«مست و سنگستان» از مخاطب عام غافل مانده است

به گزارش ایکنا پانزدهمین نشست طعم کتاب با موضوع نقد و بررسی کتاب «مست و سنگستان» نوشته حجت‌الله ایروانی برگزار شد.

در ابتدای این نشست که دوشنبه‌شب 16 آبان در خانه کتاب برگزار شد، حجت‌الله ایروانی، نویسنده کتاب «مست و سنگستان گفت: هدف و انگیزه من در نوشتن این کتاب فقط زنده نگه‌ داشتن فرهنگ دفاع‌ مقدس و برکاتی است که از این دوران برای کشور مانده است.

در ادامه عزیزالله فرخی؛ راوی کتاب گفت: در جلسات متعددی ما خدمت مقام معظم رهبری رسیدیم که ایشان ما را توبیخ کردند که چرا خاطرات دوران دفاع مقدس و اسارت را نمی‌گویید. عقیده من این بود که این خاطرات شخصی است و واگویی آن‌ها فایده‌ای ندارد و بانی سوءاستفاده نفس انسان می‌‌شود اما دیدگاه رهبر معظم انقلاب این بود که این خاطرات متعلق به ملت ایران است، مربوط به فرهنگ این مردم و این آب و خاک است. من با این هدف تصمیم گرفتم خاطراتم را بازگو کنم.

محمد قاسمی‌پور؛ منتقد این نشست نیز گفت: کتاب «مست و سنگستان» از نوع ادبیات اسارت است. ادبیات اسارت‌، ادبیات پرمخاطب و جذابی است. این نوع و گونه از ادبیات صرفاً مربوط به کشور ما هم نیست و در کشورهای دیگر هم وجود دارد کما اینکه ما در آثار ادبیاتی برجای‌مانده از جنگ‌های جهانی هم این‌گونه را مشاهده می‌کنیم. این کتاب پیشانی خاطرات اسارت و جنگ است که در آن از جریانات جنگ و بازداشتگاه و زندان و اسارت روبه‌رو می‌شویم. این عوامل باعث شده تا کتابی کاملاً مردانه شود.

وی افزود: این کتاب مخاطب خاص دارد که همان رفقا، هم‌رزمان و هم‌بندهای آقای فرخی هستند و با مطالعه کتاب لذت می‌برند چراکه قبل از این با شخصیت راوی آشنا بودند و با او زندگی کرده‌اند. اما یک دسته از مخاطبان، مخاطب عام هستند که راوی کتاب را نمی‌شناسند و شخصیت اصلی کتاب برایشان مبهم است. این نکته می‌طلبید که کتاب به معرفی ایشان نیز بپردازد. ما کتاب را در حالتی آغاز می‌کنیم که به جز دو کد، چیزی از شخصیت داستان نمی‌دانیم؛ یعنی مخاطب عام نمی‌تواند این شخصیت را خوب بشناسد. کدهای زیادی از شخصیت وجود ندارد که مخاطب را وادار کند و انگیزه آن را برای مطالعه کتاب بیشتر کند. شما ببینید مشاهیر غربی ابتدا در رسانه‌ها برجسته و معرفی می‌شوند و بعد خاطرات و زندگی‌نامه‌های آنان وارد بازار می‌شود. اما در ایران قضیه عکس است. حرکت ما باید به سمت جذب مخاطب عام باشد.

این منتقد تشریح روال عادی زندگی روزمره و کنش‌های مختلف در زندگی را در این کتاب لازم دانست و خاطر نشان کرد: در بیان خاطرات و نوشتن ادبیات اسارت می‌توان زندگی‌محور نوشت. بسیاری از مواقع بیان خاطرات زندگی در ادبیات اسارت جذابیت‌های روایت را بیشتر نشان می‌دهد. البته نکاتی خوب و قوی در کتاب وجود دارد که برای نمونه می‌توان به نداشتن سرفصل‌های تکراری اشاره کرد؛ اما ای کاش کتاب دربارۀ برخی از مناسبت‌ها و حوادث حول آن‌ها سخن می‌گفت.

در ادامه نشست فرخی، معرفی خود را موضوعی غیرمهم دانست و گفت: اینکه من که هستم، موضوعی حاشیه‌ای است و مهم نیست. هدف این کتاب شرح دوران دفاع مقدس است. از نظر خودم خانواده و بیان اتفاقات حول محور خانواده هم مهم نبود. اگر جزئیات مشکلات و جراحاتی که به من وارد شد بازگو می‌شد، شاید مخاطب را فراری می‌داد.

جواد کلاته‌عربی، مدیرمسئول انتشارات 27 بعثت نیز در پایان گفت: آنچه ما را مصمم کرد به چاپ این کتاب، روایت صادقانه راوی بود. روایت بدون تعارفی از اسارت عزیزان ارائه شده بود و از طرفی نویسنده هم از جنس خود راوی است که این موضوع به کیفیت اثر کمک کرده است.