زیارت میلیونی اربعین تحقق تمدن جدید اسلامی را نوید می‌دهد
ستار قاسم عبدالله ضمن تشریح جوانب اجتماعی، سیاسی و معنوی زیارت اربعین در شکل کنونی، این رویداد عظیم دینی را بزرگترین رویداد از نوع خود در جهان توصیف کرد که ایجاد تمدن جدید اسلامی را نوید می‌دهد.
آیین زیارت اربعین که هرساله با حضور میلیون‌ها زائر از اقوام، مذاهب، ادیان، رنگ‌ها و نژادهای گوناگون و از کشورهای مختلف که به زبان‌های گوناگون سخن می‌گویند، امروز به آیینی منحصربه‌فرد و بی‌نظیر در جهان تبدیل شده است، آیینی که همه را زیر پرچم عشق امام حسین(ع) و اهل‌بیت گرد هم می‌آورد و همه با تحمل سختی‌های مختلف به زیارت ضریح آن حضرت می‌شتابند، در این خیل عظیم از امتیاز و تبعیض یکی بر دیگری خبری نیست و همه از هر طبقه، جایگاه و منصبی برای مدتی کوتاه تفاوت‌های خود را کنار می‌نهند و در مسیر زیارت امام حسین(ع) گام برمی‌دارند تا بعد از قرن‌ها بار دیگر بر عهد خویش با آرمان و نهضت امام حسین(ع) تأکید کنند و نشان دهند که همچنان بر سر عهد خود هستند.
ستار قاسم عبدالله، استاد دانشکده علوم اسلامی دانشگاه ذی‌قار، در گفت‌وگو با ایکنا به بیان ویژگی‌های زیارت اربعین در شکل کنونی آن پرداخته است.
در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانیم:
ایکنا ـ نتایج و آثار زیارت اربعین امام حسین(ع) را چگونه می‌توان تبیین کرد؟
روشن است که زیارت امام حسین(ع) اجر و ثواب والایی دارد؛ و زیارت ایشان آثار و برکات بسیاری دارد از جمله این آثار می‌توان به اجابت دعا زیر گنبد حرم حضرت، دعای ملائک و دعای اهل بیت(ع) برای زائر ضریح شریف آن حضرت، فزونی رزق و طول عمر، برطرف شدن نیازها و زدوده شدن اندوه و غم، تبدیل سیئات به حسنات و تبدیل شقاوت به سعادت است. از سویی تأثیر اربعین در احیای یاد شهادت امام حسین(ع) و اهل و اصحاب و اهل بیت روشن است؛ اما اکنون زیارت اربعین در هر سال به یک رویداد و حادثه مهم بین‌المللی تبدیل شده است و گزافه نیست اگر بگوییم این وضعیت بزرگترین رویداد بشری از نظر حضور انسان‌ها در آن است و آن‌گونه که در سابق بود امروز این رویداد تنها به ساحت محلی تعلق ندارد بلکه تبدیل به یک رویداد جهانی شده است.
این امر از خلال مشارکت مردم از ملیت‌های مختلف و نژادها، اقوام و مذاهب و ادیان مختلف حاصل شده است. زیارت اربعین به انسان انرژی معنوی بسیاری می‌دهد که او را قادر می‌کند که از حالت سلبی به حالت ایجابی و از نگاه بدبینانه به جهان به اطمینان و آرامش منتقل شود و آسایش روانی و آثار این زیارت به بعد روحی و معنوی افراد محدود نمی‌شود بلکه ابعاد دیگر نیز تأثیر می‌گذارد از قبیل بعد اخلاقی، اجتماعی، فرهنگی، علمی، اقتصادی و بعد انسانی و دیگر ابعاد حیاتی که جامعه را تشکیل می‌دهد.
ایکنا ـ نقش راهپیمایی میلیونی اربعین را در گسترش گفتمان مهدوی و جهانی‌شدن فرهنگ مهدوی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
این اقدام و فعالیت یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های دینی است و ویژگی ممتاز این فعالیت ارتباط دادن گذشته حسینی به آینده مهدوی است و این آیین بستری را ایجاد می‌کند که خود را برای تمام امور در زمینه برپایی دولت حق آماده سازیم.
کسی که زیارت اربعین را که می‌نگرد و می‌بیند که میلیون‌ها نفر در زمان و مکان خاص در یک جا گرد هم می‌آیند، به زبان‌های مختلف سخن می‌گویند، از اقوام گوناگون و دغدغه‌های مختلف همه زیر پرچم امام حسین(ع) گرد هم می‌آیند و ندای واحدی از آنها به گوش می‌رسد: اللهم عجل لولیک الفرج. این‌گونه می‌توان به روشنی دید که این رویداد یکی از مهم‌ترین امور زمینه‌ساز ظهور حضرت صاحب‌الزمان(عج) است. از اربعین می‌توان آمادگی روحی و معنوی خودسازی اجتماعی، علمی و اخلاقی، ایجاد قدرت نظامی، رسانه‌ای و آموزشی و سیاسی را برای ظهور را آموخت. هرکدام از این امور را می‌توان بسط داد اما در اینجا مجال آن نیست.
