جامعه توحیدی؛ مصون از آسیب افسردگی و اضطراب

به گزارش ایکنا، کتاب «تفسیر حکمت؛ سوره حمد» نوشته آیت‌الله سیدهاشم حسینی بوشهری، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه است به همت انتشارات موسسه فرهنگی هنری «انوار طاها» منتشر شده است.

کتاب در دو بخش تنظیم شده است؛ بخش اول شامل کلیاتی درباره معناشناسی تفسیر و تاویل، ضرورت تفسیر قرآن، تفسیر غیر معصوم و روش‌های تفسیر قرآن است. بخش دوم کتاب به سوره حمد می‌پردازد که مشتمل بر هفت گفتار است و هر گفتار به تفسیر یک آیه از سوره حمد اختصاص دارد. از جمله عناوین این بخش می‌توان به این موارد اشاره کرد: چرایی تقدم صفت رحمن بر رحیم، نزدیک‌ترین ذکر به اسم اعظم الهی، شکر زمینه‌ساز آرامش خاطر، تفاوت‌های رحیمیت و رحمانیت خداوند با دیگران، اخلاص و توحید در بندگی، عوامل انحراف انسان از مسیر هدایت.

در بخشی از مقدمه این کتاب می‌خوانیم: «گسترش دانش و نیازهای متنوع و فراوان بشر امروز از یکسو و توجه بیش از حد به مادیات و دوری از عبودیت از سوی دیگر، ضرورت فهم و تفسیر کلام خالق یکتا و تبیین ابعاد مختلف آن را دو چندان کرده است. از این رو چنگ زدن به قرآن کریم و استفاده از معارف ناب و آموزه‌های انسان‌ساز آن، بشر سرگشته امروز را از خطرات فراوان و ظلمت‌های پیش رو مصون می‌دارد و او را به مسیر عبودیت و بندگی هدایت می‌کند چراکه قرآن مایه هدایت پرهیزگاران و چراغ راه بشر در تاریکی‌ها است».

در بخشی از کتاب با عنوان «مظهر یاد خداوند» می‌خوانیم: «گفتن «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» سبب می‌شود که انسان خداوند را یاد آورد و به حضور او توجه پیدا کند. همین یادآوری و توجه، می‌تواند تا حدی، آثار مثبتی بر اخلاق انسان بر جای بگذارد و زمینه‌ساز کارهای شایسته و مانع کارهای ناپسند و زشت شود. برخی آثار این یادآوری و توجه به خداوند عبارتند از:

جلوگیری از خودفراموشی: به تصریح قرآن، انسان اگر خداوند را فراموش کند، به خود‌فراموشی گرفتار خواهد شد. علامه طباطبایی در تحلیل این مسئله معتقد است که چون انسان فقر، ذلت و نیاز محض است، فراموشی خداوند سبب خواهد شد تصور کند زندگی، علم و قدرت و همه صفات کمال را به صورت مستقل دارد، و اینجا است که به خودش تکیه خواهد کرد و آغاز سقوط او خواهد بود.

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» یک جمله بیشتر نیست؛ اما اگر کسی در طول شبانه‌روز و هنگام شروع کارهایش و غیر آن به گفتن این جمله ارزشمند توجه داشته باشد، بخشی از اوقات خود را با یاد خداوند آمیخته است و همین اندازه نیز در پیشگیری از خودفراموشی موثر است.

ایجاد آرامش و کاهش اضطراب و افسردگی: از منظر قرآن، وجود انسان تنها با یاد خداوند به آرامش درونی می‌رسد و فقط، ارتباط با این موجود با عظمت، قدرتمند و مهربان است که وجود پرتلاطم او را به آرامش می‌رساند. در مقابل، دوری از یاد خداوند، زندگی سختی برای انسان به همراه آورده و او را همنشین شیطان خواهد ساخت.

یکی از عوامل مهم این مسئله آن است که انسان موجودی با عظمت و حامل روحی الهی است که فطرت و اساس خلقت او بر توحید و خداشناسی شکل گرفته است. انسان مخلوق خداوند است و شاکله وجودی‌اش اتصال جدایی ناپذیری با خالق خود دارد. او مانند برگ درخت است که اگر از درخت جدا شود خشک و نابود خواهد شد. به همین دلیل، نباید خود را از خداوند جدا کرده و او را فراموش نماید.

دوری از یاد خداوند، ریشه یکی از بزرگترین مشکلات بشر امروز یعنی افسردگی، نگرانی و بیماری‌های روانی مختلف است. اگر در طول سال‌های گذشته، بیماری‌های قلبی و تصادفات، اولین علت مرگ در میان جوامع مختلف بوده است؛ ولی هم‌اکنون بیماری افسردگی و روانی شیوع بیشتری پیدا کرده است و طبق آمارهای سازمان جهانی بهداشت، تا پایان سال 2020 بیماری افسردگی به عنوان اولین بیماری در جوامع مختلف خواهد بود. این در حالی است که در یک جامعه توحیدی، زمینه‌های بروز این بیماری، بسیار کمتر است.»