای نظام آموز عمومی قرآن، فقدان مدیریت دانش و تجارب، شکل نگرفتن شبکه‌های ارتباطی قرآنی میان دانش‌آموزان و معلمان، ضعف توجه به قرآن در سند تحول بنیادین و برنامه درسی ملی، جایگاه نازل دبیران دینی و قرآن در میان آموزش و پرورش، کمبود منابع مالی جهت بهبود سرمایه‌های مالی، دانشی و انسانی و صورت نگرفتن از پیمایش‌های لازم و کافی برای تعیین سطح سواد قرآنی افراد مختلف جامعه از با اهمیت‌ترین آسیب‌های نظام آموزش عمومی قرآن کشور است.
وی با اشاره به قرآن در هندسه آموزش و پرورش بیان کرد: بالاترین ضریب نفود در گستره جغرافیای کشور، با سابقه‌ترین نهاد مدیریتی کشور، ایفا کننده مهمترین مأموریت نظام جمهوری اسلامی ایران؛ تربیت انسان، تعدد و تکثر کارگزاران، مجریان و نهادها و مخاطبان، اجباری بودن تعلیمات عمومی و پوشش تمامی نفوس کشور و ظرفیت پذیرندگی بالا در انبوه مخاطبان، شش مؤلفه تعیین‌کننده جایگاه راهبردی آموزش و پرورش در کشور است.
محمدی با اشاره به گستره فعالیت وزارت آموزش و پرورش (طبق ماده 3 قانون اهداف و وظایف وزارت)، گفت: آموزش عمومی شامل ایجاد مهارت لازم در امر خواندن، نوشن، آموزش مبانی اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی، علمی و هنری در حدی که هر فرد به طور عام به آن احتیاج دارد و آموزش نیمه تخصصی شامل آموزش علمی، آموزش علمی ـ عملی (فنی و حرفه‌ای)می‌شود.
نایب رئیس و دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی تصریح کرد: تقویت و تحکیم مبانی اعتقادی و معنوی دانش‌آموزان، رشد فضائل اخلاقی و تزکیه دانش‌آموزان برپایه تعالیم عالیه اسلام، تبیین ارزش‌های اسلامی و پرورش دانش‌آموزان براساس آنها، تقویت و تحکیم روحیه اتکال به خدا واعتماد به نفس و ایجاد روحیه تعبد دینی و التزام عملی به احکام اسلامی از جمله اهمیت قرآن در تحقق اهداف آموزش و پرورش است.
ظرفیت‌های قرآنی آموزش و پرورش
وی با اشاره به ظرفیت‌های قرآنی و نهادی و ساختاری قرآنی در این وزارتخانه، اظهار کرد: حوزه مأموریت صنفی آموزش و پرورش در ارتباط با قرآن شامل آموزش رسمی قرآن، فوق برنامه قرآن و تبلیغ و ترویج این کتاب مقدس است که بر این اساس سیاست‌گذاری و تنظیم، هماهنگی و تسهیل و نظارت و ارزیابی از جمله مؤلفه‌های مأموریت مدیریت راهبردی حوزه آموزش عمومی قرآن توسط کمیسیون مربوطه است.
محمدی بیان کرد: دستیابی عوامل انسانی آموزش قرآن به صلاحیت لازم، تحقق تدریجی اهداف آموزش عمومی قرآن در برونداد آموزش و پرورش، استقرار سامانه‌ها و ساز و کارهای اجاری طرح ملی حفظ قرآن و اولیت یافتن آموزش قرآن در نظام آموزش رسمی و غیررسمی و خانواده‌ها از جمله اهداف سند راهبردی توسعه آموزش عمومی قرآن است.