ایکنا ـ آیا زیارت اربعین حسینی علاوه بر تأثیر معنوی و دینی، تأثیر اجتماعی مثبتی در جامعه دارد؟
پاسخ این پرسش مسلماً آری است. زیارت اربعین مسلماً دارای تأثیر مثبت اجتماعی است و این امر را از آنجا می‌توان دریافت که تمام انسان‌هایی که در مسیر اربعین راه می‌پیمایند، همه در مسیر واحدی هستند. همه از هر طبقه و مقامی و شغلی راهی یکسان را می‌پیمایند. در کنار این امور می‌بینیم که در طول مسیر همه به زائران خدمت می‌کنند، همچنین ارتباط قدرتمندی که میان زائران از بزرگ و کوچک فقیر و ثروتمند زبردست و زیردست مرتبط می‌شوند. در این مسیر نمی‌توان بین فقیر و غنی، مشهور و گمنام تمایزی قائل بود و همه یکسان و برابر هستند و حتی در برخی از موارد، وضعیت وارونه شده و می‌بینم که بزرگ در حال خدمت به کوچک و یا فرد مشهور در حال خدمت به افراد گمنام یا رئیس به مرئوس خود خدمت می‌کند. در اربعین می‌توان همبستگی اجتماعی را به آشکارترین شکل آن ملاحظه کرد و انگار در جامعه‌ای متشکل از ملائکه حضور داریم؛ و این ساختار نشئت گرفته از این زیارت بزرگ و مبارک است. همچنین در این راهپیمایی و مسیر احساس روحانی قدرتمندی حضور دارد به شکلی که بسیاری از افراد حاضر در راهپیمایی چنین احساسی دارند که انگار این زمین است که زیر پای آنها راه می‌پیماید.
ایکنا ـ اهمیت بزرگداشت مراسم اربعین حسینی در حفظ ارزش‌ها و پیام‌های نهضت حسینی چیست؟
اهمیت احیای مراسم اربعین حسینی از آنجایی است که می‌توان آن را تعبیری از نصرت نهضت حق در زمان امام حسین(ع) دانست. این امر ازآنجایی‌که که در آن زمان به دلیل تبلیغات سوء بسیار دستگاه جور، امام حسین(ع) فردی خروج کرده معرفی شد و این امر از طریق صرف اموال و هزینه از سوی دستگاه سیاست وقت به منظور متمایل کردن مردم به اردوگاه یزید صورت گرفت، امروز احیای این مناسبت، نصرت دادن به امری است که امام حسین و اهل بیت(ع) و اصحابش به این سبب به شهادت رسیدند.
ایکنا ـ آیا پیاده‌روی اربعین حسینی پدیده‌ای برای استقرار تمدن نوین اسلامی است و مهم‌ترین مؤلفه‌های فرهنگی این آیین مذهبی چیست؟
در ایام زیارت اربعین شاهد اموری هستیم که انگار انسان در یک دنیای دیگر جز کره زمین زندگی می‌کند. در این مسیر شاهد رفتارهای انسانی هستیم که همتایی ندارد و در طول راه کلامی مملو از تسامح و محبت را بسیار می‌شنویم و می‌بینیم که همه در خدمت و احسان به دیگران از هم پیشی می‌گیرند. رفتارهای انسانی بسیاری را می‌بینیم که تمام جامعه را در برمی‌گیرد؛ و می‌بینم که مردم با دیگران چون خانواده خود رفتار می‌کنند، میلیون‌ها انسان این راه را می‌پیمایند و در صلح و دوستی به سر می‌برند. دل‌ها همه به سوی خداوند است و می‌توان گفت تمام اهداف رسالت‌های آسمانی و اهداف انبیا، و ائمه و صالحان در صلح و دوستی برادری، مساوات و عدل به شکل عملی و باورناپذیر و به شکلی که چهره‌ای درخشان از تمدن اسلامی را نشان می‌دهد در این راهپیمایی محقق شده است. این امور را می‌توان جنبه‌های انسانی این شعائر عظیم دانست. آیینی که طی آن بیش از 22 میلیون انسان از طبقات، ملیت‌ها و دارای طرز فکرهای مختلف این مسیر را می‌پیمایند و اختلاف زبان، دین، جغرافیا و رنگ میان آنها جدایی نمی‌اندازد. همه در راهی یکسان به سوی هدفی یکسان راه می‌پیمایند که عبارت از حرم و زیارت امام حسین(ع) است و ده‌ها هزار نفر نیز کمر به خدمت آنها بسته‌اند.
ایکنا ـ به نظر شما نهضت امام حسین(ع) چه پیامی برای دنیای جدید دارد؟
می‌توان گفت اصلاحی که امام حسین(ع) به دلیل آن از مدینه خارج شد و در نهایت در راه آن به شهادت رسید، در این زیارت تبلوریافته است. اصلاح دین جز از طریق اصلاح روحانی و فردی و نشاندن امید و زندگانی در آن و همچنین خو دادن روح انسان با خیر، صبر و کرامت، عزت، کوشش مقاومت و خودباوری و ایثار چه در ساحت فردی و چه در ساحت اجتماعی ممکن نیست. در موسم این زیارت ظرفیت‌های انسان به بهترین شکل تقویت و گفته‌های انسان به کردار بدل می‌شود. این خود نشانگر تولد تمدن جدیدی است که بر مبنای تعالیم الهی و ارزش‌های معنوی و مبادی انسانی و اسلامی استوار است؛ تمدنی که به طور کامل با تمدن غربی مبتنی بر مادیات، هجوم و سرکوب در تناقض است.
گفت‌وگو: اشرف بصیری
ترجمه: سعید عدالت‌جو
انتهای پیام
