تاثیر نقد غیرمستقیم در تربیت

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن، در نشست مجازی که امروز 20 اسفندماه، باموضوع «تاثیر نقد غیر مستقیم در تربیت» برگزار شد، اظهار کرد: موعظه و نقد اکثرا در حوزه آسیب‌ها و معضلات استفاده می‌شود، اما باید توجه داشت که نقد غیرمستقیم تاثیر به‌سزایی نسبت به نقد مستقیم دارد. زیرا در نقد مستقیم در مرحله اول مشکل فرد بیان می‌شود و همین امر باعث می‌شود که فرد نسبت به آن موضوع موضع بگیرد و فرصت ارتباط از بین برود. 

وی تصریح کرد: راهکار این امر آیه‌ای است که خداوند در قرآن بیان کرده است، خداوند سبحان در آیه 65 سوره «زمر» فرموده است: «وَلَقَدْ أُوحِيَ إِلَيْكَ وَإِلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكَ لَئِنْ أَشْرَكْتَ لَيَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ وَلَتَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ؛ بی‌تردید به تو و به کسانی که پیش از تو بوده‌اند، وحی شده است که اگر مشرک شوی، همه اعمالت تباه و بی‌اثر می‌شود و از زیانکاران خواهی بود.» باید توجه داشت که خداوند این امر را خطاب به پیامبری می‌گوید که آینه‌ تمام‌نمای توحید است، فلذا یعنی خداوند خطاب را غیرمستقیم کرده است تا تاثیر مطلوبی داشته باشد. 

انصاری بیان کرد: همچنین امیرالمؤمنین(ع) بعد از جنگ صفین منشور تربیتی را نگارش می‌کند که بسیار مفصل است و طولانی‌ترین نامه نهج‌البلاغه محسوب می‌شود. نکته حائز اهمیت در اینجا است که امیرالمؤمنین علی(ع) در این منشور که نامه 31 نهج‌البلاغه است، مخاطب خود را فرزند گرانقدرشان قرار می‌دهند تا مبادا انسان‌های دیگر ناراحت شوند و این نقد تربیتی تاثیری نداشته باشد. فلذا ائمه اطهار و خداوند متعال برای نقد در تربیت، از نقد غیرمستقفیم استفاده کرده و از نقد مستقیم پرهیز می‌کنند.

این مفسر قرآن بیان کرد: همچنین حافظ در غزل شماره 490 خود به این امر توجه ویژه‌ای می‌کند و برای تاثیرگذاری حرف خود، مخاطب شعر را خودش قرار می‌دهد و می‌سروید:
در همه دیر مغان نیست چو من شیدایی/ خرقه جایی گرو باده و دفتر جایی
دل که آیینه شاهی‌ست غباری دارد/ از خدا می‌طلبم صحبت روشن‌رایی
کرده‌ام توبه به دست صنم باده‌فروش/ که دگر می نخورم بی رخ بزم‌آرایی
نرگس ار لاف زد از شیوهٔ چشم تو مرنج/ نروند اهل نظر از پی نابینایی
شرح این قصه مگر شمع برآرد به زبان/ ور نه پروانه ندارد به سخن پروایی
جوی‌ها بسته‌ام از دیده به دامان که مگر/ در کنارم بنشانند سهی‌بالایی
کشتی باده بیاور که مرا بی رخ دوست/ گشت هر گوشهٔ چشم از غم دل دریایی
سخن غیر مگو با من معشوقه‌پرست/ کز وی و جام می‌ام نیست به کس پروایی
این حدیثم چه خوش آمد که سحرگه می‌گفت/ بر در میکده‌ای با دف و نی ترسایی
گر مسلمانی از این است که حافظ دارد/ آه اگر از پی امروز بود فردایی