تمرکز روی آنچه که داریم در ایام کرونا/ تنهایی می‌تواند زمینه افسردگی را فراهم آورد

گلناز گلشن خلیلی، روان شناس و مشاور خانواده، در گفت‌وگو با ایکنا از آذربایجان‌شرقی، اظهار کرد: بیشتر افراد در طی این دوره چند ماهه طولانی ناشی از شیوع ویرووس کرونا از نظر روحی و روانی آسیب پذیرتر شده و ممکن است احساسات و واکنش‌های کنترل نشده‌ای در برابر اتفاقات پیرامونشان بروز دهند.

وی گفت: مطالعات زیادی در این مدت انجام گرفته که نشان می‌دهد مشکلات و آسیب های روانی متفاوت و گوناگون از جمله مشکلات خواب، انواع بیماری‌های اضطرابی، افسردگی و خشونت‌های خانگی و انواع اعتیادها از جمله اعتیاد به غذا خوردن، بازی‌های رایانه‌ای و مشروبات الکلی و غیره در کشورهای مختلف جهان در حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش پیدا کرده است.

گلشن خلیلی، افزود: شرایط موجود باعث شده فضایی افسرده ساز و نوعی رخوت جمعی در محیط خانواده‌ها ایجاد شود فشارهای اقتصادی خانواده‌ها، اندک بودن ایمنی روحی و نداشتن آمادگی لازم برای پذیرش تبعات کرونا منجر به ایجاد و افزایش افسردگی شده و اگر بدون درمان رها شود تبعاتش مدت‌ها و حتی در دوران پسا کرونایی نیز دامنگیر افراد و جامعه خواهد بود.

این روانشناس، همچنین با اشاره به علل ایجاد افسردگی در شرایط کرونایی، گفت: تنهایی و نبودن در محیط های اجتماعی خود می‌تواند زمینه افسردگی را فراهم آورد، وقتی در خانه هستیم و فعالیت خاصی نداریم به مرور احساس ناامیدی و پوچی خواهیم کرد این احساس نشات گرفته از افکار خودآیند منفی است.

وی افزود: افکار خودآیند امری طبیعی است که در هر زمان و مکان برای انسان‌ها اتفاق می‌افتد، افکار خودآیند در این ایام به دلیل بالا بودن سطح اضطراب و استرس گرایش بیشتری به سمت منفی دارد.

وی ادامه داد: اگر نمی‌دانیم که دچار افسردگی هستیم بهتر است به این علایم توجه نداشته باشیم هر چند وجود یک علامت دلیل بر افسردگی نیست و صد البته که تشخیص نهایی حتماً باید توسط روانپزشک یا روانشناس انجام شود.

این روان شناس و مشاور یادآور شد: انرژی کم و خلق پایین در بیشتر اوقات روز و تجربه یک غم پایدار، لذت نبردن از انجام فعالیت‌هایی که قبلاً باعث ایجاد لذت می شد، زود به گریه افتادن، زود خشمگین و تحریک پذیر شدن، تغییر در اشتها، تغییر در خواب، احساس پوچی و نا امیدی و اینکه مرتب در مورد معنای زندگی از خودم سوال می کنم، احساس گناه و افکار آسیب به خود از علایم افسردگی است.

گلشن خلیلی، گفت: اگر تعدادی از این علایم را تجربه می‌کنیم باید کمک حرفه‌ای بگیریم چون درمان و مدیریت افسردگی دارای ساختاری است که نیاز به کمک حرفه ای دارد.

این روانشناس، ادامه داد: در این دوران باید بر روی آنچه که داریم تمرکز کنیم و باید بتوانیم خود را با شرایط سازگار کنیم.

وی اضافه کرد: تصمیم بگیریم اهداف و اولویت هایمان را دوباره مرور کنیم و با توجه به شرایط کنونی تغییراتی در آنها اعمال کنیم، با پیگیری احوال دوستان از طریق فضاهای مجازی و تماس‌های تصویری ارتباطمان را با شبکه‌های دوستان و آشنایان حفظ کنیم.

گلشن خلیلی یادآور شد: به هر حال این بیماری سراسر جهان را درگیر کرده و بجز رعایت مراقبت‌های بهداشتی و فردی کاری از دست ما برنمی آید اضطراب و افسردگی هم تا حدودی در این ایام اجتناب ناپذیر است اما اگر کنترل نکنیم می‌تواند تاثیر منفی بر سلامت جسم و روان داشته باشد.

وی گفت: پس اگر دارای افسردگی شدیم با روانپزشک مان در ارتباط باشیم و دارو ها را مرتب مصرف کنیم و مقدار آن را خودسرانه کم یا زیاد یا قطع نکنیم، اگر روانشناس داریم جلسات را ادامه دهیم و اگر امکان جلسات حضوری نیست به صورت آنلاین جلسات را حفظ کنیم.

