حیات طیبه فقط به معنای خواندن نماز و دوری از مادیات نیست

به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست «حکمرانی و حیات طیبه از منظر مقام معظم رهبری» امروز دوشنبه 26 تیرماه از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمد سحرخوان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در این نشست سخنرانی کرد و گفت: مقام معظم رهبری یکی از اهداف برپایی نظام اسلامی را حرکت دادن مردم به سوی حیات طیبه می‌‌دانند و این از وظایف حاکمان است که زمینه چنین کاری را به وجود بیاورند. در تعریف حیات طیبه باید گفت که این اصطلاح برگرفته از آیه 97 سوره نحل است که خداوند فرموده: «مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً ۖ وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ؛ هر کس از مرد و زن کار نیکی به شرط ایمان به خدا به جای آرد ما او را به زندگانی خوش و با سعادت زنده ابد می‌گردانیم و اجری بسیار بهتر از عمل نیکی که می‌کردند به آنان عطا می‌کنیم.» حیات طیبه به مثابه آرمان نهایی انقلاب اسلامی در اندیشه سیاسی مقام معظم رهبری نقش آفرینی می‌‌کند. لذا باید عوامل مختلف ساختاری و کارگزاری با همکاری همدیگر این هدف را محقق کنند.

اهداف انبیای الهی

وی افزود: پس هدف از تشکیل نظام اسلامی ایجاد جامعه‌ای بر مبنای حیات طیبه است. لذا شناخت موانع درونی و بیرونی برای تحقق جامعه‌ای بر مبنای حیات طیبه ضروری است که از جمله این موانع طغیان هوای نفس انسان‌ها، شکل‌گیری رذایل اخلاقی در مردم و مسئولان، دنیای طلبی و کفر هستند. حکمرانی نیز به معنای فرمانروایی و اداره امور و تدبیر و سیاست در کارهاست. حیات طیبه برگرفته از قرآن است و مصادیقی از آن همانند روزی حلال، قناعت و زندگانی در اطاعت خداوند، از سوی مفسران بیان شده است. از نظر مقام معظم رهبری، حیات طیبه بدین معنی است که همه چیزهایی که بشر برای بهزیستی و سعادت نیاز دارد فراهم باشد و حیات طیبه فقط به معنای خواندن نماز و عبادت و دوری از مادیات نیست، بلکه باید دنیا و آخرت را با هم داشته باشیم. ایشان در جای دیگر می‌‌فرمایند حیات طیبه به معنای آن زندگی است که کام انسان را شیرین و انسان بر اساس آن احساس آسایش و آرامش می‌کند. ایشان می‌‌فرمایند که زندگی بر اساس حیات طیبه سعادت دنیا و آخرت را در پی دارد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: از نظر رهبر انقلاب، انبیای الهی هم برای همین هدف آمده‌اند. ایشان می‌‌فرمایند دعوت انبیا به حیات طیبه یکی از اهداف آنها بوده تا عقل و علم بشر شکوفا شده و آسایش مادی انسان فراهم شود. ایشان در یک سخنرانی دیگر می‌فرمایند که دعوت روحانیت نیز به حیات طیبه است. همچنین به آیه 24 سوره انفال اشاره می‌کنند که خداوند فرموده است: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ ۖ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ؛ ای اهل ایمان، چون خدا و رسول شما را به آنچه مایه حیات ابدی شماست (یعنی ایمان) دعوت کنند اجابت کنید و بدانید که خدا در میان شخص و قلب او حایل می‌شود (و از اسرار درونی همه آگاه است) و همه به سوی او محشور خواهید شد» در اینجا از مردم خواسته شده دنبال‌رو رهبران الهی باشند.

آثار حیات طیبه

وی افزود: از سوی دیگر از نظر قرآن ایمان و عمل صالح از زمینه‌های حیات طیبه است. همچنین رشد عقل و خرد از دیگر مواردی است که برای حیات طیبه لازم است. مقام معظم رهبری می‌فرمایند انقلاب اسلامی به وجود آمد تا به ملت حیات طیبه بدهد و مردم از عزت، استقلال سیاسی و رفاه و از سوی دیگر از معنویت برخوردار باشند. رهبر انقلاب می‌فرمایند وظیفه نظام اسلامی و حاکمیت هم حرکت دادن مردم به این سمت است. لذا مسئولان موظف هستند در راه اسلام و زندگی اسلامی و حیات طیبه از هیچ کوششی فروگذار نکنند و به فضل پروردگار هیچ عاملی نمی‌‌تواند ما را از این راه منحرف کند.

