ویژگی‌های مهم نماینده تراز انقلاب اسلامی

علی‌اکبر عروتی موفق، عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی، با حضور در دفتر خبرگزاری ایکنا در همدان، در گفت‌وگو با این رسانه، ضمن بررسی ویژگی‌های یک نماینده تراز انقلاب اسلامی، اظهار کرد: مسئله انتخابات در نظام‌های دموکراتیک و مردم سالار دنیا از جایگاه بالایی برخوردار است و در جمهوری اسلامی به سبب در نظر گرفتن مؤلفه‌های ملی و اسلامی اهمیت بالاتری دارد.

وقتی در دنیا از انتخابات سخن گفته می‌شود ویژگی‌هایی برای انتخاب کننده و انتخاب شونده (کاندیدا) بیان می‌شود. در جامعه ما نیز این اصل وجود دارد، کسی که خود را در معرض انتخاب شدن قرار می‌دهد باید یک سری ویژگی‌ها و شاخص‌هایی داشته باشد؛ یک سری از این ویژگی‌ها ملی است و یک سری از این ویژگی‌ها به اسلام برمی‌گردد. کسی که می‌خواهد وکیل و نماینده مردم شود باید این دو عنصر مهم ایرانی بودن و مسلمان بودن را داشته باشد و همین امر انتظارات ما را بیشتر از شاخص‌های یک نماینده در خارج از قرار می‌دهد. لذا این انتظارات، باید و نبایدهای بیشتری را جلوی روی ما قرار می‌دهد.

شاخص‌های یک نماینده مجلس در بیانات امامین انقلاب، امام خمینی(ره) در صحیفه امام و در سخنرانی‌های متعدد رهبر معظم انقلاب در قالب نماینده تراز انقلاب اسلامی مطرح شده است. این بیانات در چند محور قابل توجه است که هم قبل از کاندیداتوری و هم بعد از آن مورد توجه قرار می‌گیرد.

یکی از این محورها تخصص است، اینکه کاندیدا قبل از ورود به مجلس حوزه تخصص خود را مشخص کند، در کدام کمیسیون می‌خواهد وارد شود و چه برنامه‌ای دارد؛ وقتی رهبر معظم انقلاب تأکید می‌کنند نماینده باید کارآمد باشد تائیدی بر این مسئله است. چندی پیش گزارشاتی از مجلس ارائه شد که میزان غیبت برخی از نمایندگان در جلسات تخصصی و کمیسیون‌ها بیش از میزان حضورشان بود.

در مسائل اخلاقی حق و حقوق دیگران را رعایت کند

وظیفه نماینده این است که در مجلس، مطالعه بر لوایحی که دولت ارائه می‌دهد داشته باشد و در مورد آنها نظر کارشناسی دهد و یا خلأها را شناسایی کند تا با همکاری سایر نمایندگان، طرح ارائه دهند، این ویژگی یک نماینده کارآمد است که اگر تخصص نداشته باشد نمی‌تواند به صورت کارشناسی مسائل را بررسی کند.

متعهد بودن به اخلاق انتخاباتی؛ کاندیدا باید به اصول اخلاقی متعهد باشد و بتواند حق و حقوق دیگران (حق‌الناس) را رعایت کند، با تخریب دیگران، انگ زدن و یا تهمت زدن به دیگران خود را بالا نبرد، بلکه توانمندی‌های خود را صادقانه، معقول، واقع بینانه و درست برای جامعه بیان کند. بعضی اوقات بداخلاقی‌هایی به دور از شئون اخلاقی دیده می‌شود که با سیاه‌نمایی، یا وارونه نشان دادن یا تخریب دیگران برای جا باز کردن خود برای دیده شدن تلاش می‌کنند، این به شدت از سوی امام(ره) و رهبر انقلاب نهی شده است.

بیشتر بخوانید:

• آیه ۱۸ سوره «ق»؛ مصداق رعایت تقوا در انتخابات
• بررسی شاخص‌های فرد اصلح از منظر آیه ۱۲۴ سوره بقره
• نظرسازی؛ پروژه‌ای برای ناامید کردن مردم از انتخابات
• مردم در انتخاب‌های خود ملاک‌های علمی را ارجح بدانند

برخی از کاندیداها وعده‌های توخالی می‌دهند؛ قانون اساسی دایره فعالیت یک نماینده را مشخص کرده و توانمندی او نیز مشخص است، اگر نماینده‌ای وعده‌های غیر واقعی بدهد سطح توقعات مردم را به صورت ناسالم بالا می‌برد. لذا تنظیم شعارها باید با نگاه به توانمندی خود، واقعیات جامعه، نقش مجلس و امکانات جامعه باشد.

