چالش‌های مسیر وحدت ناشی از نادیده‌انگاشتن ارزش قرآنی اتحاد است

علی رمضان الاوسی، استاد دانشگاه بین‌المللی علوم اسلامی لندن و مسئول بخش عربی مرکز اسلامی انگلیس در لندن، در گفت‌‌وگوی اختصاصی با ایکنا به مناسبت هفته وحدت در خصوص ‌‌ضرورت وحدت مسلمانان و چالش‌هایی که پیش روی  ایجاد وحدت وجود دارد، به سؤالاتی پاسخ گفت.
 
متن این گفت‌وگو بدین شرح است:

 

 

طبعاً وحدت از چند جهت جزء اولویت‌های مسلمانان محسوب می‌شود. اول به این دلیل که یک واجب و فریضه است، یعنی جستجوی وحدت و رسیدن به آن یک فریضه است؛ همانطور که نماز بر ما واجب است، قاعدتاً بر ما واجب است که وحدت داشته باشیم و امت واحده باشیم.

دوم اینکه دشمنان تلاش می‌کنند بر شوکت و هیمنه مسلمانان چیره شده و آنان را متفرق سازند، در نتیجه تحقق وحدت ضروری است.

علاوه بر آن، عقل و حکمت انسان او را فرا می‌خواند که با برادر خود متحد شود. چه برسد به مسلمانان که با یکدیگر در عقیده اشتراک دارند.

سوم اینکه موانع واقعی در برابر دوری از وحدت و عدم تحقق آن وجود ندارد. بلکه تمام نصوص و مؤلفه‌ها بر وجوب تلاش برای رسیدن به وحدت دلالت دارند.

 

بی‌شک، همه طرح‌ها و پروژه‌ها با موانع و پیچیدگی‌هایی روبه‌رو می‌شوند، پس چگونه افراد با این موانع مقابله می‌کنند با وجود اینکه عقاید آنها مختلف است.
 
مسیر وحدت، به هیچ وجه هموار نیست بلکه دارای موانعی است. مهم این است که توجه ما به نصوص دینی باشد که ما را به سمت وحدت سوق می‌دهند؛‌ چراکه چالش‌های مسیر وحدت ناشی از نادیده‌انگاشتن ارزش اتحاد در قرآن و شریعت اسلامی است. 
 

در دین اسلام همه نصوص فریاد می‌زنند که در مسیر خیرات سرعت ببخشید؛ این خیرات بیانگر وحدت مسلمانان است همانطور که خداوند می‌فرماید: «إِنَّ هٰذِهِ أُمَّتُكُم أُمَّةً واحِدَةً وَأَنا رَبُّكُم فَاعبُدونِ» (انبیاء/92).
 
وحدت امت اسلامی به تقوا و عبادت است و هر دوی اینها اساس دین و بلکه اساس وجود ما در این زندگی هستند. از این رو است که علما و بزرگان دین، تقوا و عبادت را به وحدت ربط می‌دهند.

 

 

چالش‌ها به معنای مشکلات و توطئه‌‌های دشمنانه، شبهات و تشویش فکری و رسانه‌ای است. به عقیده من، چالش‌ها گاهی از درون جامعه ایجاد می‌شوند و گاهی نیز از خارج از آن به وجود می‌آیند. آنچه از داخل جامعه ایجاد می‌شود مانند جهل به ارزش وحدت در اسلام و فلسفه وحدت در قرآن و شریعت اسلام است. جهل به این مسئله مشکل بزرگی محسوب می‌شود؛ بنابراین باید این جهل را برطرف و آن را با فرهنگ وحدت‌ و تقریب جایگزین کرد. اینها در همه نصوص دینی موجود است.
 
چالش‌ ممکن است به صورت عدم قبول مسئولیت باشد. مثلاً انسان نماز می‌خواند اما به مسائل دیگر کاری ندارد. بعضی از مردم مسئولیت تحقق وحدت را نمی‌پذیرند. ما باید موضع آنها را به مواضعی کارآمد تبدیل کنیم.
 
