نگاه راهبردی در مطالعات تاریخی جایگزین روایت‌های شفاهی

به گزارش خبرنگار ایکنا، دومین مراسم «یاد‌ها و نام‌ها» صبح امروز، 7 مهرماه، همزمان با چهلمین سالگرد گرامیداشت دفاع مقدس با حضور سردار سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران؛ حجت‌الاسلام‌والمسلمین حاج صادقی، نماینده ولی فقیه در سپاه پاسداران؛سردار علی‌محمد نائینی، مشاور فرمانده کل سپاه و رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس و جمعی از فرماندهان و مسئولان کشوری و لشکری و خانواده معظم شهدا در موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس تهران برگزار شد.

 

سردار علی‌محمد نائینی، رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدای انقلاب اسلامی، شهیدان ۸ سال دفاع مقدس و شهدای مقاومت، امنیت و سلامت، به‌ویژه سید شهیدان جبهه مقاومت سردار سپهبد پاسدار حاج قاسم سلیمانی گفت: امسال برگزاری مراسم «یادها و نام‌ها» نسبت به سال گذشته متفاوت است؛ زیرا با شیوع ویروس منحوس کرونا، شرایط نشست متفاوت و در جمعی محدودتر و با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی برگزار می‌شود و به همین دلیل نتوانستیم در خدمت بسیاری از سرداران و فرماندهان و خانواده‌های معزز شهدا باشیم.

 

وی به اهداف اصلی برگزاری این مراسم اشاره کرد و افزود: به بهانه هفته دفاع مقدس جمعی از فرماندهان، پیشکسوتان و حماسه‌آفرینان دفاع مقدس گرد هم آمده‌اند تا یاد آن دوران پرافتخار را زنده کنند تا از فرماندهان شهید عزیزی، که به تعبیر مقام معظم رهبری «قهرمانان ملی» بودند، یادی به میان آید و خانواده‌های سرداران شهید، این قهرمانان صبر و مقاومت، تکریم و تعظیم شوند. سرانجام، از فرماندهان عزیزی تقدیر شود که با اهتمام به اجرای تاریخ شفاهی در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس به ارتقای سرمایه تاریخ جنگ یاری کرده‌اند.

 

 

سردار نائینی با بیان اینکه در این نشست به همت پژوهشگران، راویان و کارشناسان مرکز از چهل اثر تحقیقاتی و ۱۲۰ اثر اسنادی رونمایی خواهد شد، گفت: در حوزه مطالعات نظامی کتاب‌های «نبرد ماووت» (عملیات نصر چهار)، «آتش کوهستان» (نبرد لشکر ۲۷ در والفجر ۳ و ۴)، «نبرد در خور عبدالله» (لشکر ۴۱ در عملیات والفجر ۸ با نظارت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی)، «مقاومت مردمی آبادان»، «آزادسازی سنندج»، «اطلس نبرد در جبهه‌های میانی» و «اطلس واحد پدافندی هوایی سپاه» و شناسنامه‌های لشکر ۱۶ قدس، ۵۷ حضرت ابوالفضل و تیپ امام حسن مجتبی (ع) منتشر شده‌اند.

 

وی ادامه داد: روزشمار سی و هشتم با عنوان «فرمان تشکیل نیرو‌های سه‌گانه سپاه»، روزشمار چهل‌وپنج با عنوان «عملیات کربلای چهار»، روزشمار چهل و ششم با عنوان «عملیات کربلای پنج»، جلد اول روزشمار حوادث سال ۸۸ و جلد اول روزشمار امنیت و تروریسم با عنوان «شهر آشوب» (ترور‌های سال ۶۰-۶۱) از آثار جدید در حوزه روزشمار هستند.

 

 

رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با اشاره به تجلیل از ۴۰ نفر از فرماندهان دوران دفاع مقدس که در یک سال اخیر تاریخ شفاهی آن‌ها آغاز و یا به پایان رسیده، به آثار تازه منتشر شده در حوزه تاریخ شفاهی فرماندهان و مدیران ارشد دفاع مقدس پرداخت و گفت: تعداد ۷ اثر تاریخ شفاهی شامل جلد ۲ و ۳ تاریخ شفاهی سردار محسن رضایی و جلد دوم تاریخ شفاهی سردار رحیم صفوی و تاریخ شفاهی سردار فتح‌الله جعفری، سردار پاکیاری، سردار حاج صادق آهنگران، مهندس سرداری (جنگ آب) هستند، در این مراسم رونمایی می‎شود.

 

وی درباره آثار تازه منتشر شده در حوزه مطالعات اجتماعی بیان کرد: سه اثر در حوزه ترجمه و ۱۵ اثر در موضوعات اجتماعی جنگ با بهره‌گیری از سوژه‌های پرمخاطب و با تجدیدنظر در شکل و قالب انتشار رونمایی خواهد شد. همچنین در حوزه اسنادی نیز با گویاسازی و آماده‌سازی اسناد عملیات‌های بیت‌المقدس، والفجر ۸، خیبر و بدر، امروز از ۱۲۰ اثر جدید اسنادی که پایه‌ای برای تحقیقات بعدی است، رونمایی می‌شود. علاوه بر این برای معرفی هریک از آثار جدید مرکز، از هفته آینده «هر هفته یک اثر رونمایی خواهد شد.

