دستاوردهای قرآنی حج و اقدامی که راهبردی بودن فعالیت‌های قرآنی را تأیید کرد + فیلم

از دهه شصت در یک همکاری مشترک بین کمیته اعزام و دعوت از قاریان قرآن کریم، بعثه مقام معظم رهبری در امور حج و زیارت و سازمان اوقاف و امور خیریه، اعزام کاروان قرآنی به حج تمتع در دستور کار قرار گرفت تا اهتمام جمهوری اسلامی ایران به قرآن کریم در جهان اسلام بیش از پیش نشان داده شود.

این کاروان در سال‌هایی ابتدایی چنان اهمیتی یافته بود که تعداد اعضای آن گاه به 100 نفر هم نزدیک می‌شد، اما رفته رفته از تعداد اعضای این کاروان کاسته شد تا در نهایت به حدود 20 نفر در سال 1403 رسید. 

اعضای این کاروان هر سال طی فرایندی که از سوی کمیته اعزام و دعوت از قاریان و همکاری سازمان اوقاف و امور خیریه صورت می‌گیرد، انتخاب و به فاصله حدوداً سه ماه تا آغاز کنگره عظیم حج معرفی می‌شوند. در این کاروان اکثریت با قاریان قرآن است، اما در بین آنها گروه تواشیح و حافظ قرآن نیز حضور دارند.

کاروان حج 1403 که سرپرستی آن را علی صالحی‌متین بر عهده داشت، متشکل از 20 قاری، حافظ و گروه تواشیح بود که شامل مهدی عادلی از تهران، سیدکریم موسوی از خوزستان، یوسف قنبری از زنجان، حمید صفدری از خراسان‌رضوی، آرش سوری از کرمانشاه، سیدرضا نجیبی از فارس، مسعود موحدی‌راد از خراسان‌رضوی، وحید براتی از خراسان جنوبی، سیدپارسا انگشتان از مازندران، خلیل سواری از خوزستان، مهدی عبرتی از گیلان، امیرحسین انواری از یزد، محمدرضا اکبری از مرکزی، گروه تواشیح العباد از خوزستان متشکل از مرتضی طرفی، نصرالله بریچی، صادق بیت‌سعید، خلیل سعیدی و محمدامین سبهانی‌خالص است. همچنین سینا طباخی از استان آذربایجان شرقی نیز در آخرین لحظات به جای حامد شاکرنژاد در فهرست اعضای کاروان قرار گرفت. 

برای اطلاع از فعالیت‌های این کاروان گفت‌وگویی با سرپرست این کاروان صورت گرفته که در ادامه آمده است.

ایکنا – جناب صالحی‌متین ضمن تشکر از شما بابت حضور در این گفت‌وگو ابتدا گزارشی در مورد کاروان قرآنی جمهوری اسلامی ایران اعزامی به حج 1403 و نحوه انتخاب اعضا و سایر جزئیات بگویید.

طی یک آزمون قاریان ممتاز از استان‌های مختلف به طور معمول بین 100 تا 110 نفر که حداقل در مرحله استانی مسابقات سراسری قرآن سازمان اوقاف حائز رتبه شده‌اند، دعوت می‌شوند.

در ادامه قرائت تحقیق و ترتیل این افراد ضبط شده و مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در این ارزیابی با توجه به مسائلی که در حج مطرح است، مؤلفه‌های مختلفی در نظر است تا در نهایت یک کاروان بیست نفره شکل گیرد. حج‌اولی‌ها از طریق این آزمون انتخاب می‌شوند.

تعداد معدودی از بین پیشکسوتان و قاریان خوشخوان، باسابقه حضور در حج، انتخاب می‌شوند. در کنار این یک گروه تواشیحِ ممتاز نیز حضور دارد. این گروه نیز از بین گروه‌های رتبه اول مسابقات سراسری انتخاب می‌شوند و در نهایت نیز یک حافظ ممتاز در کاروان پذیرفته می‌شود.

