ویروس شایعه و ترس را مهار کنیم

این روزها همه ما دچار ترس فزاینده شده‌ایم، ترس از ابتلا به ویروس کرونا. کارشناسان و متخصصان بهداشت و درمان توصیه می‌کنند به مکان‌های عمومی نروید و مرتب دست‌ها را به مدت ۲۰ ثانیه با آب و صابون بشویید تا از ویروس کرونا در امان بمانید. بسیاری از ما این کارها را انجام می‌دهیم، در خانه‌هایمان هستیم، با افراد مبتلا شده ارتباط نداریم، مراقب بهداشت فردی خود هستیم ولی با این همه، ترس همه وجودمان را فرا گرفته است که ما نیز مبتلا می‌شویم.

علت این همه ترس و نگرانی چیست؟ چرا با رعایت بهداشت و استفاده از ضدعفونی کننده‌ها و شستن مرتب دست‌ها و اینکه در قرنطینه خانگی هستیم و به مسافرت نمی‌رویم باز هم می‌ترسیم. کارشناسان می‌گویند علت این موضوع فقط و فقط شایعات و دروغ پردازی‌هاست. با شنیدن شایعات، اخبار نادرست و کذب دچار استرس مفرط، ترس و از هم پاشیدگی روانی شده و خود بیمار پندار می‌شویم. یعنی هر لحظه با خود می‌گوییم نکند که من هم کرونا گرفته‌ام.

دامنه رواج شایعات در کشور غیرقابل کنترل شده

فاطمه رضایی، روانشناس خانواده در گفت‌وگو با ایکنا از آذربایجان‌شرقی گفت: بعد از شیوع کرونا ویروس در جامعه، رفتارها و افکار وسواس گونه در جامعه به شدت زیاد شده است. فکر اینکه هر لحظه من هم مبتلا می‌شوم بیشتر از خود بیماری افراد و شهروندان را به خود درگیر کرده است. در شرایطی که پزشکان اطمینان خاطر می‌دهند که درصد مرگ و میر این بیماری نسبت به سایر بیماری‌های مشابه کمتر است ولی چون همه‌گیری آن در سرعت بالایی رخ می‌دهد، دامنه رواج شایعات در کشور غیرقابل کنترل شده و از دسترس خارج می‌شود.

وی ادامه داد: شهروندان در چنین شرایطی که شایعات و اخبار غیر واقعی افرایش می‌یابد، رفته رفته دچار چالش روحی و روانی گسترده در جامعه می‌شوند و از گزند افکار پریشان و ناامید کننده که متأثر از فضای عمومی حاکم بر جامعه است رهایی پیدا نمی‌کنند.

رضایی با اشاره به اینکه در چنین مواقعی مرجع اخبار رسمی باید یک کانال رسمی باشد، بیان کرد: همه ما روزانه در معرض شنیدن و دیدن انواع اخبار خوب و بد هستیم. اخباری که بسیاری از آنها درست نبوده و صرفاً جنبه روانی دارند. اخباری که نیازی نیست مردم آنها را منتشر کنند. اخباری که همچون ویروس پخش شده و مدیریت و کنترل افکار عمومی را بر هم می‌زند و به عنوان جوک و لطیفه در جامعه دست به دست می‌شود.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: یکی از مشکلات پیش روی ما برای کنترل ویروس کرونا اخبار کذب و شایعاتی است که از یک طرف باعث استرس و اضطراب شهروندان می‌شود و از طرف دیگر کادر درمانی را به شدت خسته و آزرده خاطر می‌کند.

از سیر و سیاحت در فضای مجازی فاصله بگیریم

وی افزود: برای جلوگیری از ترس و استرس ناشی از کرونا ویروس نیاز نیست شهروندان به صورت مداوم در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی اخبار درست یا نادرست کرونا را دنبال کنند. در شرایط فعلی و قرنطینه خانگی اوقات فراغت افراد افزایش یافته، پس بهتر است کمی از سیر و سیاحت در فضای مجازی فاصله گرفته و بیشتر از گذشته در کنار اعضای خانواده باشند. سعی کنید خود را با برنامه‌های دیگر مشغول کنید تا اینکه مدام بخواهید اخبار کرونا را پیگیر شوید.

