ولایت مطلقه فقیه به چه معناست

حجت‌الاسلام والمسلمین امین رصاف، مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم، در گفت‌وگو با ایکنا از فارس، در پاسخ به اینکه مطلقه بودن در ولایت مطلقه فقیه به چه معناست، گفت: گاهی برخی از افراد این مطلقه بودن را به معنای آزاد و رها تصور می‌کنند و این شبهه برای آن‌ها ایجاد می‌شود که فردی که ولایت مطلقه دارد چنانچه قید و بندی نداشته باشد، منجر به حکومت استبدادی می‌شود.

وی افزود: در پاسخ به این سؤال باید بگوییم که مطلقه دو معنا دارد؛ معنای اول بی‌قید و بند و آزاد و رها و معنای دوم شمول و عموم است. معنای اول که بی قید و بند است معمولاً در حکومت استبدادی شکل می‌گیرد که حاکم خودش را از هر قید و بندی آزاد می‌کند اما به هیچ‌وجه چنین معنایی در اسلام نداریم و حتی رسول اکرم(ص)، امیرالمؤمنین(ع) و سایر ائمه نیز چنین اختیاراتی نداشتند که بخواهند بدون قید و بند و آزاد و رها دستوری را صادر کنند. حکومت اسلامی چنین چیزی را ندارد و از حیث آزادی و رها بودن مطلقه نیست بلکه مشروطه است یعنی مشروط به دستورات اسلام است و دل به خواه و آزاد و رها نیست.

این مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم  ادامه داد: مطلقه‌ای که ما می‌گوییم معنای دیگری دارد و یک اصطلاح فقهی به معنای عموم و شمول است؛ یعنی همه اختیاراتی که به عهده پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) بوده که مربوط به مقام حاکمیت است به فقیه هم داده می‌شود و هیچ‌کدام از این ولایت‌های ائمه از نظر گستره با همدیگر تفاوتی ندارند یعنی اگر امام معصوم دارای چند نوع ولایت بود ولایت فقیه هم از این حیث اطلاق دارد و شامل همه این ولایت‌هایی که به مقام سلطنت و حکومت برمی‌گردد، می‌شود.

رصاف تصریح کرد: یکی از وظایف ائمه معصومین اجرای حدود است، به طور مثال اگر کسی شراب خورد ۸۰ ضربه شلاق بزنند که این اختیار بدون کم و کاست به فقیهی هم که عملاً وظیفه اداره جامعه را دارد، می‌رسد؛ چون نمی‌توان گفت در زمان پیامبر(ص) اگر کسی شراب خورد ۸۰ ضربه شلاق به او بزنند و در زمان فقیه مثلاً چون فقیه درجه عصمت ندارد ۶۰ ضربه بزنند؛ یعنی تمام آن اختیاراتی که مربوط به مقام ولی جامعه در زمان امام معصوم یا پیامبر است به فقیه هم می رسد که بتواند دستورات اسلام را اجرا کند لذا مطلقه بودن یعنی شمول و عمومیت دارد.

وی با یادآوری اینکه مطلقه بودن مربوط به مقام اجراست، افزود: مطلقه بودن مربوط به مقام اجرا است یعنی ولایت در اجرای احکام اسلامی محدود به حوزه اجراست نه تغییر احکام؛ ولایت نمی‌تواند احکام را تغییر دهد. در مقام اجرا نیز نمی‌تواند هرگونه که خواست عمل کند بلکه باید همان دستوراتی که اسلام می‌خواهد را انجام دهد اما باید به این نکته توجه کرد که گاهی مثل زمانی است که در یک چهارراه برق می‌رود و ترافیکی ایجاد می‌شود، پلیس این اختیار را دارد که بتواند دستور دهد که کدام خودروها حرکت کنند و کدام بایستند؛ یعنی در حقیقت این مطلقه‌ای که اینجا است به این مربوط می‌شود که در مقام اجرا هر وقت کارها گره خورد و قفل شد، فقیه بتواند طبق دستورات اسلام و با رعایت مصالح مسلمانان، این گره را باز کند بنابراین به هیچ‌وجه معنای مطلق العنان و آزاد و رها مدنظر نیست و این کاملاً مردود است.