ایکنا – حافظ قرآن هم در آزمون‌ها شرکت می‌کند؟

در این سال‌ها رتبه اول مسابقات بین‌المللی قرآن ایران را دعوت کرده‌ایم، این البته قانون نیست و بیشتر عرف است. امسال سینا طباخی دعوت شد. کاروان امسال بر اساس این سیاق که اشاره کردم، شکل گرفت.

پیش از اعزام و در بازه دو روزه طی یک دوره آموزشی و توجیهی هم مسائل حضور در سرزمین وحی و موارد فنی مربوط به مناسک حج مطرح شد. امسال در بین اعضای کاروان تعداد حج‌اولی‌ها زیاد بود، این باعث می‌شود مدیریت مناسک این افراد و اجرای محافل قرآنی سخت شود. مناسک اگرچه در کلیات آسان به نظر می‌رسد، اما در جزئیات سخت است. بعد از این دوره، نفرات به دو گروه، یک گروه در مدینه و یک گروه در مکه تقسیم شدند.

ایکنا - این تقسیم‌بندی را شما انجام دادید یا برای این موضوع هم شاخص‌هایی است؟

حتماً یک سری شاخص‌ها هست. باید در این تقسیم‌بندی یکی از استادان دارای تجربه حضور می‌داشت، لذا برای افرادی که ابتدا به مکه عازم شدند، سیدکریم موسوی به عنوان سرپرست گروه مکه و من نیز به عنوان سرپرست کاروان در مدینه حضور داشتم.

ایکنا – یکی از نقدها به انتخاب اعضای کاروان این است که شاخص‌های انتخاب سخت و با کمترین انعطاف است، یعنی اگر شاهد بروز و ظهور یک چهره که در مسابقات هم شرکت نکرده و در رسانه‌ها یا فضای مجازی برای ایرانی و غیر ایرانی حضورش بسیار با استقبال مواجه شده هستیم، مانند برخی از نوجوانان قرآنی، ولی به کاروان دعوت نمی‌شوند.

در این مورد سخنگوی کمیته اعزام بهتر می‌تواند اظهار نظر کند. اما به عنوان سرپرست کاروان قرآنی می‌گویم، یک قسمت از حج اجرای برنامه و یک قسمت ادای فریضه و انجام واجبات مربوط به حج است. معمولاً جوان‌ترها به سختی می‌توانند مناسک را به جا بیاورند.

کشور عربستان سعی کرد، امسال فوت حدود هزار نفر در منا را که نیمی از آنها مصری بودند، رسانه‌ای نکند. شما تصور کنید انجام مناسک برای نوجوانان بسیار سنگین است؛ بله در حج عمره، حتماً دعوت می‌شوند، کمااینکه در سفرهای تبلیغی از قاریان نوجوان دعوت شده است.

ایکنا – یکی دیگر از نقدها بیشتر از سوی حافظان قرآن کریم است که تعداد حفاظ کاروان کم است. حفاظ بیان می‌کنند که حضور تعداد بیشتر حفاظ در کاروان یکی از اشکال انگیزه‌بخشی برای ورود به عرصه حفظ و گام برداشتن در مسیر تحقق مطالبه مقام معظم رهبری است. خود شما هم قبلاً اشاره کردید که فضای حج مُرَتِّل می‌طلبد، علت اینکه تعداد حفاظ کم است چیست؟ 

باید نکته‌ شما را تصحیح کنم. بیش از 95 درصد برنامه‌های قرآنی حج قرائت تحقیق بود، قرائت ترتیل صرفاً در مسجدالنبی(ص) یا مراسم جزءخوانی موضوعیت دارد. 

