۳ آفتی که در کمین انسان است + فیلم

حجت‌الاسلام والمسلمین روح‌الله جمشیدی، معاون تهذیب مدرسه علمیه امامیه شهرکرد در گفت‌وگو با ایکنا در تشریح مضامین نورانی حکمت ۳۰۳ از نهج‌البلاغه «اَلنَّاسُ أَبْنَاءُ اَلدُّنْيَا وَ لاَ يُلاَمُ اَلرَّجُلُ عَلَى حُبِّ أُمِّهِ» ناظر بر دوست داشتن دنیا، اظهار کرد: امام علی(ع) می‌فرمایند که مردم، فرزندان دنيا هستند و آدمى را به سبب دوست داشتن مادرش سرزنش نمى‏‌كنند. پیداست که ارتباط انسان با دنیا و دوست داشتن آن فی نفسه مذموم نیست.

حب دنیا نباید به آخرت انسان آسیب بزند؛ بر طبق معارف اهل‌بیت(ع)، دوری جستن کامل از دنیا پسندیده نیست اما برای دنیاپرستی و پرداختن به امور دنیوی سه نگرانی وجود دارد که اگر رفع شود، حب دنیا محل آسیب نخواهد شد و چه چیزی بهتر از اینکه دنیا در اختیار مؤمن باشد زیرا مزرعه آخرت است.

نخستین نگرانی ناظر بر راه و شیوه رسیدن به دنیاست؛ یعنی انسان باید دقت کند که راه حلال و عزتمندانه را پیشه راه خود در زندگی می‌کند یا شیوه حرام و ذلت‌بار را پیش می‌گیرد. 

نگرانی بعدی این است که وقتی انسان از راه صحیح توانست به امور دنیوی و مادی از قبیل زن و فرزند و مال و مکنت و مقام و ... برسد، باید دقت داشته باشد که چگونه از آن استفاده کند. معارف قرآن و اهل‌بیت(ع) به ما می‌آموزند انسان در قبال هرآنچه در دنیا در اختیار دارد دارای مسئولیت است و اگرچه از دیدگاه مردم مالک باشد اما در پیشگاه خداوند متعال مسئول است و مالک نیست.

حلال بودن مال و اندوخته و هر دارایی مادی این حق را برای مالک آن ایجاد نمی‌کند که هرگونه دلش بخواهد آن را خرج کند و مورد استفاده قرار دهد بلکه به فرموده امام(ع)، «في حَلالِها حِسابٌ و في حَرامِها عِقابٌ» یعنی امور مادی در حلال آن حساب و در حرامش عقاب است.

نگرانی سوم در مسیر محبت دنیا این است که انسان وقتی امور دنیوی و مادی را از راه حلال به دست آورد و زندگی را در شأن و در حد نیاز با پرهیز از اسراف سامان داد و حق خدا و بندگانش را ادا کرد، باید دقت کند که دلبستگی به دنیا پیدا نکند تا جایی که دل کندن از آن برایش دشوار باشد. 

مستحب است که یکی از نزدیکان متوفی در موقع تلقین سؤالاتی از او می‌پرسد و متوفی را خطاب قرار می‌دهد و می‌گوید: «آیا بر آن پیمانی که از ما بر پایه آن جدا شدی، هستی؟ از گواهی بر اینکه معبودی جز خدا نیست، یگانه و بی‌شریک است و اینکه محمد(ص) بنده و فرستاده اوست و...». پیداست که دنیادوستی و وابستگی به امور مادی خطر بزرگی است که در زمان مرگ مؤمن ممکن است باعث زایل‌ شدن دین شود.

انسان باید مراقبت کند و آنچنان وابسته مادیات نشود که موقع مرگ، جدا شدن از دنیا برایش دشوار باشد و با خداوند درگیر شود. لذا کسانی که زمینه آسایش آنها در دنیا فراهم می‌شود باید به این خطر بزرگ توجه داشته باشند که در موقع رخت بر بستن از این دنیا و در آخرین لحظات عمر دین خود را فدای دنیا نکنند تا از مسیر جدا شدن از دنیا به سلامت عبور کنند.