وی اظهار کرد: تجربه از دست دادن یک عزیز آدمی را با یک بحران شدید عاطفی روبرو می‌کند ولی فرهنگ سوگواری در جامعه ما با برگزاری مراسم‌های خاص خود باعث برون ریزی و تخلیه هیجانات منفی می‌شود و زمینه را برای بازگشت به زندگی عادی فراهم می کند اما شرایط موجود و محدودیت‌ها این فرآیند را پیچیده تر می‌کند و فرد عزادار دچار هیجانات منفی و دردناک اندوه، ناراحتی، عذاب وجدان و رنج بسیار زیاد می‌شود به گونه‌ای که حتی با وجود گذشت مدت زمان طولانی از فقدان قادر به بازگشت به زندگی عادی نمی شود.

گلشن خلیلی، یادآور شد: آگاهی به فرایند سوگ و هیجاناتی که در این دوران تجربه می شود می‌تواند تا حدودی موجب کاهش آن رنج مضاعف شود اما ما به عنوان اطرافیان فرد داغدار همین اندازه که خود را در غم آنان شریک می‌دانیم و غمگین هستیم از اینکه آنان در رنج هستند خود ارزش بسیاری دارد، قرار نیست ما کار خارق العاده‌ای انجام دهیم همین که از طریق تلفن یا تماس تصویری با آنها در ارتباط هستیم خیلی ارزشمند هست حتی اگر تلفن و تماس شما را جواب نمی دهند همین پیام تماس شما می‌تواند برای آنان دلگرم کننده باشد.

این مشاور خانواده، تاکید کرد: از بیان یکسری جملات پرهیز کنیم مانند قسمت این بوده، تو باید قوی باشی و تو ستون خانواده هستی تنها چیزی که می‌توانیم بگوییم اینست که من اینجا هستم (البته نه بعنوان شعار) و در غم تو شریکم هر کاری که از دست من بر می‌آید و یا هر مسئولیتی که می‌توانم از دوشت بردارم را بگو، تنها نیستی و همه ما متاسفانه دیر یا زود چنین تجربه‌هایی را خواهیم داشت بر این اساس تلاش کنیم نه فقط در دوره سوگواری بلکه بعد از آن هم ارتباطمان را با این افراد حفظ کنیم.

وی همچنین با اشاره به افزایش استرس در ایام کنونی و نحوه مدیریت آن، افزود: در نتیجه برای مقابله با این بیماری و داشتن انرژی لازم و سیستم ایمنی مطلوب لازم است که اضطراب خود را مدیریت کنیم، تلاش کنیم از موقعیت‌های اضطراب زا دوری کنیم به طور مثال کمتر اخبار را رصد کنیم.

گلشن خلیلی، ادامه داد: منابع اطلاعاتی خود را به منابع معتبر مانند سازمان جهانی بهداشت یا وزارت بهداشت کشور یا سایت‌های علوم پزشکی محدود کنیم، چون بقیه سندیت نداشته و اضطراب بیشتری ایجاد می کنند.

وی گفت: اگر ما هر لحظه پای تلفن همراه باشیم و هر پیامی را پردازش و فوروارد کنیم این تجارب و اطلاعات تلخ و پیام های منفی می‌تواند شدت اضطراب را در ما و دیگران افزایش داده و آسیب زا باشد.

این مدرس دانشگاه، تاکید کرد: از جمع های پر تنش دوری کنیم، با فکر و احساسات خود نجنگیم، بپذیریم که همه چیز در کنترل ما نیست و تنها بر روی مواردی برنامه ریزی کنیم که بر آن کنترل داریم.

وی یادآور شد: اگر برای حفظ ایمنی به مدت طولانی در منزل هستیم سعی کنیم که در خانه فعال باشیم و تنها با گوشی خود را سرگرم نکنیم تلاش کنیم ساعت‌هایی را به دور از فضای مجازی صرف کنیم کارهایی را انجام دهیم که برایمان آرامش بخش است، گوش کردن به موسیقی، نیایش کردن، فیلم دیدن، کتاب خواندن یا هر فعالیت لذت بخشی که بلدیم انجام دهیم.

وی اضافه کرد: با دوستان و اطرافیان خود در مورد نگرانی هایمان صحبت کنیم اما بی شک صحبت‌ها نباید تنها در مورد کرونا ویروس باشد وگرنه ممکن است نتیجه عکس داشته باشد.

گلشن خلیلی ادامه داد: به اندازه کافی استراحت کنیم، خواب خوب کمک خواهد کرد تا توان مقابله با این شرایط را داشته باشیم، از روش‌های آرام سازی استفاده کنیم حداقل اینکه نفس های عمیق را فراموش نکنیم.