کسی که کاندیدا می‌شود باید حداقل چند دور قانون اساسی را مورد مطالعه قرار دهد. اگر نماینده‌‌ای موازین اخلاقی را رعایت نکند، صلاحیت انتخاب ندارد، چراکه در بینش ما هدف وسیله را توجیه نمی‌کند و زیر پا گذاشتن اخلاق، در اصل یک سیاست ماکیاولیستی است که از نظر اسلام مردود است. در این صورت کاندیدا که هنوز قدرتی در دست ندارد راه را برای تخلفات باز می‌کند و چه تضمینی دارد که پس از رسیدن به قدرت از صراط عدالت خارج نشود.

مردمی بودن بارها مورد تأکید رهبر انقلاب است که نماینده باید با مردم در ارتباط باشد و از نزدیک مشکلات آنها را بشنود، چراکه بسیاری از مشکلات مردم ناشی از خلأهای قانونی است، نماینده با ارتباط با مردم می‌تواند به آنها پی برده و در مجلس آنها را پیگیری کند، یا در مورد رسالت دیگر خود یعنی نظارت بر دولت وقتی با مردم همراه باشد می‌تواند از قوه ناظریه خود برای حل مشکلات مردم استفاده کند.

مردمی باشد، نه عوام‌زده و عوام فریب

مردمی بودن به این معنا که نه دچار عوام زدگی شود و نه عوام فریبی؛ یک نماینده وقتی مردمی محسوب می‌شود که ضمن ارتباط با مردم به صورت منصفانه و عادلانه در جمع آنها حاضر شود، نه در مواقعی خاص(نزدیک انتخابات) و نه در مجالسی که به نفع اوست، عوام فریبی نیز به این معنا که وعده‌های نامربوط به مردم ندهند، به طور مثال کاندیدایی در مراسمی در یک روستا شرکت می‌کند و وعده آسفالت کردن و گازکشی و ... می‌دهد این موارد جزء وظایف نماینده نیست و دادن چنین وعده‌هایی عوام فریبی است.

در حدیثی از پیامبر داریم ما بر اساس عقل مردم باید با آنها صحبت کنیم. یک نماینده ضمن اینکه در حد فهم و درک مردم صحیت می‌کند باید مردم را در این زمینه رشد دهد، علامه جعفری معمولا سخنرانی‌های سطح بالا و سنگینی داشت در یکی از این سخنرانی‌ها از او خواستند سطح پایین‌تر صحبت کند و او گفت چرا من سطح سخنرانی را پایین‌تر بیاوریم بلکه مردم کمی سطح خود را بالاتر بیاورند، لذا لازم است یک نماینده ضمن در نظر گرفتن سطح مردم سعی کند آنها را رشد دهد.

یک نماینده باید سعی کند دچار فساد اقتصادی، سیاسی و اخلاقی نشود؛ چراکه با ورود به عرصه قدرت، زمینه فساد ایجاد می‌شود، نماینده ممکن است از سوی حزب خود یا افرادی دچار فساد اقتصادی شود که با دادن مبالغ هنگفت قبل از رأی آوردن وامدار افرادی شود که بعد از راه یافتن به مجلس مجبور شود به آن افراد امتیازات و باج بدهد.

در فساد سیاسی نیز اگر نماینده وامدار حزب یا افراد سیاسی خاصی باشد بعد از ورود به مجلس و منتخب شدن دچار فساد سیاسی خواهد شد، فساد اخلاقی نیز از جمله دام‌هایی است که در مقابل هر مقام مسئول وجود دارد.

ساده‌زیستی و زندگی بدون تجمل

یکی دیگر از ویژگی های نماینده تراز انقلاب، ساده زیستی و زندگی بدون تجمل است که بسیار مورد تأکید رهبر انقلاب است،  این اصل در شریعت ما بسیار مورد توجه است به طوری که امام علی(ع) خطاب به عثمان بن حنیف که در مجلسی حضور پیدا کرده بود که اغنیا در آن حضور داشتند و فقرا را به آن مجلس راه نداده بودند با شدت و خطاب عثمان را از این عملی که مرتکب شده سرزنش می‌کنند و در موارد دیگر در نهج‌البلاغه هر جا توصیه و تأکیدی به حاکمان خود داشتند به این اصل مشخصا تأکید کرده‌اند.

