به گزارش ایکنا به نقل از رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در تانزانیا، محسن معارفی، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در کنفرانس بین ادیانی تانزانیا که توسط جمعیت امنیت و صلح بین ادیان تانزانیا (JMAT) و نمایندگی جامعه المصطفی، دوشنبه 19 آذرماه با حضور سخنرانانی از ادیان و مذاهب مختلف اسلام (شیعه و اهل سنت)، مسیحی، بودایی و هندو برگزار شد، سخنرانی کرد.
وی در موضوع «نقشهای مختلف منجی در بستر تاریخ اسلام» سخنرانی کرد و با بیان اینکه ایده مهدویت یکی از عقاید مشترک ادیان توحیدی و حتی برخی ادیان و مکاتب غیرالهی و یکی از بارزترین تجلّیها در بشارتهای ادیان است است، با این سؤال سخنان خود را شروع کرد که چه کارکردی در اعتقاد به منجی باعث شده است بین پیروان ادیان با این استقبال پذیرفته شود و چگونه باور به یک نجات دهنده در طول زمان تغییر کرده است و با ایدههای معنوی، سیاسی و اجتماعی ارتباط برقرار میکند.
وی با ذکر مقدمهای درباره اعتقاد به مهدویت بیان کرد: با بررسی نظریات مختلف از صدر اسلام تاکنون میتوان چهار نقش و موارد مهم استفاده از عنوان منجی را برشمرد: اولین مورد استفاده از عنوان «منجی» و «مهدی» در اسلام، استفاده از آن به عنوان یک عنوان افتخارآمیز برای رهبران دینی است. چنانچه حسان بن ثابت در شعری که در رثای پیامبر اسلامی سروده است، از آن حضرت با لقب «مهدی» نام میبرد. یا اینکه سلیمان بن صرد خزاعی، فرمانده توّابین، بر مزار امام حسین (ع)، ایشان را «مهدی، پسر مهدی» خوانده است: «أللّهم أرحم حسینا الشهید بن الشهید، المهدی بن المهدی، الصدّیق بن الصدّیق…». بنابراین در ابتدای صدر اسلام استفاده از این کلمه به این معنی نیست که آنها منتظر آمدن یک ناجی خاص بودند بلکه عمدتاً این لقب برای ستایش و تحسین کسانی بود که برای ایمان ایستادگی کردند، بهکار برده میشد.
رایزن فرهنگی کشورمان در ادامه بیان کرد: استفاده بسیار فراگیر دیگری از عنوان «منجی» و «مهدی» که به خصوص در بین پیروان اهل سنت رواج داشت، استفاده از آن به عنوان یک رهبر سیاسی است که به مثابه ناجی و رهبری که میخواهد با کمک الهی با حاکمان جور مبارزه کند و انصاف را بازگرداند. مردم از لقب «مهدي» به خصوص بعد از مرگ معاويه، به صورت گسترده برای توصيف رهبرانی استفاده میكردند كه برای اصلاح کجیهای جامعه اسلامی قیام میکردند. به طور مثال مختار میگفت که محمد بن الحنفیه «مهدی» است، زیرا معتقد است که او عدالت را اجرا خواهد کرد. بسیاری از گروههای سیاسی مانند عباسیان و فاطمیان از اندیشه مهدی برای جلب حمایت حکومت خود استفاده کردند و این استفاده در آفریقا نیز بسیار فراگیر بود، چنانچه رهبرانی مانند محمد بن تومارت در شمال آفریقا و محمد احمد در سودان، شیخ عثمان دن فودیو در نیجری، شیخ احمدو باری و حاج عمر تال در غرب آفریقا نیز از این عقیده برای تشویق مردم به پیروی از خود استفاده کردند.
معارفی سومین مورد از استفاده از عنوان منجی و مهدی که عقیده شیعیان است را به عنوان یک وعده دینی و حتمی الهی در آخرالزمان دانست و گفت: فردی از خاندان پیامبر که دوازدهمین امام است و در سال 878 میلادی مخفی شده است، برای هدایت جهان بازخواهد گشت. چنانچه وعده الهی در قرآن است که وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الأرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ.
رایزن فرهنگی کشورمان در ادامه بیان کرد: نقش مهم دیگری نیز میتوان برای منجی برشمرد که معنای آن را فراتر از یک انتظار ساده برای آمدن کسی در آینده میکند و آن منجی به عنوان منبع امیدی است که به مؤمنان به ویژه در زمانهای سخت احساس امیدواری میدهد و باعث میشود آنها با امید به آیندهای بهتر، حتی در موقعیتهای وحشتناک در ایمان خود ثابت قدم باشند. این امید به زندگی آنها معنا میبخشد و تلاش آنها را جهت دار میکند و آنها را به سوی یک زندگی خوب و مهدوی تشویق میکند و از یک زندگی سخت و بسته میرهاند: مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ - وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنكاً. بنابراین یاد و نام منجی آرامشبخش روح مؤمنان میشود؛ آرامشی که همراه با تحرّک، پویایی و امید و آرزوست و همین است که گمشده انسان امروز است و باعث میشود اعتقاد به منجی روز به روز در جوامع دینی پررنگتر شود.