در اینکه حفاظ باید تکریم و تعظیم شوند، شکی نیست. حدود 10 سال قبل در شورای عالی قرآن دوره‌های ارتقای حافظان قرآن برگزار شد، در آن دوره‌ها حفاظ ممتاز را دعوت کردیم تا بعد از یک سری آموزش‌ها حافظ تبلیغی شوند، یعنی صوت و لحن خوبی داشته باشند و بتوانیم در اعزام‌های تبلیغی از آنها بهره‌مند شویم. اگر حفاظ را اینگونه تربیت کنیم حتماً تعداد به کارگیری آنها در حج بیشتر می‌‎شود.

در سال‌های قبل عموماً دو حافظ در کاروان حضور داشتند، ولی وقتی تعداد اعضای کاروان که روزی 72 نفر بود به 20 نفر تقلیل یافت، ناچار شدیم از حفاظی استفاده کنیم که قابلیت‌های دیگری هم داشته باشند. اگر حافظ قرآن صرفاً به خاطر ترتیل دعوت شود، شاید در کل ایام حج تعداد برنامه‌های ترتیل‌خوانی برای او به 14 برنامه هم نرسد. سال قبل آقای محمدرضا جاهدی‌نیا به عنوان حافظ قرآن در کاروان بودند، ایشان هم تحقیق خوبی دارد و هم حافظ سطح بالایی است، وقتی در بعثه حجاج پاکستان تلاوت تحقیق و ترتیل و پاسخ به سؤالات را انجام داد، حجاج پاکستان به حدی به وجد آمده بودند که بیشتر از دیگر قاریان به رسم خودشان، پول بر سر ایشان ریخته بودند. امسال هم همینگونه بود و آقای سینا طباخی که قاری و حافظ سطح بالایی است و به زیبایی ترتیل می‌خواند، حضور داشت. 

ایکنا – قبل از اعزام کاروان همه برنامه‌ها از قبل مشخص است یا پس از حضور در عربستان برنامه‌ریزی‌ها انجام می‌شود؟

قبل از اعزام برنامه‌ریزی‌ها انجام می‌شود، البته برخی جزئیات تا زمان حضور در مکه و مدینه هنوز مشخص نشده است، اما سرفصل کلی کار مشخص است. قبل از اعزام چند جلسه در بعثه حضور داشتیم و با روابط عمومی و معاونت فرهنگی برای برنامه‌ریزی جلسه داشتیم.

26 اردیبهشت‌ماه 1403 اولین گروه از کاروان شامل من و مهدی عبرتی از استان گیلان عازم مدینه شدیم و دو روز بعد سایر اعضای گروه به ما ملحق شدند، از سوم خرداد نیز دوستان در گروه‌های دو یا سه نفره در مکه مستقر شدند.

ایکنا – علت اینکه کل اعضای کاروان با هم اعزام نمی‌شوند چیست؟

اعضای کاروان از استان‌های مختلف هستند و تاریخ اعزام حجاج از استان‌ها متفاوت است. برای تسهیل سفر، اعضای کاروان از استان خودشان اعزام می‌شوند. ضمن اینکه اوایل موسم حج، تعداد برنامه‌ها کمتر است و حضور تعداد محدود، مشکلی پیش نمی‌آورد. بعد از یک یا دو هفته تعداد حجاج و فعالیت‌ها به اوج می‌رسد و اوج برنامه‌ها نیز از یک هفته تا 10 روز پس از ورود حجاج است.

ایکنا – امسال پس از حضور اعضای کاروان در سرزمین وحی به فاصله کوتاهی شاهد اتفاق ناگوار شهادت رئیس جمهور و هیئت همراه در سانحه هوایی بودیم و تمام نگاه‌ها را به خود معطوف کرد، این اتفاق تأثیری بر اجرای برنامه‌های کاروان گذاشت؟

متأسفانه دو یا سه روز پس از رسیدن به مدینه این اتفاق روی داد و خبر آن نه تنها در ایران بلکه در کل دنیا برجسته شد و تمام برنامه‌ریزی‌های رسانه‌ای ما را تحت تأثیر قرار داد. نزدیک بیست روز کل کشور در فضای انتخابات قرار داشت و جو رسانه‌ای این موضوع بر تمامی فعالیت‌ها و از جمله فعالیت رسانه‌ای کاروان غلبه کرده بود.

