«سرو هزار ساله زبان فارسی» در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب
رهبر معظم انقلاب بر این باورند که با باشندگی لهجه‌ها و زبان‌های گوناگون در کشور، بسیاری از اهل قلم و ادب و فرهنگ که حتی زبان مادری آنها فارسی نبوده و نیست، زبان فارسی را به عنوان نماد ملیت کشور ایران پذیرفته‌اند و عالی‌ترین آثار خود را بدین زبان آفریده‌اند و این موضوع را همه ما ایرانیان مدیون کوشش‌های حکیم ابوالقاسم فردوسی هستیم.
به گزارش ایکنا؛ محمدحسن مقیسه، پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی در یادداشتی با عنوان «سرو هزار ساله زبان فارسی در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب» که در ویژه‌نامه بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی در روزنامه شهرآرا منتشر شده است؛ به بررسی اندیشه رهبر معظم انقلاب در خصوص جایگاه بلندبالای حکیم ابوالقاسم فردوسی پرداخته است. به انگیزه ایام بزرگداشت مقام جناب فردوسی حکیم این نوشتار را با هم می‌خوانیم:
نمی‌دانم به جامه پاک نهاد دختران نیک‌نفس بر و کرد و عشایر بختیاری و فارسی و ... به خوبی و با دقتی از سر‌ژرفی نگریسته‌اید؟ چه دیده‌اید؟ جهانی شوراشور از رنگ‌ها؛ از سرخ تند تا نارنجی آرام. از سبز یک دست تا آبی دلارام و بنفش و توسی و یشمی و .. که هر یک چشم نوازند و دل باز و منشوری از شور و شادی را به روزنه دیدگانتان هدیه می‌دهند؛ هر رنگ یک آهنگ است، اما به ملایمت و هماهنگ با دیگر لحن‌ها و آواها و متناسب با پیکری که هر قدم و جنبش و کوشش خود همه آن هنرها را یک جا و به زیبایی به بود و نمود می‌آورند و می‌آرایند. اکنون حمایت شیرین لهجه‌های محلی و زبان‌های منطقه در پیوند با هسته زبان اصلی کشور که آن را زبان ملی می‌نامیم، به همین سادگی است. هر یک از لهجه‌های شگرف و زبان‌های شگفت منطقه‌ای در ایران عزیز، هم بر قدوقامت رعنایی زبان فارسی، آراستگی و برازندگی می‌افزایند و هم در نما و آوا با آن هم آهنگ و هماهنگ‌اند؛ نه این از حضور و ظهور آنان در رنجش است و اندر عذاب و نه آنان از قدرت و قوت این بیمناک‌اند و در هراس شکوه هر یک از شوکت دیگری است و فخر دیگری مایه مباهات تک تک اعضای این خانواده بزرگ و سترگ.
از جمله خلجان‌های فکری و دغدغه‌های قلبی رهبر اندیشه‌مدار انقلاب اسلامی که دیرینگی و پیشینگی آن به سال‌هایی بیش و پیش از طلوع خورشید انقلاب اسلامی باز می‌گردد. نگاه و نظر آن حکیم فرزانه است به زبان و ادبیات و شعر فارسی. آنگونه که دیده‌ایم و از ایشان شنیده‌ایم و خوانده‌ایم. ایشان ازکان جامعه ایرانی اسلایم را بر دو پایه استوار می‌بینند؛ اسلام و زبان فارسی. اگر به نیکی بنگریم، پر بیراه نیست که بگوییم و مدعی شویم که دشمنان این آب و خاک نیز همین دو نشان را هدف تیر و سنان خود، به ویژه در این چهار دهه قرار داده‌اند. زبان فارسی در منظومه بلند فکری رهبر بزرگ اندیش انقلاب اسلایم، دست کم از سه منظر قابل تأمل است.
نماد ملیت ایران
رهبر معظم انقلاب بر این باورند که با باشندگی لهجه‌ها و زبان‌های گوناگون در کشور، بسیاری از اهل قلم و ادب و فرهنگ که حتی زبان مادری آنها فارسی نبوده و نیست، زبان فارسی را به عنوان نماد ملیت کشور ایران پذیرفته‌اند و عالی‌ترین آثار خود را بدین زبان آفریده‌اند.