 

مشاور فرمانده کل سپاه با اشاره به سخنان رهبر معظم انقلاب در ۳۱ شهریورماه ۱۳۹۹، بیان کرد: در طلیعه چهلمین سالروز دفاع مقدس شاهد تحلیل جامع و مستدل رهبر فرزانه انقلاب و فرمانده معظم کل قوا امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) با برشماری سرفصل‌های مهمی از دفاع مقدس ملت ایران بودیم. مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس به‌ عنوان یکی از مراکز اصلی پژوهش و تحقیقات دفاع مقدس، با پیشینه‌ای پرافتخار و برخوردار از منابع دست‌اول و منحصر به‌ فرد، مصمم است که ضمن استمرار فعالیت‌های گذشته، براساس محور‌های یادشده در فرمایشات جامع رهبر معظم انقلاب تلاش مضاعفی کند تا به بخشی از مطالبات و انتظارات معظم‌له جامه عمل بپوشاند.

 

 

وی با تأکید بر تقویت جهت‌گیری‌های سابق مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس به‌ منظور تحقق بخشی از مطالبات و انتظارات رهبر معظم انقلاب، بیان کرد: این مرکز در نظر دارد با بازنگری و تکمیل شناسایی مسئله‌ها و نظام موضوعات، در یک پیکره درختواره به ‌عنوان نقشه راه مرکز همراه با تدوین شیوه‌نامه در هر بخش از حوزه تحقیقات جنگ اقدام کند.

 

سردار نائینی با ذکر اینکه توسعه و تقویت تولید آثار مرجع از دیگر اقداماتی است که در دستور کار مرکز قرار دارد، اظهار کرد: مرکز قرار است با تولید آثار بیشتری نظیر مجموعه روزشمارها، تاریخ شفاهی فرماندهان، اطلس‌های جنگ، کارنامه عملیات‌ها و حوزه‌های تخصصی جنگ با هدف کمک به تولید اثر در حوزه‌های ترویجی و روایتگری به توسعه و تقویت آثار مرجع بپردازد. تبدیل روایت‌های تاریخی از روش نقلی و شفاهی صرف به گونه‌های جدید از «مطالعات تاریخی با نگاه راهبردی» با بهره‌گیری از اسناد منحصر به‌ فرد و دست‌اول از دیگر اقدامات مرکز خواهد بود.

 

 

رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با تأکید بر برگزاری نشست‌های منظم تحلیلی تاریخی راهبردی و روش‌شناسی برای رفع نگرانی دو آفت تحریف و فراموشی در جنگ، گفت: تجربه عملی دفاع مقدس ملت ایران قدرت دفاعی، سیاسی و فرهنگی و عمق راهبردی جمهوری اسلامی ایران است. به همین سبب تخریب و تحریف دشمن جدی است؛ از این رو نشست‌هایی را در این رابطه برگزار خواهیم کرد و تولید روایت معیار، مستند و مستدل از مجموع یافته‌ها و روایت‌های شفاهی و پراکنده و متفاوت و گاهی متناقض از یک حادثه از دیگر اقداماتی است که در دستور کار مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس قرار دارد.

 

 

وی به استمرار افزایش سرمایه اسنادی مرکز به ‌عنوان یکی دیگر از اقدامات مرکز پرداخت و گفت: سعی کرده‌ایم با بهره‌گیری از الگوی موفق دوران دفاع مقدس، اسناد مربوط به میدان‌های جدید مجاهدت‌های سپاه نظیر جبهه مقاومت، بلایای طبیعی، حوزه‌های سازندگی و محرومیت‌زدایی را ثبت و ضبط کنیم؛ همچنین در مراحل سازمان‌دهی، احیا و گویاسازی اسناد سرعت عمل بیشتری داشته باشیم و ارائه خدمات اسنادی به پژوهشگران، نویسندگان و هنرمندان را تسهیل کنیم. 

 

سردار نائینی با تأکید بر توسعه روزافزون و تخصصی‌تر تاریخ شفاهی فرماندهان دفاع مقدس، بیان کرد: از عالی‌ترین سطح مدیریت جنگ تا فرماندهان گردان با بیش از چهار سال فرماندهی در جنگ، به‌ عنوان مهم‌ترین منابع اسنادی، با هدف مقابله با تحریف و آفت فراموشی حقایق جنگ، اقدام به جمع‌آوری تاریخ شفاهی فرماندهان دفاع مقدس کرده‌ایم.

 

وی تعمیم تجربه را از دیگر اقدامات در دست مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس معرفی کرد و توضیح داد: موفق به انتشار ۷۰ مجلد روزشمار‌ تألیفی دوران دفاع مقدس شده‌ایم. همچنین موضوعات مربوط به پس از جنگ با طراحی و تدوین حدود ۱۵۰ مجلد است.

 

رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس توسعه ارتباطات این مرکز با سایر مراکز را از اقدامات مهم در سال‌های اخیر برشمرد و گفت: با سپاه‌های استانی و مراکز حفظ آثار و پژوهشگران در استان‌ها با هدف تبادل اسناد و کمک به تولید آثار اسنادی و پژوهشی در استان‌ها ارتباط مؤثری را برقرار کرده‌ایم.