مطلب دیگر اینکه وقتی تعداد اعضای کاروان کامل شد و یک هفته از اتفاق ناگوار شهادت رئیس‌جمهور گذشته بود، تعدادی از اعضای کاروان با گروه رسانه‌ای صدا و سیما به مسجدالنبی رفتند تا چند تلاوت با تلفن‌های همراه ضبط کنند. بعد از چند دقیقه که اعضای کاروان از گروه رسانه‌ای فاصله می‌گیرند، اعضای رسانه‌ای بازداشت شدند و دولت عربستان به آنها که اغلب هم حج‌اولی بودند، اجازه به جا آوردن مناسک را نداد و تمام گروه به ایران بازگشتند.

فضای امنیتی عجیبی در مدینه برقرار بود. جایی که من بودم به شدت نسبت به ایرانی‌ها موضع داشتند و فقط منتظر یک لحظه بودند. یک بار همراه با تعدادی از اعضای کاروان خواستیم فرازی را بخوانیم به خاطر همین اقدام حدود نیم ساعت بازداشت بودیم. یک نیروی امنیتی ما را به یک گوشه هدایت کرد و منتظر ماند تا پلیس بیاید بعد که حافظه همه گوشی‌ها را بررسی کردند، چیزی نیافتند، گذاشتند برویم. این اقدامات امنیتی باعث شد، پیوست رسانه‌ای که از قبل برنامه‌ریزی کرده بودیم، پیش نرود. با این وجود برنامه‌های خودمان را انجام دادیم.

ایکنا – این سخت‌گیری در مکه و مدینه یکسان بود؟ 

فضای مدینه بسیار امنیتی‌تر بود. امسال در مکه مکرمه موانعی گذاشته بودند که اجازه نشستن نمی‌دادند و فقط می‌توانستید طواف کنید. هر کسی می‌نشست، سریع تذکر می‌دادند. در مطاف هم فقط با لباس احرام اجازه حضور می‌دادند. لذا در مکه صرفاً به ضبط قطعاتی از تلاوت اعضای کاروان و کنار خانه کعبه بسنده کردیم و برنامه‌های رسمی را در هتل‌ها ویژه حجاج ایرانی و سایر کشورها برنامه‌ریزی کردیم. وضعیت در مکه مانند مدینه نبود که ظرفیت قرآنی ایران را نشان دهیم.

روز اول که همراه با آقای مهدی عبرتی به حلقات(جمع‌های قرآنی در مسجدالنبی) رفتیم به شدت مدیران حلقات با ایرانی‌ها زاویه داشتند. بعد از اینکه در یکی از حلقات قرائت قرآن (ترتیل) کردم، تا گفتم ایرانی هستم، یکی از افراد از مفتی‌های سعودی من را مشرک و رافضی خطاب کرد. در عین حال به اعضای کاروان گفته بودم هر وقت فرصت پیدا کردند، داخل این حلقات بروند؛ بعد از چند روز فضا به حدی تلطیف شد که از سوی حلقات از ما دعوت به تلاوت می‌کردند. یک روز با آقای مهدی عادلی بودیم و یکی از مدیران حلقات دست آقای عادلی را گرفت تا به جمع خودشان ببرد و تلاوت کند و بقیه تکرار کنند، یا وقتی تلاوت می‌کردیم شروع به ضبط می‌کردند. تا اینکه حتی هدایایی به قاریان ایرانی می‌دادند، یکی از زائران غزه به خود بنده مصحف مسجدالاقصی هدیه داد. اینقدر این قرآن نفیس بود که فکر کردم از نُسخ خطی عربستان است، وقتی باز کردم دیدم چاپ غزه است، چاپ چنین مصحف نفیسی در غزه برایم دور از تصور بود.

