تجاری‌سازی دستاوردهای علمی در سال جهش تولید

عباس کریم‌زاده، مدرس دانشگاه و مشاور معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان تأمین اجتماعی، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، با اشاره به نامگذاری سال 99 به نام «جهش تولید» اظهار کرد: کشور ما یک کشور انقلابی است و ما در تلاش هستیم که مسیرمان را در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ادامه دهیم تا به عظمت تمدن گذشته خود برسیم. این در حالی است که پس از دوره اول انقلاب که مرحله تثبیت سیاسی و فرهنگی بود، مسئولان نظام به این نتیجه رسیدند که بدون پشتوانه اقتصادی نمی‌توان از دستاوردهای انقلاب پاسداری کرد و آن‌ را به مرحله بالندگی رساند.

وی ادامه داد: در سال‌های اخیر به همین دلیل می‌بینیم که در پیام‌های نوروزی مقام معظم رهبری نام‌گذاری‌ها معطوف به نمادها و شاخص‌های اقتصادی شده است و اینکه رهبران انقلاب به امور اقتصادی توجه دارند، نکته بسیار مهمی است. از این رو طبیعی است که اصول و مبانی انقلاب حول شعائری چون استقلال، خودکفایی، آزادی و ... باشد.

کریم‌زاده افزود: آرمان‌خواهی و شعارهای مذکور می‌تواند تحریک دشمنان را به همراه داشته باشد و ما این هجمه‌های مختلف را از سوی دشمنان از ابتدای انقلاب تاکنون شاهد بوده‌ایم، کشور ما با وجود همه هزینه‌هایی که وجود دارد، تلاش کرده که راه خود را برای توسعه ادامه دهد.

این مدرس دانشگاه بیان کرد: در کشور و در حوزه‌های مختلف تولید کالا و خدمات در سایه علم و تکنولوژی پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای را داشته‌ایم، اما واقعیت این است که با وجود پیشرفت‌های تکنولوژی از جمله توان ساخت بسیاری از محصولات صنعتی در زمینه داروسازی، نانو تکنولوژی، بیو تکنولوژی، سلول‌های بنیادین، تکنولوژی هسته‌ای و ... هنوز نتوانسته‌ایم آن‌ها را به مرحله تجاری‌سازی برسانیم.

مشاور معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان تأمین اجتماعی گفت: دقیقاً به همین دلیل است که رهبر معظم انقلاب نیز به این موضوع اشاره کردند که ما هنوز تأثیر این پیشرفت‌ها را در زندگی مردم ندیده‌ایم و علت این است که ما هنوز نتوانسته‌ایم تلاش‌ها و موفقیت‌هایی را که در این راستا به دست آورده‌ایم را به مرحله تجاری‌سازی برسانیم و دقیقاً همین بحث به موضوع جهش تولید بازمی‌گردد.

کریم‌زاده با بیان اینکه در سال جهش تولید می‌توانیم به بحث تجاری‌سازی دستاوردهای علمی و تکنولوژی دست پیدا کنیم و آثار این جهش و دستاوردها را در زندگی مردم مشاهده کنیم، گفت: بسیاری از صاحب‌نظران اقتصادی بر این باور هستند که درآمدهای نفتی ما با گذشت زمان به جای اینکه در خدمت رشد و توسعه کشور باشد بیشتر اقتصاد ما را به مخاطره انداخته است.

وی افزود: این در حالی است که ما در آموزه‌های برنامه‌ریزی استراتژیک می‌خوانیم که باید تهدیدها را همیشه به فرصت تبدیل کرد. امروز که کشور ما مورد هجمه‌های ناجوانمردانه و تحریم‌های شدید اقتصادی قرار گرفته، شرایطی را برای ما ایجاد کرده که ما این تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم.

مشاور معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان تأمین اجتماعی، گفت: ما در اقتصاد مقاومتی که سیاست‌های بیست و چهارگانه‌ آن در بهمن‌ماه 92 ابلاغ شد، موفقیت‌های قابل ملاحظه‌ای داشتیم که در این میان می‌توان به تولید محصولات کشاورزی، ساخت و ساز، آموزش عالی، راه‌سازی و ... اشاره کرد که توانسته‌ایم در این راستا موفقیت‌های قابل ملاحظه‌ای را به دست آوریم، البته در برخی موارد هم نتوانستیم کار قابل ملاحظه‌ای انجام دهیم.

کریم‌زاده بیان کرد: از این رو باید گفت که ما در گام اول، این زیرساخت‌ها را ایجاد کردیم اما در مرحله تکاملی به بحث جهش تولید نیاز است که مقام معظم رهبری نیز به این مقوله تأکید کردند که باید این امور را به مرحله تولید انبوه رساند.

