نسخه شنیداری مثنوی معنوی رونمایی شد

به گزارش خبرنگار ایکنا؛  ششصد و هفدهمین شب از سلسله شب‌های بخارا به رونمایی از نسخه شنیداری مثنوی معنوی (براساس نسخه نیکلسون) اختصاص یافت که شب گذشته ۷ مهر به صورت مجازی و با همکاری کارگاه فیلم و گرافیک سپاس برگزار شد.

 

در این مراسم محمدرضا اصلانی شاعر و نویسنده درباره این اثر گفت: مولانا دارای زبانی صریح و بدون آرایه‌های ادبی رایج دوران خود است و زبان را با استخوان‌بندی قدرتمند و لحن روزمره خود را به گونه‌ای استفاده می‌کرد که آن را به لحنی نمادین تبدیل می‌کرد. زبان مثنوی در نثر و غزل‌ها یک زبان گفتاری است و از سویی هم می‌دانیم که مولوی خود نمی‌نوشته و شعر‌ها را می‌گفته و ناسخان می‌نوشتند.

 

وی افزود: نکته مهم درباره این اثر این است که این خوانش به صورت گفتاری و نه نوشتاری است و ما در این نسخه دقت بسیاری به این موضوع داشتیم، زیرا مثنوی بیش از آن یک نظم شاعرانه باشد یک متن گفتاری خطابی است و این خطاب را ما با فهم خاصی که در خوانش باشد، درک خواهیم کرد؛ بنابراین این نسخه شنیداری را می‌توان یکی از تجربه‌های مهم خوانش مثنوی دانست که در کشورمان رخ داده است.

 

اصلانی ادامه داد: ما باید گذشته را نو کنیم و این خوانش را برقرار کنیم تا نسل جوان با این متن‌ها ارتباط برقرار کنند. معنا‌هایی که در درون این متن‌ها هستند، گمشده‌اند و باید کشف شوند و باعث احیا روان جمعی ایرانی شوند. از این رو این آغاز یک جریان مهم در زبان فارسی است و باید آن را پاسداشت و ادامه داد.

 

سودابه فضایلی نیز در ادامه این مراسم گفت: آماده‌سازی نسخه شنیداری مثنوی نزدیک یک سال چه در مطالعه اشعار و چه ضبط و تصحیح و ... زمان برد و من شاهد زحمات دوستان بودم و می‌دانم تاکنون چنین روایت صحیح و درست به طور کامل و با اعراب درست و دقیق انجام نشده است. یکی از خصوصیاتی که این اثر دارد، خوانش درست آن است که وقتی شنونده آن را می‌شنود بتواند به خوبی بفهمد و این همان سبکی است که منوجهر انور پایه‌گذاری کرد و فقط به دنبال کشیدن صدا و سانتی مانتال ادا کردن شعر نبود و معتقد بود خوانش شعر باید طوری باشد که بتوان معنی شعر را درک کرد.

 

وی ادامه داد: در مثنوی بسیاری از واژه‌ها به نحوی است که اگر به درستی بیان نشود، قابل فهم نخواهد بود و امیدواریم همه بتوانند این روایت را بشنوند.

 

امین اصلانی نویسنده و مترجم که مثنوی را خوانده است، در ادامه بیان کرد: پروژه مثنوی یک پروژه تحقیقاتی سنگین بود و ما روزانه ۲۵۰ تا ۳۰۰ بیت ضبط و نسخه‌ها را با هم مقایسه می‌کردیم تا کاری دقیق ارائه شود و ضبط این پروژه هشت ماه طول کشید و پس از ضبط تصحیح‌هایی روی آن انجام شد تا به صورت یکدست و روان باشد.

 

وی افزود: ما روی نسخه نیکلسون کار کردیم و این نسخه قسطنطنیه بود و نسخه جدیدی که نزدیک مزار مولانا کشف شده بود، معروف به نسخه قونیه بود که قدری با نسخه نیکلسون متفاوت بود. از این رو نیکلسون با یافتن نسخه جدید نسخه خود را بازنویسی کرد و ما این نسخه را در اختیار داشتیم. شرح دیگری که از آن استفاده کردیم شرح‌های بدیع الزمان فروزانفر، گولپینارلی و ... بود و نسخه‌ها را با هم مورد مقایسه قرار دادیم. نیکسون نابغه عجیبی است و در بسیار از موارد با وجود اینکه زبان مادری‌اش فارسی نیست اما اشتباهش از فارسی‌زبان‌ها کمتر است و این اشتباه‌ها به کمتر از انگشتان دست می‌رسد.

 

اصلانی ادامه داد: مثنوی یک پروژه تحقیقی بوده و قدری مغفول مانده است و امیدواریم در آینده به قدر این اثر بیش از پیش پی ببریم و برخورد علمی و نه احساسی با آن داشته باشیم. زیرا نمی‌توان ادعا کرد که یک نسخه دقیق‌ترین است و ممکن است در سال‌های آتی نسخه‌های دیگری منتشر شود و این راه انتها ندارد.

 

علی شهرآشوب که ضبط این اثر را عهده‌دار بوده است، نیز گفت: برای ضبط مثنوی سعی کردیم به صورت کلاسیک و طبیعی باشد و ظرافت‌های صوتی که برای مثنوی نیاز است مورد توجه قرار گیرد. یعنی فواصلی که بین اشعار انتخاب شده، به هر بیت، مصراع و حکایت‌ها و داستان‌ها دقت شده است. اینکه از نظر جذابیت‌های صوتی چه ساندافکتی را انتخاب کنیم که مزاحمت و تداخل موسیقایی بین کلام مولانا و موسیقی نباشد، توجه شده است. زیرا برای کار طولانی نیاز به موسیقی هست و ما باید موسیقی را انتخاب می‌کردیم که در هیچ ژانر موسیقایی و متعلق به هیچ قومیتی نباشد.

 

وی افزود: کل مثنوی روی یک وزن و ساختار عروضی نوشته شده و انتخاب موسیقی مناسب این ابیات و اشعار کاری فرساینده و دشوار است. با توجه به تجربه‌ای که در دفاتر بعدی پیدا کردیم، متوجه شدیم که دفتر اول آن طور که باید نشده است، از این رو آن را دوباره ضبط کردیم.

 

علی دهباشی، سردبیر مجله بخارا نیز در ادامه یادآور شد: این اثر شنیداری به همت امین اصلانی، کارگردان، مترجم و دانشجوی دکتری فلسفه خوانده شده است. طی تولید این اثر سعی شده است تا وزن موسیقایی مثنوی رعایت شود، چرا که موسیقی جزئی جداناپذیر از مثنوی معنوی است.

 

وی افزود: تیم تولید این اثر تلاش کرده اثری با خوانش صحیح و موسیقی کلام مناسب ارائه شود. در ضبط مثنوی از نظارت ادبی حامد خرازیان، دانشجوی دکتری فرهنگ و زبان‌های باستان و پس از تدوین، مجدداً از دقت نظر بازشنوی اثر، سپیده تقوی، کارشناس زبان و ادبیات فارسی بهره گرفته شده است تا اثری با حداقل ایراد ممکن فراهم آید.