نسیم تسنیم/ 16
حکمت امتحان به روایت قرآن
تفسیر «تسنیم» از تفاسیر ارزشمند قرآن است که طی بیش از ۴۰ سال کوشش و مجاهدت علمی - قرآنی آیت‌الله العظمی عبدالله جوادی آملی، فقیه، عارف، مفسر قرآن و از مراجع عظام تقلید برای فهم و تدبر بیش از پیش اهل اندیشه و قرآن نگاشته شده است. در جلد شانزدهم به تفسیر آیات 151 تا پایان سوره مبارکه آل عمران پرداخته شده است.
بنا به توصیف قرآن کریم از بهشت، بهشتیان در باغ‌های پر نعمت الهی بر کرسی‌های خود می‌نشینند و از شرابی سر به مُهر به نام رحیق سیراب می‌شوند. مُهری که بر این شراب نهاده شده از مُشک است و قرآن دسترسی به آن را سزاوار رقابت و مسابقه می‌داند. این شراب در آمیخته با تسنیم است و تسنیم چشمه‌ای است که مقربان خدا از آن می‌نوشند.به نظر علامه طباطبایی بنابر توصیف قرآن کریم چشمه تسنیم از شراب رحیق برتر است، زیرا این شراب به سبب آمیختگی با تسنیم دلپذیر می‌شود و از طرف دیگر، چون مقربان از تسنیم می‌نوشند، مرتبه آنان از نیکانی که با شراب رحیق سرمست می‌شوند والاتر است. اما صرف آمیخته بودن محتوای رحیق با تسنیم و وصف قرآن کریم از این ترکیب، نمی‌تواند دلیل برتری یکی بر دیگری باشد، مگر آنکه این برتری از طریق بعضی روایات اثبات شود، یا از معنای کلمه مقربان برتری خاصی نسبت به معنای کلمه ابرار به دست آید.
تفسیر «تسنیم» از تفاسیر ارزشمند جهان اسلام است که طی بیش از ۴۰ سال کوشش و مجاهدت علمی - قرآنی آیت‌الله العظمی عبدالله جوادی آملی، فقیه، عارف، مفسر قرآن و از مراجع عظام تقلید برای فهم و تدبر بیش از پیش اهل اندیشه و قرآن نگاشته شده است. این تفسیر در شمار «تفاسیر قرآن به قرآن» جای دارد. روش مؤلف، ذکر آیه یا آیات مورد نظر و بررسی آنها طی چهار مرحله است: «گزیده تفسیر»، «تفسیر آیه»، «لطایف و اشارات» و «بحث روایی». عنوان «تسنیم» مأخوذ از آیه ۲۷ سوره مبارکه مطففین در قرآن و نام چشمه‌ای در بهشت است.
شانزدهمين جلد از تفسير گرانمايه «تسنيم»، تبيين و توضيح آيات يكصد و پنجاه و يكم تا پايان سوره «آل عمران» را به عهده دارد. مفسر ژرف‌انديش در اين جلد به اين مباحث نيز می‌پردازد:
ريشه رعب كافران، شرط نصرت الهی، حكمت امتحان، تقدم عفو بر مغفرت، پاسخ خداوند به كافران، بهره مؤمنان، نقش رحمت الهی در سيره پيامبر اكرم (ص)، تجلّی توحيد افعالی در پيروزی و شكست، حشر خائن و تجسم خيانت، مقام رضوان، بهره‌مندی مؤمنان از منّت رسالت، منشأ مصيبت‌ها، همگونی كفر و نفاق، حيات ثمربخش شهيد، پاداش استجابت خدا و رسول، توحيد موحدان در خشيت، تخويف شيطان، عوامل حزن پيامبر (ص)، املای كافران، تأثير امتحان در تشخيص خبيث از طيّب، براهين حرمت بخل، خوی استكباری يهوديان، نقض عهد يهوديان، تسلی دل و فرمان استقامت، معنای چشيدن مرگ، آزمون‌های تكوينی و تشريعی، دو ويژگی علمای سوء، شادمانی‌های پسنديده و ناپسند، بهره خردمندان از تدبر در آفرينش، ويژگی‌های اولوا الألباب، امنيت مؤمن عادل از عذاب، راز آمرزش‌خواهی اولوا الألباب، طلب امنيت از «خزی»، تحقق خواسته‌های اولوا الألباب، قلمرو غرور و اغترار، مراتب پذيرايی از پرهيزگاران، رعايت عدل و انصاف، مصابره و مرابطه در تحليل ادبی مفسران و...
ريشه رعب كافران، شرط نصرت الهی، حكمت امتحان، تقدم عفو بر مغفرت، پاسخ خداوند به كافران، بهره مؤمنان، نقش رحمت الهی در سيره پيامبر اكرم (ص)، تجلّی توحيد افعالی در پيروزی و شكست، حشر خائن و تجسم خيانت، مقام رضوان، بهره‌مندی مؤمنان از منّت رسالت، منشأ مصيبت‌ها، همگونی كفر و نفاق، حيات ثمربخش شهيد، پاداش استجابت خدا و رسول، توحيد موحدان در خشيت، تخويف شيطان، عوامل حزن پيامبر (ص)، املای كافران، تأثير امتحان در تشخيص خبيث از طيّب، براهين حرمت بخل، خوی استكباری يهوديان، نقض عهد يهوديان، تسلی دل و فرمان استقامت، معنای چشيدن مرگ، آزمون‌های تكوينی و تشريعی، دو ويژگی علمای سوء، شادمانی‌های پسنديده و ناپسند، بهره خردمندان از تدبر در آفرينش، ويژگی‌های اولوا الألباب، امنيت مؤمن عادل از عذاب، راز آمرزش‌خواهی اولوا الألباب، طلب امنيت از «خزی»، تحقق خواسته‌های اولوا الألباب، قلمرو غرور و اغترار، مراتب پذيرايی از پرهيزگاران، رعايت عدل و انصاف، مصابره و مرابطه در تحليل ادبی مفسران و...
تفسير «تسنيم» در تفسير هر آيه چهار مرحله را در نظر دارد: گزيده تفسير، تفسير آيه (مفردات)، اشارات و لطايف و بحث روايی كه شاخصه ممتاز اين تفسير است.
سرانجام و پس از انجام نگارش ۸۰ جلد از تفسیر «تسنیم» اسفندماه سال جاری در همایش بین‌المللی «تفسیر تسنیم» این گنجینه نورانی به روی اهل معرفت و قرآن گشوده خواهد شد.
ایکنا به انگیزه آشنایی بیشتر اهالی قرآن و حدیث با این تفسیر وزین، هر روز یک چشمه نورانی از این تفسیر را در «نسیم تسنیم» به روی مخاطبان گرامی خود می‌گشاید.
مطالب مرتبط
