تحلیل نو‌اندیشی دینی در گذر زمان در فصلنامه «رهیافت‌های نوین در مطالعات اسلامی»

عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «تحلیل و واکاوی اصل ۱۳۹ قانون اساسی در داوری‌های تجاری بین‌المللی»، «بررسی شاخصه‌های اخلاق زیستی کشتار حیوان از منظر آموزه‌های اسلامی»، «بررسی آسیبی نو‌اندیشی دینی در گذر زمان»، «تبیین و بررسی مهریه و نفقه پس از تغییر جنسیت زوجین»، «بررسی و تببین اقتصاد سیاسی و فضای شهری در مطالعات اسلامی»، «واکاوی مثبت در مدیریت دولتی نوین اسلامی و توسعه پایدار»، «بازپروری اسلامی و عادلانه مجرمان، الزامی غیرقابل انکار»، «نگرشی بر مفاهیم اخلاقی دینی در پیشبرد نظام آموزشی و تربیتی».

در چکیده مقاله «بررسی شاخصه‌های اخلاق زیستی کشتار حیوان از منظر آموزه‌های اسلامی» می‌خوانیم: «انسان برای ادامه حیات روی این کره خاکی ناگزیر از بهرمندی از طبیعت است. نقش حیوانات در تامین بخش مهمی از سبد غذایی انسان در سلامت جسمی و روحی انسان بر کسی پوشیده نیست. هر دین و آیینی پیروان خود را به رعایت قوانین، حقوق و اخلاقیاتی در باب استفاده از طبیعت به معنای اعم، و کشتار حیوان به معنای اخص راهنمایی کرده است. در این میان آموزه‌های اسلامی جامعیت، ظرافت و کاملیتی دارند که کمتر در دیگر ادیان و مذاهب دیده می‌شود. نویسندگان این مقاله با تحقیق کتابخانه‌ای و جستجو در منابع روایی و فقهی، شاخصه‌های اخلاق زیستی کشتار حیوان را مورد پژوهش قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که اخلاقیات زیستی کشتار حیوان در آموزه‌های اسلامی در سه بخش، قبل ذبح، حین ذبخ و بعد ذبح قابل بررسی است. تمام این شاخصه‌ها بر کاستن آزار و رعایت حقوق حیوان تاکید دارند.»

در طلیعه مقاله «بررسی آسیبی نو‌اندیشی دینی در گذر زمان» آمده است: «لفظ روشنفکری ترجمه واژه فرانسوی «انتلکتویل» یا واژه انگلیسی «انتلکتویال» است. از لحاظ تاریخی باید گفت که روشنفکران محصول پیدایش فلسفه‌‏های مبتنی بر شک و تردید نسبت به عقاید سنتی بوده‌‏اند و از نظر خاستگاه تاریخی محصول روند سکولاریسم، اومانیسم و لیبرالیسم بودند. آنان در این دوره‌‏ها هم نقش روشنفکر به عنوان کسی که در جهت انتشار عقلانی معرفت تلاش می‏کند و هم نقش ایدیولوگ به عنوان کسی که فرایند عقلانی سازی را برای هدفی سیاسی به کار می‏گیرد را ایفا می‏کردند. مفهوم روشنفکری بر اثر تحول مفاهیم از متنی به متن دیگری به تدریج شکل گرفته است بنابراین واژه روشنفکری دینی با دو عنصر مهم عقل و دین تناقض نما نیست. به عبارت دیگر با آنچه در تعریف روشنفکری یاد شد، روشنفکری دینی مانند دیگر مصادیق روشنفکری، در زمینه‏های خاص اجتماعی برآمده و دارای ویژگی‏های بومی و منطقه‏ای است. روشنفکری دینی، از یکسو به نظام دانایی نص محور پای بند است و از دیگر سو عقل را منبع مستقل می‏داند، ولی آن مفهوم را از عقل ابزاری به دیگر شقوق عقل چونان عقل فلسفی، عقل شهودی و... گسترش می‏بخشد، هم چنین روشنفکری دینی در زمینه مناسبات دین و زندگی به پایایی و پویایی دین معتقد است.»

در چکیده مقاله «نگرشی بر مفاهیم اخلاقی دینی در پیشبرد نظام آموزشی و تربیتی» می‌خوانیم: «قرآن کریم به همه ابعاد اخلاق فردی، اجتماعی و زیست محیطی توجه دارد، بنابراین برای دستیابی به اخلاقی صحیح و کارآمد، می‌توان از قرآن کریم الگو گرفت و همچنین اخلاقی کردن انسان‌ها از دغدغه‌های اصلی هر نظام تربیتی و آموزشی است. بهتر است که تربیت اخلاقی متناسب با اهداف، مبانی و روش‌های برگرفته از دین مبین اسلام عرضه گردد که اصلی‌ترین هدف تربیتی آن قرب به خدا می‌باشد و مطابق با این آموزه‌ها، مبانی توحید، فطرت، اختیار، معرفت‌پذیری انسان تبیین گردید و با توجه به این مبانی روش‌های تربیتی تعیین شده شامل: روش حب عبودی، روش موعظه و نصیحت، روش الگوسازی با بیان داستان و مثال، روش پرسش و پاسخ، امر به معروف و نهی از منکر، روش مواجه شدن با نتایج اعمال، روش تکلیف به اندازه توان، روش ایجاد انگیزه، روش تفکر و مطالعه، روش تشویق و تنبیه می‌باشد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که با توجه به بیشتر و گسترده‌تر شدن موانع، راه تربیت اخلاقی مشکل‌تر شده است که با الگوگیری از مفاهیم اخلاقی قرآن و اجرای راهکار‌های درست تربیتی آن می‌توان به اهداف متعالی تربیت اخلاقی دست یافت.»