حفظ وحدت و جامعه اسلامی؛ از اصول مهم قیام امام حسین(ع)

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد غفوری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، شامگاه گذشته 26 مردادماه در هشتمین نشست از سلسله نشست‌های حسینیه مجازی پژوهشکده اسلام تمدنی با موضوع «افکار و رفتار سیاسی امام حسین(ع)» که به صورت مجازی برگزار شد، اظهار کرد: یکی از اصولی که اهل بیت(ع) به آن اهتمام ویژه‌ای داشتند لوزم توجه به وحدت جامعه اسلامی و انسجام مسلمانان بود و همواره تلاش می‌کردند تا هیچگونه نابسامانی در جامعه اسلامی ایجاد نشود که در حقیقت با نگاه کوتاهی به زندگی آن بزرگواران این اصل مهم برای ما قابل لمس خواهد بود.

وی ادامه داد: در حقیقت توجه به حفظ اسلام و مسلمانان از سوی اهل بیت(ع) از جمله اهداف آن‌ها بود و حضورشان در جنگ‌ها نیز به همین دلیل بوده است و همواره از جان، مال و آبروی خود می‌گذشتند تا بتوانند اسلام و شریعت خود را حفظ کنند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اظهار کرد: لذا ما می‌بینیم که امیر مومنان نیز برای اینکه اسلام دچار آسیب نشود سال‌های طولانی از حق خود گذشتند و سکوت کردند. امام حسن مجتبی(ع) نیز اگر با معاویه صلح کردند، به دلیل شرایط دشواری بود که برای پیروان اهل بیت(ع) پدید آمد و آن را پذیرفتند و تمام سرزنش‌ها را به جان خریدند تا اسلام، شریعت و این ودیعه الهی حفظ شود و امام حسین(ع) هم حدود 10 سال در زمان معاویه سکوت کردند و دلیل سکوتشان هم این بود که کوچکترین خدشه‌ای به اسلام وارد نشود و با صبر خود به نوعی موجب تقویت اسلام می‌شدند.

غفوری با تأکید بر اینکه حفظ وحدت اسلامی توصیه ائمه(ع) است، افزود: از این‌رو امت اسلامی باید با یکدیگر متحد باشند و بتوانند از این وحدت به نفع اسلام و امت اسلام استفاده کنند. بنابراین می‌توانیم اینگونه بگوییم که سکوت و تحمل شرایط برای ائمه(ع) تا زمانی بود که اسلام دچار آسیب نشود و بتوانند اسلام را تقویت کنند.

وی اضافه کرد: اما زمانی‌که سکوت، سازش، صلح و تحمل شرایط حاضر در زمان اهل بیت(ع) اسلام و امت اسلامی در خطر بود و یا موجب افزایش ظلم و ستم در جامعه می‌شد، در آن زمان سکوت اهل بیت(ع) شکسته می‌شد و قیام می‌کردند، چرا که در این صورت دیگر سکوت از سوی آن بزرگواران جایز نبود و هرگونه اقدامی را که مانع از افزایش ظلم و فساد می‌شد، انجام می‌دادند.

عضو هیئت علمی گروه هنر و تمدن اسلام پژوهشکده اسلام تمدنی تأکید کرد: بنابراین اصل حفظ وحدت و انسجام در جامعه اسلامی تابع شرایطی است و اگر این شرایط به نفع اسلام، دین و مسلمین بود، در اینجا سکوت، تحمل و صبر لازم است، اما در غیر این صورت امام و یا افراد جامعه اسلامی باید رفتار خود را در مقابل این ظلم و فسادها تغییر دهند.

غفوری در ادامه تصریح کرد: البته که این تغییر رفتارها و حرکات تنها مختص آن زمان نبوده بلکه امروزه نیز حاکمان جامعه اسلامی باید از این سیره اهل بیت(ع) الگو بگیرند و زمانی‌که اسلام و وحدت اسلامی را در خطر دیدند باید علیه آن ظلم و فسادی که ایجاد می‌شود، قیام کنند.

وی عنوان کرد: در حقیقت قیام امام حسین(ع) هم به این دلیل بود که با توجه به شرایطی که برای جامعه اسلامی ایجاد شده بود، امام دیگر سکوت را جایز ندانستند و حاضر به پذیرش حکومت نشدند و با جان و دل چنین قیام تاریخی و بزرگی را به راه‌انداختند و از جان، مال و عزیزانشان برای وحدت جامعه اسلامی گذشتند.