ارائه گزارش از تکمیل شناسنامه اقدمات ملی سند راهبردی
در ادامه این نشست، هر کدام از کارگروهها برنامه‌ریزی آموزشی با پیگیری راهبرد اول و سه سند راهبردی آموزش یعنی راهبردی و مدیریت کلان و برنامه‌ریزی آموزشی، کارگروه توسعه منابع انسانی با پوشش راهبرد دوم سند، کارگروه توسعه منابع مالی، فضا، تجهیزات و پشتیبانی با پیگیری راهبرد چهارم سند، کارگروه توسعه فناوری، رسانه و فضای مجازی با پیگری راهبرد پنجم سند و کارگروه مطالعات پژوهشی و ارزشیابی با پوشش راهبرد ششم سند راهبردی، گزارشی از روند بررسی و تکمیل شناسنامه اقدمات ملی سند راهبردی آموزش عمومی قرآن ارائه کردند.
همچنین طی این جلسه سالار عرفانی‌نسب، مسئول دبیرخانه کمیسیون آموزش عمومی قرآن بر نقشه راه بودن سند راهبردی در حوزه فعالیت‌های آموزش عمومی قرآن کشور، همت برای اجرایی شدن مفاد این سند در جهت تقسیم وظایف دستگاهی و تبدیل این شناسنامه به پروژه‌های اجرایی، پیش‌بینی زمان اقدمات 52 گانه و فرآیند و مقدمات آن و پیشنهاد تصمیم‌گیری برای تشکیل کارگروه چابک برای ترسیم پروژه‌های اجرایی و رقم زدن مقدمات اجرایی این سند، تأکید کرد.
با روند فعلی، 10 هزار سال تا هدف فاصله داریم
در ادامه حجت‌الاسلام سیدمصطفی حسینی، مسئول دبیرخانه ستاد عالی حفظ قرآن کشور به بیان نکاتی پرداخت و گفت: اقدامات خوبی پس از فرمایش مقام معظم رهبری در سال 90 مبنی بر تربیت 10 میلیون حافظ قرآن انجام شده است و کارهای متعددی صورت گرفته است، اما خروجی کار به گونه‌ایست که با توقع ایشان بسیار فاصله داریم. با تمامی این تلاش‌ها شاهد این هستیم که سالانه هزار نفر به جمع حافظان کل قرآن ملحق می‌شوند و در حال حاضر 20هزار نفر حافظ کل قرآن در کشور داریم. یعنی یک، پانصدم آن توقعی که حضرت آقا مطرح کردند.
وی ادامه داد: اگر با همین سرعت بخواهیم پیش رویم، 10 هزار سال بعد به آن عدد 10 میلیون نفر می‌رسیم و اگر این را ده برابر کنیم و سالی ده هزار حافظ قرآن تربیت کنیم، هزار سال بعد، 10 میلیون حافظ قرآن نخواهیم داشت، چون تا آن موقع تمامی حفاظ تربیت شده به درجه رفیع شهادت نایل گشته‌اند. پس برای اینکه اقدامی صورت گیرد و به این هدفی که مقام معظم رهبری آن را دست‌یافتنی ترسیم کرده‌اند، نباید در قالب بخش‌های فوق برنامه به این امر بپردازیم، بلکه باید در دستگاهها به صورت فراگیرتر و رسمی‌تر نسبت به این موضوع ورود پیدا کنند.
متأسفانه اهتمام سازمان صدا و سیما در زمینه تولید انیمیشن و فیلم‌های قرآنی آن‌گونه که باید نیست، ادامه داد: یکی از مشکلات در دستگاه‌های دولتی و حاکمیتی عدم تبیین موضوع است
حسینی به سخنان مقام معظم رهبری طی دهه‌های 60، 70 و 80 اشاره کرد و به اقدامات حوزه قرآن در معاونت فرهنگی و پرورشی آموزش و پرورش، گفت: حفظ قرآن و افزودن رشته‌ها در مسابقات، طرح حفظ جزء سی‌ام که اولویت نخست فعالیت‌های دینی و قرآنی آموزش و پرورش در سال گذشته اعلام شد، تربیت مربی و مدرس همراه از جمله مهمترین اقدامات بوده است. بنابراین مهمترین نهاد در تربیت حافظان بخش عمومی(حفظ جزء سی‌ام) آموزش و پرورش، موفق‌ترین نهاد در تربیت حافظ کل، حوزه‌های علمیه، موفق‌ترین دستگاه در بخش تشویق‌ها نیروهای مسلح هستند.
