قهرمان جنبش فکری اسلامی + فیلم

عبدالحسین امینی معروف به علامه امینی در ۱۲۸۱ خورشیدی در روستای سردها شهرستان سراب در استان آذربایجان‌شرقی دیده به جهان گشود، «شیخ احمد امینی» پدر وی به‌عنوان نخستین معلم مبانی دانش از جمله ادبیات فارسی، عربی، منطق و تا اندازه‌ای فقه و اصول را به او آموخت و برای کسب مدارج بالاتر به نجف سفر کرد و توانست در آنجا رتبه اجتهاد به‌دست آورد در این شهر بود که امینی نسبت به بسط پژوهش‌های تاریخی خود همت گماشت. این عالم وارسته در محضر استادان برجسته‌ای چون آیت‌اللّه سیدابوالحسن اصفهانی، آیت‌اللّه میرزا محمد نائینی، آیت‌اللّه شیخ محمدحسین کمپانی و شیخ محمدحسین کاشف الغطا به فراگیری علوم دینی پرداخت.

از جمله نخستین آثار این اندیشمند بزرگ عالم تشیع می‌توان به «شهداء الفضیله» اشاره کرد، در این کتاب به زندگی بیش از ۱۰۰ عالم شیعه از سده 4 تا 14 پرداخته شده است. وی در علوم اسلامی مانند تفسیر، حدیث درایه و علم رجال فقه و تاریخ گویی استاد و متبحری بی‌مانند بود که این مطلب را می‌توان بعد از انتشار کتاب «شهدای راه فضیلت» دریافت؛ چرا که مراجع و علمای بزرگ زمان هم چون سید ابوالحسن اصفهانی، حاج آقا حسیـن طباطبایی قمی، شیخ آقا بزرگ تهرانی، شیخ محمد حسین کمپانی و شیخ محمد خلیل عاملی به تحسین وی پرداختند. این اندیشمند برجسته از جمله متفکران و مصلحانی بود که اندیشه وحدت امت اسلامی را در سرلوحه کار خویش قرار داد و این تفکر همواره ذهن پویای این دانشور صلح‌اندیش را به خود معطوف می‌کرد تا آنجا که بازتاب این اندیشه در سراسر کتاب الغدیر وجود دارد. 

اما بدون شک اثر ماندگاری که وی را به شهرت رساند، دائرةالمعارف یازده جلدی «الغدیر» بود که امروزه در ۲۲ جلد به ‌زبان فارسی ترجمه شده است. مؤلف برای نوشتن این اثر بی‌بدیل بیش از ۴۰ سال زحمت کشیده است. علمای اسلام بر این باور هستند که امینی با نگارش «الغدیر» بزرگترین سند وحدت مسلمانان را به نمایش گذاشت و این کتاب منحصر به فرد را منبع و مرجع خود می‌دانند.

یکی دیگر از ویژگی‌های این اثر که ارزش آن را دوچندان کرده آن است که مؤلف برای نگارش آن به کتابخانه‌های کشورهای مختلف از جمله عراق، هندوستان، پاکستان، مغرب، مصر و کشورهای دیگر دنیا مسافرت کرده و از آنها بهره برده است به‌طوری که بنا به گفته وی در نگارش این اثر ۱۰‌هزار جلد کتاب را بدقت مطالعه و استنساخ و به صدهزار رساله مراجعه مکرر کرده‌ است. از دیگر آثار وی می‌توان به تحقیق و تعلیق بر کامل الزیارات، ادب الزائر لمن یمم الحائر، سیرتنا و سنتنا سیره نبینا و سنته، تفسیر فاتحه الکتاب اشاره کرد در واقع تألیفات امینی نشان از دقت نظر و نیز گستردگی حوزه دانش یا به اصطلاح جامعیت علمی او دارد.

این عالم وارسته علاوه بر خلق آثار بی‌بدیلی چون الغدیر؛ کتابخانه بزرگی در نجف با نام امیرالمؤمنین(ع) تأسیس کرد که حاوی ۵۰۰ هزار عنوان کتاب در زبان‌های مختلف و حدود ۷۰ هزار نسخه خطی است. این کتابخانه از نظر کیفیت در شمار با ارزش‌ترین کتابخانه‌های علمی دنیای اسلام به شمار می‌رود.

سرانجام این عالم بزرگ تشیع پس از سال‌ها تکاپو در راه اعتلای دین اسلام و مذهب تشیع و تحصیل و تدریس معارف اهل بیت(ع) در ۱۲ تیر ۱۳۴۹ خورشیدی در تهران دیده از جهان فروبست و پیکر ایشان در کتابخانه‌ امیرالمؤمنین(ع) نجف که خود بنیان‌گذارش بود به خاک سپرده شد.