ایشان می‌فرمایند: «مهم‌ترین بخش مربوط به کشور، زبان و ادبیات است. علاقه به ایران، این جوری تحقق پیدا می‌کند. ما در کشور، زبان‌های مختلفی داریم، اما زبان ملی، فارسی است. آن کسانی که زبان‌های مختلف دارند، خودشان جزو مروجین درجه‌یک زبان فارسی هستند. بهترین مقالات را در زمینه زبان فارسی، ترک‌زبان‌ها نوشته‌اند؛ این را من از روی اطلاع دارم عرض می‌کنم... انشاء الله کردها هم می‌نویسند، حرفی نیست، ما استقبال می‌کنیم. محققان برجسته ترک زبان کشور در طول دهه‌های گذشته، بهترین و قوی‌ترین مقالات را در زمینه زبان فارسی نوشتند. بنابراین نباید تصور شود که زبان فارسی نماد ملیت ایران نیست؛ چرا هست. روی این موضوع تأکید شود». (سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای شورای عالی ویرایش زبان فارسی در سازمان صدا و سیما، سال 1370)
نشانه هویت ملت و منطقه تمدنی ایران
در روزگارانی که چندان دور و دیر هم نیست، زبان فارسی از قسطنطنیه تا کلکته وسعت داشته و گویشگر، یعنی منطقه‌ایی ما بین ترکیه امروزی تا هند. در این وسعت جغرافیایی به فارسی سخن می‌گفتند و می‌نوشتند و زبان فارسی یکی از شاخصه‌های اصیل این پهنه زیست بوم بشری بوده است؛ اما الان چه؟ توجه به این نکته و چرایی بی‌فروغ شدن این چراغ تابان، در سخنان رهبر معظم انقلاب، عبرت‌آموز است و نشانگر آنکه قدم و قلم ناموزون و نامیمون دشمن به راه است و در کار، تیغ و تیز. باید به هوش بود و به گوش.
معظم له می‌گوید: «هرگاه یک صاحب سلطه با یک مجموعه انسانی روبرو می‌شود، برای اینکه بتواند آنها را در مشت بگیرد، کار ابتدایی و مقدماتی‌اش این است که آنها را از انگیزه‌هایی که به ضرر نیروی سلطه‌گر است، خالی کند؛ یعنی از درون، یک دگردیسی در آنها به وجود آورد و باید خودش در مجموعه وجود و هویت آنها شست و شویی ایجاد کند. بنابراین تهی کردن انسان از مقومات هویت، یا هویت ملی و اعتقادی و دینی با تعصبات گوناگونی که افراد دارند، یکی از کارهای اساسی است که مربوط به امروز هم نیست و از دوره‌ای که استعمار به وجود آمده، به شکل سازمان یافته وجود داشته است.
قرآن درباره فرعون می‌گوید: فَاسْتَخَفَّ قَوْمَهُ فَأَطَاعُوهُ ۚ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ؛ آنها را خفیف و سبک کرد بنابراین از او اطاعت کردند. خفیف کرد، یعنی آنها را از هویت انسانی خودشان که اراده و خواست و دید و تمایلاتشان باشد، خالی کرد؛ به طوری که تمایلات آنها در جهت تمایلات فرعون قرار گرفت». (سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، سال 1397)
زبان علمی کشور
زبان فارسی در افق رهبر فرزانه انقلاب، زبانی دست چندم و گم‌نام و نازا و گنگ نیست؛ این زبان، به پژوهش و آزمایش حضرتشان، گویا و پویا و چنان غنی و پرمایه و سرشار است که می‌تواند زبان علم باشد و زبان روز دانش دنیا؛ دانشورانه و روز‌آمد و این، چاره‌اش به همت من و توست هم وطن!
ایشان خاطرنشان می‌کنند: «بنده در یکی از همین ملاقات‌ها به دانشجویان گفتم شما برای پنجاه سال آینده برنامه‌ریزی کنید؛ توقع ما این است. منظورم در زمینه علم است. هدف را این قرار بدهیم که پنجاه سال بعد، کشور شما یکی از مراجع عمده و درجه اول علمی دنیا باشد؛ به طوری که اگر کسی خواست با تازه‌های دانش آشنا شود، مجبور بشود زبان ملی شما را یاد بگیرد؛ همچنان که این دختر عزیزمان گفتند که ما مجبوریم زبان بین‌المللی را یاد بگیریم؛ راست هم می‌گویند. انگلیسی‌ها با زرنگی زبان خودشان را زبان علم و زبان بین‌المللی کرده‌اند و هر چه شما می‌خواهید یاد بگیرید و هر چه می‌خواهید بخوانید، مجبورید زبان آنها را یاد بگیرید. شما کاری کنید که در پنجاه سال آینده همین نیاز به زبان فارسی شما باشد. این یک آرزو است؛ یک قله است؛ مثل قله دماوند؛ مثل قله توچال، که نگاه کردن به آن هیجان انگیز است».
(سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار استادان و دانشجویان دانشگاه‌های استان سمنان، سال 1385)
انتهای پیام