چالش‌هایی که از خارج ایجاد می‌شوند بسیار زیاد هستند، مانند نیروهای خارجی، طمع‌ورزی‌های استکبار و هوای نفس که به تشتت و تفرقه ترغیب می‌کنند. این یک بیماری در دیکتاتورها و رژیم‌های مستکبر است.
 
چالش‌‌هایی نیز همچون رشد روحیه ملی‌گرایی در برخی ملت‌ها وجود دارد. برخی اقدامات ملی‌گرایانه نیز در برابر ایجاد وحدت مانع‌ هستند. مسئله دیگر فقدان دید کامل است. لذا باید به آینده نیز نگریست و درباره تحقق وحدت برنامه‌ریزی کرد. اگر ما این دیدگاه را از دست بدهیم، خود یک چالش فکری است.
 
برخی مشکلات وجود دارد که ناشی از فرهنگ دینی نادرست است یعنی برخی مذاهب، مذاهب دیگر را تکفیر می‌کنند، به عنوان مثال گروهی، گروه دیگر را تکفیر می‌کنند و آنها را به قتل می‌رسانند.

این مشکل را می‌توان با عنوان «فرهنگ لَنگ و علیل» نامید چرا که به تکفیر دیگر مسلمانان معتقدند در صورتی که اسلام چنین مکتبی را قبول ندارد. لذا ما باید بر این چالش دقت نظر داشته باشیم تا بتوانیم از آن عبور کنیم.
 
زمانی که چالش را متوجه شویم، آن را بررسی می‌کنیم تا بتوانیم بر آن فائق آییم. مثلا فرض می‌کنیم که جهل و نادانی یک چالش است، بنابراین راه‌های مبارزه با جهل و نادانی را بررسی می‌کنیم. یا اینکه افراط‌گرایی چالش است. لذا بررسی می‌کنیم که چگونه می‌توان بر افراط‌گرایی پیروز شد. طمع‌ورزی نیز به همین شکل است. بنابراین چالش‌ها بسیارند اما در مقابل، راهکارهای مقابله با آنها نیز بسیارند.

 

 

بنده معتقدم که اقدامات جمهوری اسلامی ایران موجب افتخار تمام انسان‌ها و جهان اسلام و امت اسلامی است چرا که من در بررسی‌های خود هیچ کشوری را نیافتم که همچون جمهوری اسلامی ایران در مسیر وحدت حرکت کند.
 
به عقیده من واژگان مهمی وجود دارد که می‌توان از رسانه‌های ایرانی به دست آورد. واژگانی چون همبستگی، نشاط و فعالیت و روش فکری که همه آنها ضروری است و نباید از آنها غافل شد. لذا طبق برآورد من، فعالیت‌های رسانه‌ای و فعالیت‌های فکری در جمهوری اسلامی ایران در حال توسعه هستند و کنفرانس‌هایی مثل کنفرانس وحدت بسیار نتیجه بخش است چرا که با دورترین نقاط جهان پل ارتباطی ایجاد می‌کند و این مسئله از اهمیت بسزایی برخوردار است. همچنینبا راه‌اندازی طرح‌های فکری و رسانه‌ای مانند افتتاح شبکه‌های ماهواره‌ای، انتشار روزنامه، تألیف کتاب، برگزاری مسابقات فکری، برگزاری نشست‌های مجازی و آنلاین می‌توان در مسیر وحدت گام برداشت.

 

من به شما در خبرگزاری قرآنی تبریک می‌گویم و یکی از افرادی هستم که از مطالب منتشر شده در این خبرگزاری استفاده می‌کنم. همه فعالیت‌های شما ارزشمند است. اما شیوع بیماری کرونا که موجب شده تجمعات حضوری تبدیل به تجمعات مجازی و آنلاین شوند، نقاط ضعف و نقاط قوتی دارد. نقطه ضعف آن عدم ارتباط مستقیم با یکدیگر است که بسیار مهم است، اما این خبرگزاری الحمدلله توانسته است این جای خالی را با برقراری ارتباط اینترنتی پر کند. فعالیت‌های شما بسیار خوب است و بسیار موفق هستید و از خداوند متعال موفقیت بیشتر شما را مسئلت می‌کنم.
ترجمه: فرشته صدیقی