روانشناس خانواده تصریح کرد: این روزها رسانه ملی نیز می‌تواند در گفت‌وگو با افرادی که از کرونا ویروس رهایی یافته‌اند، برنامه‌هایی تهیه و پخش کند تا مردم بدانند همه آن افرادی که به کرونا مبتلا شده‌اند نیاز به بستری شدن در بیمارستان‌ها ندارند و تنها افراد بسیار اندکی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند، فوت می‌کنند.

پخش برنامه‌های امیدوارکننده از رسانه ملی

وی با بیان اینکه پخش برنامه‌های امیدوارکننده از رسانه ملی به عنوان یک رسانه عمومی تصویری تأثیر مستقیمی در افزایش روحیه و اعتماد عمومی دارد، اظهار کرد: تلویزیون به عنوان یک رسانه همه گیر می‌تواند با کاربرد سرگرمی، علمی و آموزشی این روزهای کرونایی را به فرصت خوبی برای خانواده‌ها تبدیل کند.

رضایی با اشاره به اینکه بیش از ۱۱ هزار نفر از مبتلاشدگان به این ویروس از بیمارستان‌ها مرخص شده‌اند، ادامه داد: با وجودی که عموم مردم با ترس از ابتلا شدن به کرونا در حال سپری کردن ایام هستند، انتشار این نوع اخبار که بهبودیافتگان کرونا مدام در حال افزایش هستند می‌تواند تا حدودی از ترس و جو روانی موضوع بکاهد.

این روانشناس خانواده با اشاره به رفتارهای وسواس‌گونه شهروندان در این روزها گفت: ترس از ابتلا به کرونا ویروس به حدی در بین تعدادی از شهروندان زیاد است که بسیاری از افراد سالم به شکل بسیار افراطی و وسواسی تمام اسباب و اثاث منزل را مدام شسته و ضدعفونی می‌کنند به طوری که دست‌هایشان از شدت کار با مواد ضدعفدنی کننده زخم شده و مطمئناً عواقب این نوع رفتارها را بعد از اتمام کرونا ویروس به سختی می‌توان جبران کرد، چرا که این نوع رفتارها باعث دوام وسواس در افراد شده و زندگی را سخت می‌کند.

وی با مقایسه رفتارهای ترس‌آمیز در کشورهای مختلف گفت: در برخی جوامع ترس از ابتلا به کرونا ویروس خودش را در خشونت و نزاع و مخصوصاً خشونت علیه زنان نشان می‌دهد. در جامعه‌ای دیگر ترس منجر به غارت و هجوم آوردن به فروشگاه‌ها و مراکز خرید می‌شود و در برخی جوامع نیز ترس باعث خرید و فروش اسلحه شده است.

رضایی ادامه داد: یکی دیگر از علل استرس مردم در این روزها کمیاب شدن و عدم دسترسی و تهیه لوازم بهداشتی از جمله ماسک، دستکش و مواد ضدعفونی کننده است. افراد سودجو با احتکار لوازم بهداشتی باعث متشنج کردن جامعه شدند. با وجودی که در چنین شرایطی امنیت روحی و روانی جامعه بسیار مهم است ولی این افراد بار روانی جامعه را افزایش دادند و در حال حاضر از این افراد می‌توان به عنوان کاسبان کرونا نام برد که در فضای مجازی و حقیقی به کارهای خلاف پرداخته و در نقاب ماسک‌ها پنهان شده و جامعه را دچار نگرانی کردند.

به یاد داشته باشیم رعایت اصول بهداشت فردی، رعایت فاصله یک متری از همدیگر، شستن مداوم دست‌ها با آب و صابون، گرفتن دهان هنگام عطسه و سرفه کردن با دستمال و ماندن در خانه بهترین نسخه برای مبارزه و در امان ماندن از دست کرونا ویروس است. با انجام این دستورات نیازی به خواندن و پخش کردن اخبار ضد و نقیض، کذب و شایعات در فضای مجازی و حقیقی نداریم.