با تمام این تفاسیر اولویت اول ما اجرا در برنامه‌ها و مراسم‌ بعثه و مراسم‌ دعای کمیل، دعای ندبه، محافل انس و معرفت و ... بود.

ایکنا – امسال کاروان قرآنی فعالیت اختصاصی خود را داشت؟ فعالیتی که در سال‌های گذشته شاهد آن نبوده باشیم؟ 

بله؛ امسال برای اولین بار و با حمایت نماینده مقام معظم رهبری در بعثه، محافل مستقل انس با قرآن را برگزار کردیم و فضای جذابی را برای حجاج رقم زد. اجرای این محافل را بر عهده داشتم و 24 محفل را برگزار کردیم. استقبال از این محافل به حدی بود که حجاج تقاضای تعداد محافل بیشتر را داشتند، اما تعداد قاریان کم بود. به مسئولان بعثه پیشنهاد دادم برای سال آینده حداقل 50 محفل داشته باشیم، یعنی هر روز شاهد برپایی یک محفل باشیم. 

کار دوم ما که برای اولین بار صورت گرفت، برگزاری کرسی‌های تلاوت اذانگاهی بود. در این برنامه اذان ظهر و مغرب به صورت زنده از سوی قاریان ممتاز و بین‌المللی اجرا می‌شد. قبل از آن نیم‌جزء از قرآن به صورت ترتیل اجرا می‌شد و بعد هم شاهد تلاوت قاریان عضو کاروان بودیم. بسیاری از حجاج تا آن زمان اجرای زنده تلاوت از سوی قاریان تراز جمهوری اسلامی ایران را ندیده بودند و این کار برای آنها جذابیت داشت. 

یکی دیگر از برنامه‌‌ریزی‌های ما که با همکاری معاونت بین‌الملل بعثه صورت گرفت، تلاوت قاریان ایرانی در بین حجاج غیر ایرانی بود و اصل قضیه اعزام کاروان نیز به همین خاطر است. در ایام حج بیش از دو میلیون مسلمان از بیش از 80 کشور دنیا حضور دارند و این بهترین فرصت برای ارائه توانمندی قرآنی جمهوری اسلامی ایران است، با وجود اینکه برنامه‌ریزی برای تلاوت در جمع حجاج غیر ایرانی صورت گرفته بود، اما امنیتی شدن فضا کار را برای ما و دوستان بین‌الملل سخت کرده بود.

ایکنا – پیش‎بینی چنین شرایطی را کرده بودید؟ 

تصور چنین فضای امنیتی را نداشتیم، برنامه‌های حوزه بین‌الملل ما خیلی مفصل بود، اما اصلاً نمی‌توانستند با بعثه‌های سایر کشورها رایزنی کنند تا محفل اجرا کنیم. در نهایت حدود بیست برنامه در حوزه بین‌الملل اجرا کردیم. برنامه‌ریزی به صورتی شد که اعضای کاروان در اماکن مقدس آیات مرتبط با آن مکان را مانند مسجد قبا، مسجد جمعه و ... تلاوت می‌کردند و اینگونه بیش از 150 قطعه ضبط شد که کار فوق‌العاده‌ای بود. این کارها از سوی سمعی ـ بصری بعثه، صدا و سیما و خود اعضای کاروان ضبط و در فضای مجازی منتشر شد. 

ایکنا – انتشار این تلاوت‌ها بازخوردهایی هم به دنبال داشت؟ 

بله؛ سعی کردیم فرازخوانی داشته باشیم تا در فضای مجازی بیشتر قابل انتشار باشد. این فرازها بازدیدهای بالایی داشت. اجرای تواشیح از سوی اعضای کاروان در آشپزخانه بعثه بازدید میلیونی داشت. در آشپزخانه افرادی مشغول خدمت هستند که حتی فرصت نمی‌کنند مناسک را به جا بیاورند و در هر وعده 100 هزار غذا طبخ می‌کنند. این اجرا بدون اطلاع آشپزها بود و فضای معنوی را رقم زد. 

