انس با قرآن افزایش مسئولیت‌پذیری را در پی دارد

نجفقلی حبیبی، استاد بازنشسته فلسفه اسلامی دانشگاه تهران و رئیس اسبق دانشگاه علامه طباطبایی، در گفت‌وگو با ایکنا، به بیان نکاتی درباره میزان انس با قرآن و اهمیت توجه مسئولان به دستورات قرآنی پرداخت و اظهار کرد: متأسفانه ظرفیت علمی و معنوی بالایی ندارم که بتوانم از قرآن تفسیرهای خاصی بنویسم بلکه صرفاً به اندازه‌ای که فرصت مطالعه و استفاده شخصی دارم از آن بهره می‌برم، اما ادعایی ندارم که بگویم کار خاصی برای قرآن انجام داده‌ام. 

 

وی افزود: البته در زندگی فردی و اجتماعی بهره بسیاری از قرآن برده‌ام. اساساً پیوند اجتماعی برای قرآن اهمیت دارد و مطابق آیات قرآن، هر فردی دارای مسئولیت است اما انسان در برابر چه کسی مسئول است و باید به چه کسی جواب بدهد؟ پاسخ این است که انسان در برابر همه از جمله خانواده، دوستان، همشهریان، کشور، هموطنان و انسان‌هایی که روی زمین زندگی می‌کنند و حتی گذشته و آینده مسئولیت دارد. طبق آیه قرآن، انسان تا آخرت مسئول است.

 

حبیبی بیان کرد: مسئول یعنی کسی که از او سؤال می‌شود چه کرده‌ای؟ طبق دستورات قرآنی، ما باید از خود بپرسیم که برای بشریت چه کرده‌ایم و سهم خود را برای جامعه داخلی و جهانی ادا کرده‌ایم؟ براساس نظریه خواجه نصیرالدین طوسی، ممکن است انسان در یک روستا زندگی کند، اما جزئی از یک مجموعه کلی‌تر است و در برابر جامعه جهانی مسئولیت دارد و همه مسئولان کشور باید این موضوع را مد نظر قرار دهند. بنده مسئولیت‌های مختلفی داشته‌‌ام، اما درباره اینکه چقدر توفیق حاصل شده باید بگویم که بسیار ناامیدکننده است. امروز نمی‌توانم بگویم که مسئولیت خود را به خوبی انجام داده‌ام. خدای متعال امکانات زیادی را در اختیار بنده قرار داده است و می‌توانیم کارهای بسیار بهتری را انجام دهیم. البته تلاش کرده‌ام، اما حتماً می‌توانستم به شکل بهتری عمل کنم.

 

وی در پاسخ به این سؤال که عمل به دستورات قرآن تا چه اندازه به مسئولیت‌پذیری انسان و بهبود جایگاه فردی و اجتماعی وی کمک می‌کند؟ بیان کرد: قطعاً کمک بسیار زیادی می‌کند و اساساً قرآن برای همین آمده که ما بتوانیم مسئولیت خود را در مقابل خدا، خودمان، خانواده و جامعه به خوبی انجام دهیم. انسانی که قرآن می‌خواند در مقابل همه این موارد و در واقع هر آنچه که به موجب انسان بودن برای ما مسئولیت ایجاد می‌کند به شکل خاصی مسئولیت دارد. 

 

رئیس اسبق دانشگاه علامه طباطبایی یادآور شد: وظیفه داریم که در مقابل مردم خیرخواه باشیم و اگر کاری برعهده ماست، آن را به خوبی انجام دهیم و تلاش کنیم که باری را از دوش جامعه برداریم. آیات قرآن به ما کمک می‌کند که وظایف خود را به خوبی انجام دهیم. پرستش خدا باعث می‌شود که اگر کاسب، معلم یا سیاستمداریم، کار خود را به خوبی انجام دهیم. در واقع تعهد در مقابل خدا نمایان می‌شود.

 

حبیبی افزود: طبق دستورات اسلامی، هر روز حساب خودتان را محاسبه کنید که امروز در مقابل این همه مسئولیتی که به گردن شماست چه کردید؟ کار سختی است. گاهی یک کشاورز یا کارگر مسئولیت خود را انجام می‌دهد اما وظایف یک معلم هزار برابر بیشتر است. لذا کسانی‌که خداوند به آنها کمک کرده به این مراحل برسند مسئولیت بیشتری دارند و به همین دلیل ممکن است که در قیامت چنین افرادی بخشیده نشوند، چراکه اینها عالِم‌ بودند، ولی وظایف خود را به خوبی انجام ندادند. 

 

استاد بازنشسته دانشگاه تهران در پایان اظهار کرد: قرآن برای دانشمندان ارزش قائل شده و همه جا از آنها با عنوان عالِم و عاقل یاد می‌کند بنابراین نباید مسئولیت خود را فراموش کنند و برای آسایش و آرامش خود انجام وظیفه نکنند، چراکه دانشمندان به همان اندازه که در درگاه خداوند و نزد مردم محترم‌اند به همان اندازه نیز مسئولیت سنگینی دارند.