جلسات خانگی قرآن و احیای سنت صله رحم

به گزارش ایکنا، روایات معصومین‌(ع) نشان می‌دهد، اولین «مکتبخانه» را به معنای «خانه محل آموزش قرآن»، رسول خدا (ص) بنیان نهاد؛ آن‌گاه که با حالتی متأثر از ادراک وحی، از غار حراء فرود آمد و به خانه بازگشت و آیات نازل شده را بر خانواده خویش تلاوت فرمود؛ به این ترتیب، نخستین «جلسه خانگی قرآن» شکل گرفت و نهضت «مکتبِ قرآنی خانه‌ها» کلید خورد.

از آن پس «آموزش خانگی قرآن» جزئی از سیره و سنت رسول خدا (ص) شد و آن حضرت، همواره این سیره را به عنوان «الگویی راهبردی در نظام تعلیم و تعلم قرآن کریم» سفارش می­‌فرمود؛ الگویی که پس از پیامبر (ص) در سیره اهل­ بیت (ع) نیز به دقت دنبال شد و با درایت آن بزرگواران، پس از واقعه جانسوز عاشورا، با سفارش به برگزاری «روضه‌­های خانگی» تکمیل شد تا خانه‌­های مسلمانان، به مکاتبی برای اشاعه روزافزون فرهنگ قرآن و عترت (ع) در سرتاسر جهان مبدل شوند.

با توجه به این مهم سامانه جلسات خانگی قرآن اقدام به تولید محتوا‌هایی کوتاه از کتاب «جلسات خانگی قرآن کریم» با هدف تبیین هر چه بیشتر جایگاه و اهمیت این جلسات کرده است. در ادامه برشی کوتاه از این کتاب با موضوع «جلسات خانگی قرآن و احیای سنت صله رحم» آمده است.

دعوت از بستگان و احیای سنت صله رحم

امروزه بهترین الگوی عملی برای احیای سنت صله رحم برگزاری جلسات خانگی و خانوادگی قرآن و روضه‌خوانی است؛ به ویژه آن که بدون تشریفات و دور از حواشی اضافی و زاید برگزار شود. «صله رحم» یا همان دیدار و ارتباط با خویشان و اقربا در روایات، فراوان مورد تأکید قرار گرفته و آثار شگرفی برای دید و بازدید‌های خویشاوندی و ارتباط‌های فامیلی در احادیث ذکر شده است.

امام صادق(ع) به نقل از رسول خدا صله رحم را موجب رونق و آبادی خانه‌ها معرفی می‌کند و می‌فرماید: «صلَةُ الرَّحم تَعْمُرُ الدِّیارَ وَ تَزیدُ فِی الْأَعْمَارِ وَ إِنْ کَانَ أَهْلُهَا غَیْرَ أَخْیَارِ.» صله رحم عمران و آبادی خانه‌ها است و موجب افزایش عمر خواهد بود؛ گرچه اهل آن از خوبان نباشند.

در برخی دیگر از روایات، به محبوبیت انسان میان، خانواده به عنوان یکی از آثار صله رحم اشاره شده است؛ امام باقر(ع) می‌فرماید: «صلَةُ الْأَرْحَامِ تُزَکَّى الْأَعْمَالَ وَ تَدفَعُ الْبَلْوَى وَ تُنْمِی الْأَمْوَالَ وَ تُنْسِى لَهُ فِی فی رزقه و تحبب فی أهل بیته فلیتق الله واصل رحمه، فَلْیَتَّقِ رَحمَهُ»

صله رحم اعمال را پاک و بلا را دور می‌کند و اموال را برکت می‌دهد و عمر را به تأخیر می‌اندازد و روزی فرد را وسعت می‌بخشد و او را میان خانواده محبوب می‌سازد؛ پس باید از خدا پروا و صله رحم کرد.

روشن است که آثار و برکات ذکر شده برای صله رحم و دید و بازدید‌های خانوادگی یا غیر خانوادگی در صورتی است که این دیدار‌ها برای خدا و در اصطلاح «فی الله» باشد وگرنه ارزش دیگری نخواهد داشت.

انجام صله رحم در سایه توجه به، قرآن یکی از آثار و برکات جلسات خانگی قرآن است. حُسن جلسات خانگی این است که برادران مؤمن و ایمانی و نیز خویشان و بستگان را با انگیزه توجه به قرآن و با محوریت کتاب خدا، دور یکدیگر جمع می‌کند.

از دیگر ویژگی‌های برجسته جلسات خانگی امکان دعوت و جذب افراد به ویژه جوانان و نوجوانان فامیل و همسایگان از طریق دعوت شخصی و تبلیغ نفر به نفر است؛ در جلسات خانگی تبلیغ و ترویج خانوادگی قرآن در اولویت قرار می‌گیرد و دید و بازدید‌های فامیلی را می‌توان به نشست‌های پربار قرآنی مبدل کرد. برگزاری این جلسات فرصت بسیار مغتنمی برای رفع و حل برخی از اختلافات فامیلی و محلی است.

دیدار و اجتماع برادران ایمانی

دین اسلام همواره به برادری و دوستی مؤمنان در جامعه سفارش کرده است. دیدار مداوم مؤمنان با یکدیگر ازجمله عواملی است که این دوستی و برادری را دائماً تجدید و تشدید می‌کند؛ ضمن آن که موجب انسجام و تشکیل اجتماعاتی میان آنها می‌شود.

امام صادق(ع) در خصوص اهمیت دیدار مؤمنان با یکدیگر می‌فرماید: «لَزِیَارَةُ الْمُؤْمِن فى الله خَیْرٌ مِنْ عنق عَشْر رقاب مُؤمِنَات». برای رضایت خدا به دیدار مؤمن رفتن از آزاد ساختن 10 بنده مؤمن بهتر است.

در برخی روایات ملاقات و حضور مؤمنان در خانه‌های یکدیگر به طور ویژه یاد شده است؛ امام باقر(ع) از رسول اکرم(ص) نقل می‌فرماید: «مَنْ زَارَ أَخَاهُ فی بَیْته قَالَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ: أَنْتَ ضَیْفى وَ زَائرى عَلَى قِرَاکَ وَ قَدْ أَوْجَبْتُ لَکَ الْجَنَّةَ بحبک إیاه» هرکس برادرش را در منزلش زیارت کند خدای عزّ و جلّ به او فرماید تو مهمان و زائر من هستی و پذیرایی تو بر من است؛ من به خاطر دوستی تو نسبت به او بهشت را برایت واجب ساختم.

در روایت دیگری امام صادق(ع) فضیلت اجتماعات مذهبی را یادآور می‌شود که بر اثر دیدار‌های مؤمنان با یکدیگر تشکیل می‌شود. ایشان می‌فرماید: «هرگاه سه تن یا بیشتر از مؤمنان انجمن کنند، به همان شماره از فرشتگان حاضر شوند، تا اگر آنها دعای خیری کنند فرشتگان آمین گویند و اگر از شری پناهی جویند، فرشتگان دعا کنند تا خدا آن شر را از آنها بگرداند و اگر حاجتی بخواهند نزد خدا شفاعت کنند و قضای آن را از خدا بخواهند.