سحرخوان بیان کرد: ایشان می‌‌فرمایند که فرق جمهوری اسلامی با دیگر دستگاه‌ها این است که در این نظام، همه مسئولان چنین نیتی دارند که به مردم خدمت کرده و به اشاعه تفکر الهی کمک کنند و شاخصه اصلی حیات طیبه هم ایمان به خدا و کفر به طاغوت است. ایشان می‌فرمایند که یاد خدا باعث می‌‌شود انسان در مسیر حیات طیبه حرکت کند. از سوی دیگر صراط مستقیم و حیات طیبه هر جامعه‌ای با اقامه نماز میسر است. حج و امر به معروف و نهی از منکر، از دیگر زمینه‌های تحقق حیات طیبه هستند. 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: ‌از جمله وظایف مردم نیز این است که دعوت خدا و رسول و امام را اجابت کنند و دنبال خودسازی و تزکیه نفس باشند. عزم و اراده مردم باید بر این باشد که دست از هوا و هوس‌های بشری کشیده و در راستای تقویت معنویات اقدام کنند. مخصوصا رهبر معظم انقلاب بر امر به معروف و نهی از منکر به عنوان تضمین‌کننده حیات طیبه تأکید زیادی دارند و به آیه 41 سوره حج اشاره می‌کنند که خداوند فرموده است: «الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ ۗ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ؛ (آنان که خدا را یاری می‌کنند) آنهایی هستند که اگر در روی زمین به آنان اقتدار و تمکین دهیم نماز به پا می‌دارند و زکات می‌دهند و امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند و (از هیچ کس جز خدا نمی‌ترسند چون می‌دانند که) عاقبت کارها به دست خداست». از آثار و نشانه‌های حیات طیبه هم آرامش، عزت دنیا و آخرت، محبت الهی، روحیه جهاد و شهادت و ولایت الهی هستند.

خطاب جمعی آیه حیات طیبه

حجت‌الاسلام والمسلمین عیسی عیسی‌زاده، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، نیز در این نشست و درباره مطالب مطرح شده گفت: تلاش دکتر سحرخوان این بود که موضوع قرآنی حیات طیبه را با نگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی تطبیق دهد و آن را بیان کند. در مقاله عوامل زمینه‌ساز تحقق حیات طیبه براساس آموزه‌های قرآن و اهل بیت(ع) وجود دارد که در آنجا به چند عامل همانند پذیرش دعوت خدا و رسول، ایمان و عمل صالح و رشد عقل و خرد اشاره کرده‌اند و سپس به انقلاب اسلامی و حیات طیبه رسیده‌اند که باید چند نکته را درباره آن بیان کنم. انتظار این است برای اینکه حق این آیه ادا شود این موضوع مورد بحث قرار می‌‌گرفت که حیات طیبه صرفاً فردی نیست، بلکه حیات جمعی است، همان‌گونه که در قرآن آمده: «یا ایها الذین آمنوا»، این نشان‌دهنده خطاب جمعی آیه است.

وی افزود: نکته دیگر اینکه لازم بود موضوع استجابت به شکل بیشتری باز شده و مشخص کنیم شامل چه عرصه‌هایی است و آیا عرصه‌های عبادی، اخلاقی، سیاسی، اقتصادی اعتقادی، رفتاری و ... را دربرمی‌گیرد؟ همچنین باید مشخص شود که دعوت و خواستن چقدر ارزش و جایگاه دارد. نکته دیگر درباره «إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ» است، باید مشخص کنیم که محتوای دعوت خدا و پیغمبر چه بود که از امت خواسته شد آن را بپذیرند و قرار است چه چیزی احیا شود؟ به نظرم اگر محور تبیین نظرات مقام معظم رهبری بر اساس چینش این چند مقوله از آیه صورت می‌گرفت، هم بسیار زیباتر می‌شد و هم تحلیل قرآنی فرمایش رهبر انقلاب به شکل بهتری انجام می‌شد.