وی با اشاره به اینکه متأسفانه اهتمام سازمان صدا و سیما در زمینه تولید انیمیشن و فیلم‌های قرآنی آن‌گونه که باید نیست، ادامه داد: یکی از مشکلات در دستگاه‌های دولتی و حاکمیتی عدم تبیین موضوع است. همچنین در بخش آزمون‌های تخصصی سازمان تبلیغات اسلامی طی این سال‌ها کارهای خوبی انجام داده است و در بخش عمومی نیز همکاری سازمان اوقاف و امور خیریه و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کارهای خوبی انجام شده است.
حسینی بیان کرد: بالغ بر 100 اقدام در سند ملی حفظ قرآن پیش‌بینی شده است که در خوشبینانه‌ترین حالت، یک دهم این اقدامات را شاید توجیه کرده باشیم. اما مادامی که مسئولان و وزرات و همه افرادی که در حوزه فرهنگ و قرآن دست اندرکار هستند وبه این کار اعتقاد راسخ پیدا نکنند و به حفظ قرآن اهتمام نداشته باشند، حافظ قرآن نشوند، حرفشان اثرگذار نخواهد بود.
فرهنگ قرآنی در حفظ قرآن خلاصه نشود
در ادامه عبدالهادی فقهی‌زاده، معاون قرآن و عترت ارشاد گفت: همه فرهنگ قرآنی نباید در حفظ قرآن خلاصه شود، اخلاق قرآنی و ضعف مطالعات بنیادی قرآن در حوزه‌های مختلف پژوهشی، وظیفه شاخص سه کمیسیون آموزشی عمومی قرآن، آموزش عالی قرآن و تبلیغ و ترویج کمک به تحقق فرهنگ قرآنی در عرصه اندیشه، عمل و رفتار به قرآن است که یکی از مهمترین راه حفظ و ترویج فرهنگ قرآنی است.
وی ادامه داد: کمیسیون تبلیغ و ترویج مثل سایر کمیسیون‌ها گام‌هایی را برداشته است که آماده تعامل بیش از پیش و آمادگی در اختیار قرار دادن تجربیات برای اجرایی سازی سند راهبردی توسعه آموزش عمومی قرآن است.
فقهی‌زاده با تأکید بر اینکه با وجود اینکه اعتبارات تضعیف شده است، اما باید جهت انجام بهتر کارها به سمت هم‌افزایی بیشتر رویم، بیان کرد: همچنین به دانشگاه فرهنگیان پیشنهاد می‌کنم بری توسعه فعالیت‌های قرآنی آماده انعقاد تفاهم‌نامه هستیم تا هم‌افزایی انجام شود تا این همکاری‌ها کمی بودجه را جبران کند.
سپس هر کدام از اعضا، نظرات خود را بیان کردند که عناوین اهم موضوعات مطروحه بدین شرح است:
- تصمیم وزیر برای بازنگری جایگاه حفظ قرآن در آموزش و پرورش
- آموزش عمومی اصلی‌ترین کمیسیون در حیث شمول و فراگیری
- بکارگیری تبلیغ و ترویج در توسعه فرهنگ قرآنی
- عدم حمایت از مؤسسات قرآنی
- شورای توسعه فرهنگ قرآنی از کار عقب افتاده است با وجود اینکه خدمات خوبی ارائه کرده است
- برگزاری جلسات به صورت منظم ماهی دو بار
- پیگیری اعتبارات از سوی وزیر آموزش و پرورش
- راهبری زمان‌مند اجرای سند راهبدری و برنامه‌های جامع آن مانند طرح ملی حفظ قرآن
- استقرار منظم نظام برگزاری جلسات
- ایفای نقش فعال در دستور جلسات شورا و مجمع مشورتی و پیشنهاد سیاست‌ها و ضوابط
- تمهید زمینه جاری سازی مصوبات و سیاست‌ها و اثرگذاری ملموس در کلاس‌های درس