ایکنا – آماری از تعداد برنامه‌های اجرا شده دارید؟ آماری از این دست که کدام قاری بیشترین اجرا را داشته یا بیشتر مورد استقبال قرار گرفته است؟ 

اعضای کاروان به طور میانگین 35 روز در کشور عربستان بودند. به طور میانگین دو برنامه در روز داشتند و بیشترین برنامه را آقای یوسف قنبری با 84 برنامه داشت و به طور کلی هم 1035 نفربرنامه اجرا شد و عدد خوبی در این سال‌ها بود. این عدد با توجه به همه محدودیت‌ها و شرایط خاص امسال انجام شد و میزان کیفیت و کمیت فعالیت مطلوب بود.

ایکنا – این یعنی انتظارات برآورده شده است؟ 

بله انتظارات برآورده شد. ما کاملاً در تعامل با بعثه بودیم. اینجا لازم می‌دانم یک نکته را که قبلاً خدمت دوستان بعثه گفته‌ام، تکرار کنم و آن هم اینکه حتماً باید یک برنامه جامع در مورد حضور قرآنی‌ها در حج داشته باشیم. تا هدفمند نباشیم به همین برنامه‌های لحظه‌ای اکتفا خواهد شد. 

آنجا یک لحظه به ذهن ما رسید، محفل انس مستقل داشته باشیم و با طرح سوالات قرآنی به مستمعین هدیه دهیم. حتی تصحیح قرائت حمد و سوره حجاج را داشته باشیم، همه اینها می‌تواند از وظایف کاروان باشد، چرا که همه اعضا به لحاظ تجویدی و حسن‌الادا در بالاترین سطح هستند. باید هدفگذاری 10 ساله داشته و هر سال یک رشد ملموس را شاهد باشیم.

ایکنا – برداشت من از صحبت‌های شما این است که الان شرح وظایف مدونی برای کاروان وجود ندارد.

شرح وظایف همان تلاوت قرآن است، این می‌تواند بازتر باشد و از حضور دوستان قاری بیشترین بهره‌برداری صورت گیرد.

ایکنا – کمیته اعزام قصد تدوین یک آئین‌نامه را دارد؟

این موضوع باید در تعامل با بعثه باشد. پیشنهاد دادم حتماً جلسات ماهانه با کمیته اعزام داشته باشند و جلسات به روزهای اعزام محدود نشود. هر ماه یک کارگروه قرآن با حضور بخش‌های مختلف بعثه تشکیل تا باعث دو برابر شدن اجراها شود. 

مقام معظم رهبری می‌فرمایند کار قرآنی‌ها یک کار راهبردی است، این همان بحثی است که باید در حج خود را نشان دهد. ما راهبردی بودن فعالیت‌ قاریان را در مسجد النبی دیدیم، شما با ساعت‌ها کار فرهنگی هم نمی‌توانستید فضای آنجا را به این خوبی تلطیف کنید. بار اول که برای اجرا به مسجدالنبی رفتیم برخورد به نحوی بود که همه شوکه شدیم، اما ما کم نیاوردیم و اینقدر اعضای کاروان را در حلقات پخش کردیم که فضا تلطیف شد. یک قاری قرآن باید روزی پنج برنامه داشته باشد. 

ایکنا – در مورد آماری که ارائه دادید، این 1035 برنامه در مقایسه با تعداد برنامه‌های اجرا شده در سال‌های قبل چگونه است؟  

بالاترین رکورد برای کاروان قرآنی حج سال 89 به سرپرستی آقای محمدتقی میرزاجانی است. البته در آن زمان اعضای کاروان 32 نفر بود، اما در عین حال میانگین نفربرنامه در آن سال از همه این سال‌ها بالاتر بوده است. 

ایکنا – در ایام حج امسال شاهد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری بودیم. وضعیت انتخابات به چه صورت بود؟

تا ظهر روز انتخابات طرف سعودی اجازه برگزاری انتخابات را نداد، با اینکه مسئولان ایران به شدت در حال رایزنی بودند، بعدازظهر با یک شرایطی اجازه دادند. این البته طبیعی بود چون انتخابات در عربستان معنا و مفهومی ندارد.

