بلاغ مبین در تفسیر سوره فتح منتشر شد

به گزارش ایکنا، بلاغ مبین در تفسیر سوره فتح، نوشته سیدمهدی طباطبایی از سوی انتشارات تحریر اندیشه منتشر شد.

 

این کتاب که گزیده تفسیر سوره مبارکه فتح است در 427 صفحه منتشر شده است. دو بخش ابتدایی این کتاب پیرامون سوره فتح و شان نزول آن است و در ادامه هم به ترجمه و تفسیر مختصری از آیات پرداخته شده است. 

 

براساس آنچه در مقدمه این اثر آمده است، تاریخ تقریبی آغاز کتابت تفسیر سوره مبارکه فتح برابر است با هجدهم ذی الحجه سال هزار و 444 هجری قمری در عیدالله الاکبر غدیر و انتهای آن نیز مصادف با چهارم شوال سال هزار و 445 هجری قمری است که بخشی از آن در شهر مقدس قم در کتابخانه‌های حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) و مرحوم آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی و بخش دیگری نیز در شهرستان محل سکونت نویسنده در کتابخانه مدرسه علمیه مکتب الصادق(ع) به رشته تحریر در آمده است.

 

در بخشی از این اثر در شرح واژه فتح آمده است: این سوره مبارکه در ابتدا با خبر بشارت به فتح و ظفری با مضمون (انا فتحنا لک فتحاً مبینا) آغاز شده که با بررسی نظرات برخی مفسران، دلالت بر چندین واقعه تاریخی متفاوت از جمله فتح مکه، صلح حدیبیه، فتح خیبر، فتح معنوی و... داشته که در این میان، نظریه مربوط به صلح حدیبیه قابل توجه‌تر و دقیق‌تر است.

 

در مطلع کلام، خدای سبحان به بیان یک واقعه مهم که به طور خاص برای پیامبر(ص) و به طور عام برای دیگر مومنان رخ داده پرداخته که از آن به «فتح مبین» تعبیر کرده است و با در نظر گرفتن شواهد، معلوم می‌شود مراد از این فتح، صلح حدیبیه است که در کنار دو نظر غالب دیگر، یعنی فتح مکه و خیبر قرار گرفته است. اما همانطور که در ابتدا گفتیم در میان این نظرات، تنها نظری که ابتدا بیان شد صحیح‌تر است.

 

در آغاز آیه شریفه، خداوند متعال، واقعه را با لفظ (اِنَّا) آغاز نموده است که در واقع حرف (اِنَّ) به همراه ضمیر (نا) است که می‌خواهد اهمیت و تاکید بر جریان را برساند؛ چرا که نقش نون العظمه چنین است، لذا فتح ذیل لفظ جمع است، حال طی بررسی لغات، کشف می‌شود که لفظ (فتح) در شکل دقیق خود به معنای تسخیر قلمرو نظامی و حکومتی است؛ ولی در آنجا - صلح حدیبه - نه تنها فتح و کشورگشایی صورت نگرفته؛ بلکه اصلا نبردی نبوده است! پس چرا فتح تعبیر شده است؟ در اینجا می‌توان این احتمال را در نظر داشت که منظور از (فتح)، همان نتیجه این صلح است که در سال هشتم اتفاق افتاده و طی آن شهر مکه یا به تعبیر دیگری قلمرو سیاسی قریش فتح شده است.

 

لذا با توجه به شواهد تاریخی نیز معلوم می‌شود که سبب اصلی فتح مکه، همین (صلح حدیبیه) و مفاد آن بوده زیرا نقض مفاد آن باعث وقوع فتح مکه شده است. پس می‌توان نتیجه گرفت با بیان صلح حدیبیه، اراده بر نتیجه آن یعنی فتح مکه شده و بدین سبب از آن تعبیر به لفظ (فتح) شده است و این بر اساس بیان علاقه سببیت است.