تفکیک؛ روشی پرکاربرد و اصولی در آموزش روخوانی قرآن به افراد مبتدی

به گزارش ایکنا، در جلسه هم‌اندیشی مربیان آموزش روانخوانی قرآن کریم که پیش از ظهر امروز یکشنبه، 18 شهریور ویژه بانوان در مجمع مدارس دانشجویی قرآن و عترت دانشگاه تهران برگزار شد، پیرامون یکی از روش‌های نوین تلاوت قرآن مجید به افراد مبتدی سخنانی ایراد شد.

 

در این جلسه زهره سیفی، مربی آموزش روخوانی قرآن طی سخنانی در مورد روش «تفکیک» به عنوان یکی از روش‌های پُرکاربرد در امر آموزش قرآن به نوآموزان قرآنی توضیحاتی ارائه کرد که در ادامه به خلاصه‌ای از مباحث مهم عنوان شده در آن اشاره می‌شود:

 

روش مورد نظر در جلسه امروز که در امر آموزش روخوانی و در ادامه روانخوانی قرآن مورد استفاده قرار می گیرد و بیشتر کاربرد را در کلاس‌های آموزش قرآن به افراد مبتدی و به ویژه دانش‌آموزان سال‌های آغازین دبستان دارد، تفکیک است که البته پیش از این، این روش به شیوه نگارش در کلاس های آموزشی به کودکان دانش‌آموز ارائه می‌شد.

 

به هر حال در آموزش روخوانی قرآن مهم‌ترین پیش‌فرض این است که فرد قرآن‌آموز، سواد خواندن و نوشتن را داشته باشد لذا آغاز ‌آموزش قرآن به این روش یعنی تفکیک مناسب برای پایان سال اول دبستان و یا آغاز سال دوم دبستان است چرا که با توجه به روش ارائه شده، مبنای آن بیشتر بر پایه بازی، سرگرمی و ایجاد فضایی شاد برای کودکان استوار است.

 

البته تا پیش از این پرداختن به روش تفکیک به عنوان سرآغاز آموزش روخوانی قرآن متمرکز بر نگارش بود، به این نحو که قرآن‌آموز تنها با داشتن قلم و کاغذ شکل حروف و حرکات را نقاشی می‌کرد تا با فرم و تصویر آن‌ها آشنا شود و با وجود آنکه سواد خواندن و نوشتن داشت اما مجاز به خواندن آنچه که ترسیم می‌کند نبود.

 

در شیوه‌ای که من آن را براساس روش یکی از فعالان قرآنی به نام آقای حسینی که در مشهد مستقر هستند و طرح مترجمی زبان قرآن نیز از ایشان است، آن را ابداع کردم، موضوع نگارش حذف شده است و روش تفکیک تنها برمبنای قرائت پایه‌گذاری شده است که آن را نیز در قالب یک نسخه دست‌نویس به نگارش درآورده‌ام که امیدوارم در آینده تبدیل به یک جزوه آموزشی منتشر شود.

 

دلیل آن هم این است که دانش‌آموزان براساس شیوه نه‌چندان درستی که در آموزش و پرورش رایج است به ویژه در سال‌های نخست مقطع ابتدایی از نگارش گریزان هستند لذا من برای اینکه دانش‌آموزان به دلیل پرنویسی از قرآن زده نشوند، شیوه شفاهی و قرائتی را در روش تفکیک جایگزین آن کردم. البته آنچه که این فعال قرآنی در مشهد به آن پرداخته، مناسب بزرگسالان است و من آن را برای تدریس روخوانی قرآن به کودکان مناسب‌سازی کرده‌ام.

 

در روش تفکیک به شیوه قرائت، فرض بر این است که شخص نوآموز قرآن تنها با الفبا و حرکات(اعراب) آشناست و در عین حالی که می‌تواند کلمه و واژه را سر هم کرده و بخواند اما مجاز به این کار نیست و تنها به حروف که براساس اطلاق آقای حسینی یا مرده هستند، یا بی‌صدا و یا خواب به خوانش تفکیک شده حروف با حرکتی که بر روی آن‌ها قرار گرفته است، می‌پردازد و از آنجا که از همان ابتدا شرط کرده‌ایم نباید کلمه‌ای خوانش شود لذا ممکن است در یک بازه زمانی از قرآن‌آموزان بخواهیم تا چند صفحه را در نظر گرفته و تنها به خواندن حروف صدادار بدون وقفه مبادرت ورزند.

 

شاید این پرسش مطرح شود که چرا برای این روش حتماً باید از قرآن عثمان طه استفاده شود که دلیل نخست آن این است که این رسم‌الخط  از نظر اعراب‌گذاری و اینکه فرم حروف آن در همه مصاحف یکسان است، کامل است و در نتیجه نوآموز قرآن در هر محفلی یا یک فرم واحد و یکسان از حروف و اعراب مربوط به آن روبروست که این امر روند آموزش را تسریع می‌کند.

 

معمولاً خانواده‌ها در ابتدا که فرزندشان وارد آموزش روخوانی قرآن به این روش شده‌اند، ایراداتی را مطرح می‌کنند که چرا قرائت آن‌ها تا این حد مضحک به نظر می‌رسد زیرا ما نه ادای حرف و نه کلمه‌ای را متوجه می‌شویم ولی به آن‌ها اطمینان می‌دهیم که به شرط صبر و شکیبایی، فرزند آن‌ها به زودی با تسلط بر تفکیک‌خوانی، وارد فاز بخش‌خوانی کلمات قرآن شده و این روند تا زمانی که او بر روخوانی و در ادامه روانخوانی قرآن مسلط شود، ادامه پیدا می‌کند.