اهتمام اساسی در حل مشکلات که برگرفته از نظر کارشناسی و تخصصی است از دیگر وظایف یک نماینده تراز انقلاب اسلامی است، اینکه مشکلات و حل آنها دغدغه اصلی نماینده باشد.

نماینده باید به مسائل نگاه ملی داشته باشد، در مواردی که مسائل حوزه انتخابیه او و منافع ملی در تضاد نیستند و موازی هستند هر دو مسئله را مورد توجه قرار دهد اما اگر در مواردی تضادی داشت باید مسائل کلان و ملی را مورد توجه و اولویت قرار دهد. 

نماینده تراز انقلاب اهل تعامل همه جانبه و همکاری در رفع مشکلات است، یعنی مشکلات را که با ارتباط مردم و بازدیدها و نظارت‌های مداوم در طول سال شناسایی کرده را با مسئولان مرتبط از جمله استاندار و یا مدیران کل مربوط در میان بگذارد و در این زمینه آزادانه عمل کند، به طور مثال نماینده نباید با مدیری که به هر دلیلی درخواست شخصی یا غیر کاری او را اجابت نکرده قطع ارتباط کند، بلکه باید تعامل همه جانبه بدون انگیزه شخصی و... یا حزبی با تمام مدیران در ارتباط و تعامل باشد.

مسئولیت پذیر باشد نه مسئولیت گزیر

یک نماینده و منتخب مردم باید مسئولیت پذیر باشد نه مسئولیت گزیر، به طور مثال خانواده خود را پیش از انتخابات و ورود به مجلس توجیه کند که رسالتی مضاعف بر دوش خواهد داشت و در این زمینه مسئولیت بیشتری برعهده دارد.

یک نماینده و یا کاندیدا باید برنامه داشته باشد، پیش از انتخابات یک کاندیدا باید درک درست و جامعی از مشکلات حوزه انتخابیه خود داشته باشد و برای حل آنها نیز چشم اندازی تعریف کرده باشد که این برنامه‌ها باید معقول و منطقی باشد نه شعاری. پس از ورود به مجلس نیز با شناخت قوانین مجلس و برنامه‌های کاربردی خلأهای قانونی و مشکلات را با سایر نمایندگان رفع کند.

وحدت و انسجام ملی برای یک نماینده باید مسئله اصلی و مهم باشد با توجه به اینکه اقوام، گویش‌ها، افراد مختلفی زیر چتر کشور ایران زندگی می‌کنند نماینده باید به مسئله وحدت توجه ویژه‌ای داشته باشد، در کنار اینکه نماینده انتخابی حوزه خود است نماینده تمام مردم کشور نیز هست.

شجاعت یکی دیگر از اصول نماینده تراز انقلاب است، در تصویب طرح‌ها و مصوبات یک نماینده باید شجاعت داشته باشد، در مواردی تصویب یک لایحه یا قانون ممکن است تعارض منافع برای برخی از افراد داشته باشد و این افراد دست به کار شوند و نماینده را تطمیع و یا تهدید کنند در این صورت نماینده باید شجاعانه عمل کند. این موارد شامل موارد داخلی و خارجی است که در دوره های مختلف در عرصه بین‌الملل نیز شاهد تصویب قوانین و یا صدور بیانیه‌هایی بودیم که نیازمند روحیه شجاعت در نمایندگان بوده است چراکه همیشه تهدیدهایی وجود داشته است.

تقوا نماینده را در مقابل تطمیع‌ها مصون نگه می‌دارد

یکی دیگر از اصول نماینده تراز انقلاب اسلامی تقوا و تدین است؛ نماینده به واسطه جایگاه مهمی که در آن وارد شده مورد تطمیع قرار می‌گیرد و نباید تطمیع پذیر باشد، تقوا نماینده را در مقابل تطمیع‌ها مصون نگه می‌دارد.

نکته مهم دیگر استقلال در تصمیم گیری است، نماینده از تیم کارشناسی خود و متخصصان در عرصه‌های مختلف مشورت‌های لازم را می‌گیرد و سپس در موقع رأی گیری و اعمال نظر مستقلانه عمل می‌کند، در این زمینه هم نباید حزبی و تحت تأثیر برخی باشد.