دردسرهای کانون نویسندگان برای جلال آل احمد
نویسنده کتاب «جلال آل احمد و تشکل‌های نویسندگی» گفت: یکی از دلایلی که جلال از فضا خسته شد و وی را به دردسر انداخت، کانون نویسندگان بود؛ زیرا ساواک مستقیماً به کانون ورود می‌کرد و چون جلال در آنجا بوده،؛ هیچکس را جز او مسئول نمی‌دانستند.
به گزارش ایکنا به نقل ستاد خبری از سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌الملیل کتاب تهران، آراز بارسقیان، نویسنده و مترجم در نشست «جلال آل احمد و تشکل‌های نویسندگی» که در عصر دوشنبه، 25 اردیبهشت و همزمان با ششمین روز نمایشگاه کتاب 1402 برگزار شد، در توضیح کتاب «نمایندگان امر نمایندگان کلام» خود و شرح ارتباط آن با جلال آلاحمد و تشکل‌های نویسندگی بیان کرد: این کتاب به بررسی 12 سال از حیات کانون نویسندگان ایران می‌پردازد و از روز نخست که ایده تأسیس کانون نویسندگان به وجود ایجاد شد، تا پایان سال 1357سخن می‌گوید.
وی با بیان آنکه یک بخش اضافه نیز با شرح سال 1358 است که سعی کردم آن را بنویسم، ادامه داد: شیوه نگارش این کتاب نیز به صورت خطی است. به طوری که سعی نکردم روایت امروز را برای فردا یا روایت فردا را برای امروز تعریف کنم. خطی بودن روایت کتاب به معنای کند بودن داستان نیست. خطی روایت کردم تا بتوانم تاریخ را به صورت دقیق روایت کنم. از سال 1345 تا 1358 بررسی شده که این سال به‌نوعی بخش پایانی کتاب است و شرح می‌دهد که کانون نویسندگان برای بار چندم از هم پاشید.
بارسقیان با اشاره به اینکه پژوهش و نگارش کتاب به صورت 24 ساعته طی 9 ماه انجام شده است، گفت: فصل‌های مربوط به سال ۵۶ بسیار پیچیده و سخت است.
دسته‌بندی سه‌گانه استفاده از اسناد در امر روایت
این نویسنده گفت: روایت‌های این کتاب مبتنی بر سه شکل از سند است، شکل اول که به آن اسناد دست اول می‌گوییم به شکل خاطرات افرادی است که مستقیم با مسئله و اتفاق کانون روبه‌رو بوده‌اند. شکل دوم سند، شامل اسنادی است که در سازمان ساواک موجود بوده زیرا از روز اول که این کانون شکل می‌گیرد، ساواک با اعضای این کانون درگیر بوده است. اعضای کانون پیش از اینکه کانون نویسندگان شکل بگیرد، در ساواک پرونده داشتند.
بارسقیان در ادامه توضیح داد: جنس سوم اسناد متشکل از پژوهش‌ها و خاطرات دیگران است. عمده بررسی اصلی در این کتاب از جنس اسناد دست اول یعنی افرادی است که مستقیماً دخیل بوده‌اند. درجه بعدی اهمیت نیز پژوهش‌ها و روایت‌های دیگران است، هرچند که پژوهش‌ها یا نظراتشان ارزش استنادی برای ما نداشته است.
وی تأکید کرد: با وجود نقش غیرقابل انکار جلال آلاحمد در شکل‌گیری و فعالیت اصلی کانون نویسندگان؛ اما برای من جای پرسش است که چرا امروز کانون نویسندگان عکس جلال آلاحمد را کار نمی‌کند!
این پژوهشگر و منتقد ادبی یادآور شد: جلالی که در این کتاب از وی روایت شده، دو وجهه دارد که جلالِ خاطرات منتشر نشده و جلال با تعریف ساواک را شامل می‌شود. البته جلالی که در ساواک می‌بینیم، یک دشمن است که باید مراقب رفتار با او باشند، اما جلال دیگر شخصیتی است که عصبانی و ناراحت است که دلش می‌خواهد کارهای بسیاری کند اما نمی‌تواند. در برخی موارد موفق و در برخی موارد موفق نمی‌شود و این کتاب روایت همین فضاست.
آلاحمد برخلاف هم‌دوره‌ای‌های خود اهل حاشیه نبود
بارسقیان با بیان اینکه در این اثر اسنادی از جلال وجود دارد که هیچ کجا منتشر نشده، گفت: این کتاب یک اثر روایت تاریخی است و حتی سعی کردیم برای موارد ذکرشده، ارجاع نگذاریم و مدام نگوییم فلان مطلب از کجا آمده و مستند به کجاست؟
این نویسنده در پاسخ به این سؤال که جلال تشکل‌ها ادبیاتی‌تر است یا خود جلال به صورت تنها؟ متذکر شد: در اصل یکی از دلایلی که جلال از فضا خسته شد و یکی از اتفاقاتی که وی را به دردسر انداخت، کانون نویسندگان بود زیرا ساواک مستقیماً به کانون ورود می‌کرد و وقتی جلال در آنجا بوده هیچکس را به جز او مسئول نمی‌دانستند.
وی تأکید کرد: او مانند بسیاری از هم‌دوره‌ای‌های خود حاشیه‌ای نبوده است. حتی اگر برای مدتی خانه‌اش حاشیه شهر بود، علت اصلی آن ایجاد امکان برای فعالیت در مرکز شهر بوده است. جلال فردی تشکیلاتی و اجتماعی بوده و دلش می‌خواست که جامعه خود را تغییر دهد. فردی که این حجم از فعالیت را داشته که ساواک به دنبال تعقیب و گریز روزانه‌اش بوده، به طور قطع نمی‌تواند فرد عزلت‌نشینی باشد.
سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی تخصصی کتاب تهران با شعار «آینده خواندنی است» از ۲۰ تا ۳۰ اردیبهشت ماه در مصلای امام خمینی(ره) و همزمان به صورت مجازی در ketab.ir برگزار می‌شود.
انتهای پیام