ضرورت دشمن‌شناسی از دیدگاه سیاسی امام حسین(ع)

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اظهار کرد: نکته دیگری که همواره در دیدگاه امام حسین(ع) وجود دارد، ضرورت دشمن‌شناسی است. در حقیقت هر فردی باید دشمنان، دوستان و خط قرمزهای دین را بشناسد و در شرایط حاضر نیز باید بتوانیم دشمنان خود را بشناسیم و بدانیم که دوستان و دشمنان اسلام چه کسانی هستند و از این‌رو دشمن‌شناسی یکی از آموزه‌های امام حسین(ع) است و باید این مولفه را در زندگی خود مورد توجه ویژه‌ای قرار دهیم.

غفوری تأکید کرد: همواره باید دقت داشته باشیم گزاره‌هایی که از اهل بیت(ع) برای ما به یادگار مانده است تنها مختص زمان اهل بیت(ع) نیست، بلکه این گزاره‌ها، قوانین جاری است که همیشه باید از آن‌ها استفاده کنیم و آن حضرت در طول دوران امامت خود نیز تلاش می‌کردند دشمن را به امت اسلام معرفی و همواره در سخنرانی‌های خود نیز در صدد بودند که این موضوع را برای مردم جامعه خود روشنگری کنند.

وی خاطرنشان کرد: در منظومه فکری و اندیشه‎ای امام حسین(ع) نخبگان جایگاه ویژه‌ای داشتند، در اینجا منظور نخبگان آن حاکم وقت ملاک نیست، بلکه منظور، آن دسته از افرادی هستند که در میان توده مردم برجسته بوده که این افراد می‌توانند علما، سیاسیون، شیوخ و افرادی که مردم از آن‌ها حرف شنوی داشتند و از دیگاه مردم بزرگ بودند باشند و بر همین اساس همواره در سخنرانی‌های خود این گروه را مورد مخاطب قرار می‌دادند.   

عضو هیئت علمی گروه هنر و تمدن اسلام پژوهشکده اسلام تمدنی بیان کرد: اهمیت نخبگان در نظر امام حسین(ع) به گونه‌ای است که ایشان می‌فرمایند نخبگان هستند که در دفاع از حق باید امر به معروف و نهی از منکر کنند و از طرفی نیز می‌فرمایند آن دسته از افرادی که نخبه هستند باید در دفاع از حق تلاش کنند و از جان، مال و آبروی خود در این راه و در راه دفاع از اسلام و امت اسلامی بگذرند و صبر و تحمل خود را نیز افزایش دهند و به این وظیفه مهم خود عمل کنند.

غفوری عنوان کرد: امام حسین(ع) هم به دلیل اینکه فرزند رسول خداست و در جامعه نیز مورد توجه توده‌ها بودند و مورد احترام مردم قرار داشتند، به عنوان یکی از بزرگان اهل بیت(ع)، مرجع جامعه و بزرگ خاندان پیغمبر بودند، به نوعی امید اجتماع و مظلومان قلمداد می‌شدند و به همین دلیل است که بسیاری از افرادی که تلاش می‌کردند از ظلم بنی امیه نجات پیدا کنند از امام درخواست قیام می‌کردند و این امر نشان می‌دهد که امیدوار بودند شخصیتی مانند امام حسین(ع) آن‌ها را از آن وضعیتی که برایشان به وجود آمده، نجات دهد.

ضرورت حاکمیت صالحان بر جامعه از دیدگاه امام حسین(ع)

وی ضرورت حاکمیت صالحان بر جامعه را مقوله دیگری در خصوص افکار امام حسین(ع) دانست و ادامه داد: در فرمایشات امام آمده است افرادی شایستگی حکومت بر جامعه را دارند که صالح باشند و همواره عنوان شایسته سالاری که امروزه به وفور مطرح می‌شود نیز در فرمایشات امام حسین(ع) وجود دارد که ایشان این امر را به عنوان یک ضرورت می‌دانند که افراد صالح باید حاکم جامعه باشند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی خاطرنشان کرد: اما این در حالی است که در این میان نیز یک سری انحرافات عقیدتی، اجتماعی و... در سطوح متفاوتی وجود دارد و دیده می‌شود و لذا اقدامات و قیام‌هایی که صورت می‌گیرد باید متناسب با انحرافات موجود باشد که این انحرافات هم در زمان اهل بیت(ع) و هم در زمان حاضر وجود دارد و ما باید با الگوگیری از اهل بیت(ع) بتوانیم این انحرافات را از یکدیگر تشخیص داده و برای آن‌ها راهکارهایی را ارائه دهیم.

غفوری اظهار کرد: بنابراین اگر انحرافات اجتماعی و ظلمی که در زمان امام حسین(ع) وجود داشت ادامه پیدا می‌کرد و امام حسین(ع) قیام نمی‌کردند، امروزه اسلام نابی که از آن سخن می‌گوییم وجود نداشت و بر همین اساس بود که امام حسین(ع) برای احیای اسلام در مقابل دستگاه ظلم و جور این حرکت تاریخی را به راه انداختند تا ما امروزه بتوانیم آن اسلامی را که باید داشته باشیم