ایکنا – سوال بعدی در مورد غیبت یکی از اعضای کاروان است. امسال در بین اعضا نام حامد شاکرنژاد هم بود، اما در نهایت در کاروان حضور نداشت، علت چه بود؟ 

ایشان همه کارهای اعزام را انجام داد و همه کارها انجام شده بود، حتی مبلغ قربانی روز عید قربان را هم داده بودند، اما در آخرین لحظه در فرودگاه با ایشان تماسی گرفته شد و نتوانستند در کاروان حضور داشته باشند. بلافاصله هم آقای سینا طباخی به عنوان جایگزین ایشان انتخاب شد.

ایکنا – تنها حافظ عضو کاروان در آخرین لحظه و برحسب یک اتفاق به کاروان اضافه شد ...

البته ایشان تنها حافظ قرآن عضو کاروان نبود و بنده و آقای عبرتی هم از حافظان قرآن هستیم. با همکاری بعثه توانستیم، بلافاصله آقای طباخی را جایگزین کنیم و سریع ویزا صادر شد.

ایکنا – یعنی کاروان فهرست ذخیره هم دارد؟

بله حتما دارد تا اگر برای یک از اعضا مشکلی پیش آمد، بتوانیم جایگزین را معرفی کنیم. 

ایکنا – طی روزهای گذشته و در جلسه شورای توسعه فرهنگ قرآنی، دبیر کمیسیون توسعه فعالیت‌های قرآنی در حوزه بین‌الملل به همکاری این کمیسیون با اعضای کاروان قرآنی نور و ضبط تلاوت‌هایی در ایام حج اشاره کرد که قرار هست در سطح بین‌الملل منتشر شود، در مورد این همکاری بیشتر توضیح دهید.

این کارها همان قطعاتی بود که ضبط کردیم و در اختیار قرار دادیم. در مدینه جلسه‌ای با دبیر کمیسیون بین‌الملل داشتیم و به طور کامل ظرفیت‌های حوزه بین‌الملل بررسی شد و با همین نگرش قطعات و فرازهایی ضبط شد، همه اینها تقدیم کمیسیون بین‌الملل شد و قرار شد بعد از تدوین در عرصه جهانی منتشر شود. 

ایکنا – مهم‌ترین دستاورد کاروان امسال را بیان کنید.

همین بحث راهبردی بودن فعالیت‌های قرآنی که مقام معظم رهبری فرمودند و اجرای این مسئله یکی از دستاوردهای کاروان بود، در مسجد النبی(ص) این راهبردی بودن را مشاهده کردم و دیدم فضا به چه صورت به نفع قاریان ایرانی تلطیف شد. 

بحث دیگر هم محافل انس با قرآن است که نماینده مقام معظم رهبری در سازمان حج و زیارت برای افزایش آن پشتیبانی کردند، اما ظرفیت کاروان اجازه نمی‌داد تعداد محافل را بیشتر کرد و ان‌شاءالله در سال‌های بعد تعداد این محافل بیشتر شود.

ایکنا – ارتباط حجاج کدام کشورها با اعضای کاروان بهتر بود و از تلاوت‌ها استقبال داشتند؟

شیعیان پاکستان، کشمیری‌ها، هندی‌ها، مسلمانان غرب آفریقا و ... تا صدای قاری ایرانی در مسجدالنبی(ص) بلند می‌شد، جمع می‌شدند و برای حجاج این کشورها تلاوت تحقیق خیلی جذاب بود. 

ایکنا – دیگر کشورها هم کاروان قرآنی یا اعزام قاری قرآن دارند؟

خیر، شاید قاری در بین حجاج یک کشور باشد، اما کاروان قرآنی منسجم ندارند. 

گفت‌وگو از تیمور کاکایی