وی اظهار کرد: برای اینکه ما در حوزه جهش تولید موفق شویم و بتوانیم دستاوردهایی را داشته باشیم یک سری الزاماتی وجود دارد که به اولین مورد آن یعنی کاهش هزینه تولید اشاره می‌کنم، در این راستا باید گفت که اگر تولیدکنندگان می‌خواهند که در صحنه رقابت داخلی و بین‌المللی حضور فعالی داشته باشند، باید هزینه تولید خود را کاهش دهند؛ چرا که مقوله هزینه و کیفیت در بحث تقاضا بسیار مؤثر است.

کاهش هزینه تولید

این مدرس دانشگاه اضافه کرد: البته برای کاهش هزینه تولید مواردی را باید مورد توجه قرار داد، نظام اصلاح توزیع و انبارداری یکی از این موارد است، همواره می‌دانیم که در بحث تولید، حلقه‌ها و واسطه‌هایی وجود دارند که باعث می‌شوند قیمت محصول افزایش پیدا کند و مصرف‌کننده قیمت واقعی کالا را بیشتر از آنچه که بوده تهیه کند، همچنین علاوه بر این موضوع نیز قیمت ارز هم در این راستا نقش و سهم مهم و بسزایی در هزینه تولید دارد و سیاست‌گذاران اقتصادی ما نیز باید در این راستا سیاست‌گذاری صحیحی را انجام دهند تا بتوانیم شاهد کاهش هزینه تولید باشیم.

کریم‌زاده بحث بعدی در خصوص موفقیت در راستای جهش تولید را تقویت بازار سرمایه دانست و گفت: ما در سطح کشور شرکت‌های تولیدی زیادی داریم که درصد بسیار کمی از این شرکت‌ها در بازار سرمایه عرضه شده‌اند، در صورتی که بورس جایگاهی برای بالندگی این شرکت‌هاست؛ چرا که نتیجه فعالیت این شرکت‌ها در قالب نرخ عرضه در تابلوی بورس منعکس می‌شود و بازاری است که شفافیت آن نسبت به بازارهای دیگر نیز بیشتر است.

مشاور معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان تأمین اجتماعی بیان کرد: بنابراین در سال جهش تولید باید سعی شود که تعداد قابل ملاحظه‌ای از شرکت‌های تولیدی که موجه هستند و با موازین بورس سازگاری دارند را وارد بازار سرمایه کرد؛ چرا که این کار باعث بالندگی این شرکت‌ها و همچنین تعمیق بخشیدن به بازار سرمایه می‌شود.

توسعه زنجیره‌های تکاملی تولید

وی اظهار کرد: نکته بعدی که در راستای جهش تولید وجود دارد باید به توسعه زیرساخت‌ها و زنجیره‌های تکاملی تولید نظیر شبکه‌های آبرسانی، برق‌رسانی، انبارداری، اطلاع‌رسانی و حمل و نقل اشاره کرد. در واقع همه ما می‌دانیم که این‌ها از الزامات توسعه تولید به‌شمار می‌روند و بدون این زیرساخت‌ها ما نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که شرکت‌های تولیدی ما به بالندگی برسند.

مشاور معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان تأمین اجتماعی تصریح کرد: مورد بعدی، توجه به مزیت‌های نسبی استان‌های کشور و برنامه‌ریزی به قطب‌های تولید کالا و خدمات در کشور است. در این راستا باید گفت که هریک از مناطق و استان‌های کشور ما در زمینه‌های مختلفی از جمله معدن، کشاورزی، ذوب‌آهن، صنعت، دامداری و ... دارای مزیت هستند که این‌ها همگی باید شناسایی شده و ظرفیت‌های آن‌ها مورد حمایت قرار گیرند و در داخل این مناطق توسعه پیدا کنند و در مرحله مبادلات بین مناطق کشور توزیع شوند.

تقویت تشکل‌های صنفی

کریم‌زاده با اشاره به موضوع بعدی که در راستای جهش تولید باید مورد توجه قرار گیرد، اظهار کرد: تقویت نهادها و تشکل‌های صنفی مورد بعدی است که می‌تواند بازوی قابل اعتمادی برای رشد توسعه هر صنفی باشد چون این نهادها می‌توانند مسائل و مشکلات هر صنفی را مطرح و تسهیل کنند.

مشاور معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان تأمین اجتماعی بحث بعدی را تقویت روش‌های بازیابی داخلی و خارجی دانست و گفت: ما در علم بازاریابی متاسفانه ضعیف هستیم و در بازاریابی داخلی و بین‌الملل به کارشناسان و متخصصان خبره نیاز داریم که با توجه به فشردگی رقابت در عرصه تولید و کالاها علم بازاریابی امروزه نقش مؤثری دارد و باید این موضوع نیز مورد توجه قرار گیرد.

