آیه‌ای که نافرمانی از امام را ظلم به خود معرفی می‌کند + فیلم

بسته تصویری «چراغ هدایت» از ابتدای محرم‌الحرام ۱۴۴۳ هجری به مدت ۱۷ شب به مخاطبان خبرگزاری ایکنا ارائه می‌شود. این بسته شامل قرائت آیه‌ای از قرآن با صدای محمدرضا پورزرگری، قاری بین‌المللی، است و در ادامه حمید مروجی‌طبسی، مؤلف کتاب «آیات قرآنی در کلام و نهضت حسینی»، به بیان نکات تاریخی این آیه و زمان بهره‌برداری آن از سوی حسین بن علی(ع) در مسیر کربلا می‌پردازد و کاظم رجبعلی، پژوهشگر قرآن، نیز چند نکته کلیدی نهفته و کاربردی این آیه را بیان می‌کند.

متن این بسته تصویری 9 دقیقه‌ای به‌ منظور بهره‌برداری بیشتر مخاطبان، منتشر شده است.

نگاه تاریخی

در نهمین قسمت چراغ هدایت، به آیه 57 سوره مبارکه بقره پرداخته می‌شود: «وَظَلَّلْنَا عَلَيْكُمُ الْغَمَامَ وَأَنْزَلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَى كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ؛ و بر شما ابر را سايه‏ گستر كرديم و بر شما گزانگبين و بلدرچين فرو فرستاديم [و گفتيم] از خوراكيهاى پاكيزه‏ اى كه به شما روزى داده‏ ايم بخوريد و[لى آنان] بر ما ستم نكردند بلكه بر خويشتن ستم روا مى‏ داشتند». مولایمان حسین(ع) در چه منزلگاهی به این آیه شریفه اشاره کرد؟ حمید مروجی‌طبسی، مؤلف کتاب آیات قرآنی در کلام و نهضت حسینی، به آن پاسخ می‌دهد. با ما همراه شوید.

از جناب سکینه، دختر امام حسین(ع) نقل شده که فرمود: یک شب، ناگاه از پشت خیمه‌ها صدای گریه و زاری شنیدم. از پی صدا بیرون آمدم. دیدم پدرم در جمع اصحاب خود نشسته و با حال گریه می‌فرماید: بدانید شما با من همراه شدید، چون می‌دانستید که من نزد مردمی می‌روم که با زبان دل خود با من بیعت کرده‌اند. اینک عکس آن شده است؛ زیرا شیطان بر ایشان چیره گشته و یاد خدا را از یادشان برده است و اکنون هیچ آهنگی جز کشتن من و مجاهدان همراه من و اسارت پس از غارت حریم من ندارند. بیم دارم که ندانید یا بدانید و شرم کنید. نزد ما خاندان پیامبر(ص)، مکر حرام است، پس هر که کشته شدن با ما را نمی‌پسندد، برگردد که شب، پوشش است و راه، بی خطر و وقت، دیر نیست. هر که با جان خود، ما را یاری می‌کند، فردای قیامت در حالی که نجات یافته از خشم خداست با ما در بهشت‌ها خواهد بود. جدم رسول خدا(ص) فرمود: فرزندم حسین در دشت کربلا غریب و تنها و تشنه و بی یاور کشته خواهد شد. هر که او را یاری کند مرا و فرزندش قائم آل محمد(عج) را یاری کرده است و چنانچه با زبان خود ما را یاری کند روز قیامت در حزب ما خواهد بود.

سکینه فرمود: به خدا سوگند سخن پدرم پایان نیافته بود که حدود ده تا بیست نفر رفتند و جز هفتاد و یک مرد با او نماند. پدر خود را دیدم که سر به زیر دارد. گریه و اشک بر من هجوم آورد و نگران بودم که صدایم را بشنود. با چشمان اشک‌آلود برگشتم. عمه‌ام ام كلثوم مرا دید و گفت: دختر جان! چرا ناراحتی؟ آنچه دیده بودم برایش بازگو کردم. او فریاد زد: آه از کمی یاران! چگونه از دشمنان برهیم؟ برادر جان! ای کاش عوض از تو می‌پذیرفتند و رهایت می‌کردند. جوار جد خود را ترک گفتی و از آن فاصله‌های دور، ما را به این دشت بلا آوردی. پس صدای گریه و شیون از ما برخاست. پدرم صدای ما را شنید، دلتنگ و گریان به سوی ما آمد و فرمود: چرا می‌گریید؟ ام كلثوم عرض کرد: برادر جان! ما را به حرم جدمان باز گردان. امام(ع) فرمود: خواهر جان! من راهی برای بازگشت ندارم. عرض کرد: پس به ایشان منزلت جد و پدر و مادر و برادر خود را یادآور شو. امام(ع) فرمود: تذکر دادم و نپذیرفتند، اندرز دادم و نشنیدند. آنان هیچ آهنگی جز کشتن من ندارند و شما را بایسته است که مرا بر این خاک، پایدار ببینید. ولی شما بانوان را به تقوای خداوند که پروردگار خلایق است و صبر بر بلاها و پنهان کردن نزول مصائب توصیه می‌کنم و جد شما که در فرموده‌اش خلافی نیست، به این نوید داده است، شما را به خدای یگانه بی نیاز می‌سپارم.

سپس گریستیم و امام حسین(ع) این آیه ۵۷ سوره بقره را تلاوت می‌کرد که: «وَمَا ظَلَمُونَا وَلَكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ».

نگاه تدبری

کاظم رجبعلی، استاد تدبر در قرآن کریم، درباره آیه فوق به نکاتی اشاره کرده است که در ادامه می‌آید:

• امام در طول سفرشان نوعی از سبک زندگی را نشانمان دادند و از یک مؤلفه مهم در زندگی یعنی ادبیات و کلام، پرده‌گشایی کردند.
• گاهی آدم‌ها در حق خودشان ظلم می‌کنند.
• آن کسی که ضرر کرد کوفی‌ها بودند و این بی‌وفایی باعث شد از چه نعمت‌هایی محروم شوند.
• آیه 57 سوره بقره گویای این ماجراست که تبعیت از امام ما را به سعادت می‌رساند و اگر از امام تبعیت نکنیم به خودمان ظلم کرده‌ایم.                                          

چراغ هدایت به همت سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور در استودیو مبین تولید و منتشر شده است.