تقویت نظام تأمین مالی شرکت‌های تولیدی

کریم‌زاده گفت: تقویت نظام تأمین مالی شرکت‌های تولیدی موضوع بعدی است. از آنجا که نظام اقتصادی ما بانک‌محور است و تأمین مالی هم عمدتاً مبتنی بر بازار پول است، از این رو لازم است که به سمت نظام بازار محور حرکت کنیم. در حال حاضر حدود 90 درصد از تأمین منابع مالی ما از طریق بانک‌ها صورت می‌گیرد و در این زمینه نظام بانکی نسبت به بازار سرمایه شفافیت کمتری دارد و اخیراً شاهد بروز مفاسد و محاکمه دلالان این حوزه بوده‌ایم.

وی اضافه کرد: باید سهم بازار سرمایه را در تامین مالی با ابزارهایی مانند اوراق صکوک، مشارکت و سایر ابزارهای مالی توسعه دهیم، در این صورت تامین مالی از شفافیت بیشتری برخوردار خواهد بود و اطمینان خواهیم داشت که این منابع مالی در همانجایی که لازم است، مصرف خواهند شد.

مشاور معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان تامین اجتماعی افزود: بحث تقویت حوزه اقتصادی در قوه قضائیه، یکی دیگر از الزامات مهم در راستای جهش تولید است، به نحوی که تولیدکنندگان ما احساس امنیت کنند و در یک زمینه سالم و مطمئن به فعالیت خود بپردازند و البته بالعکس این امر نیز وجود دارد، یعنی افرادی که در حوزه تولید و بخش خصوصی سوء استفاده و به نوعی اخلال ایجاد می‌کنند باید بدانند که قوه قضائیه مانع این کار می‌شود و ما برای این کار به دادگاه‌های تخصصی اقتصادی و تجاری نیاز داریم تا وکلا و قضاتی که در آنجا هستند به طور تخصصی در حوزه اقتصادی و تجاری بتوانند از حق و حقوق فعالان حوزه‌های تولیدی حمایت کنند.

تقویت دیپلماسی اقتصادی

وی افزود: این مورد بعدی را تقویت دیپلماسی اقتصادی دانست و گفت: ما اگر نگاهی به تاریخ اقتصادی بیندازیم متوجه خواهیم شد که یکی از دلایل مراودات بین کشورها و ایجاد سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌ها همین وجه اقتصادی بوده که کشورها با توجه به مزیت‌هایی نسبی که در تولید داشته‌اند، نمایندگانی را می‌فرستادند که مبادلات تجاری بین آن‌ها را تسهیل کنند.

کریم‌زاده ادامه داد: اما این در حالی است که متاسفانه دستگاه دیپلماسی ما عمدتا سیاسی است و ما متخصصینی که در حوزه اقتصادی و تجاری در وزارت خارجه فعالیت دارند، اندک هستند و به تعداد بیشتری از این متخصصین نیاز داریم. از این رو یک پایه مهم برای جهش تولید، امر صادرات و واردات است و به ویژه واردات کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای که برای تولید نیاز است و ما باید بدانیم که چه کشورهایی بهترین کالاها را دارند تا با آن‌ها مراوده کنیم و این مراودات نیز توسط دستگاه دیپلماسی باید انجام شود.

مشاور معاون اقتصادی و سرمایه گذاری سازمان تامین اجتماعی خاطرنشان کرد: مورد دیگری که باید به آن اشاره داشت، بحث تقویت حوزه گردشگری است که اخیرا نیز با توجه به شیوع ویروس کرونا، این بحث کمرنگ شده و امیدواریم که در ماه‌های آینده با فروکش کردن این بیماری ما بحث گردشگری را داشته باشیم.

وی اظهار کرد: همواره گردشگری در دو حوزه مذهبی و سلامت دو زمینه‌ مهم در حوزه گردشگری بشمار می‌روند که ما باید بر روی این موارد توجه داشته باشیم زیرا هم ایجاد اشتغال می‌کند و هم در تولید ناخالص ملی تاثیرگذار است.

حمایت از نیروی کار

مشاور معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان تامین اجتماعی عنوان کرد: آخرین موردی که می‌توان در فهرست الزامات جهش تولید اشاره کرد، حمایت از نیروی کار و متناسب‌سازی سهم نیروی کار از تولید است که این مقوله در رشد و توسعه به ویژه در زمینه تولید از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

کریم‌زاده با اشاره به نام‌گذاری سال گذشته که با عنوان «رونق تولید» نیز تصریح کرد: با توجه به اینکه کشور ما در مقابل تحریم‌های همه جانبه و شدید قرار گرفته ما نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که این شعارها و اهداف بور کامل تحقق پیدا کند.

این مدرس دانشگاه گفت: ما در این مورد با دو بحث مدیریت داخلی و هجمه‌های خارجی مواجه هستیم و طبیعی است که هنگامیکه کشور بزرگی مانند ایران از همه جهت تحریم می‌شود به نحوی که حتی ما نمی‌توانیم در صحنه بین‌الملل پول جابه‌جا کنیم طبیعی است برخی اهدافمان تحقق نیابد. اما یک بخش هم به مدیریت‌های ضعیف و سیاستگذاری‌های ناهماهنگ در کشور، بازمی‌گردد.