2024؛ بحرانی‌ترین سال دهه اخیر برای مسجد الاقصی
با پایان سال 2024 دهه‌ای به پایان رسیده است که می‌توان آن را دهه خشن‌ترین رویارویی‌ها در مسجد الاقصی و شهر بیت المقدس دانست.
به گزارش ایکنا به نقل از الجزیره، با پایان سال 2024 و ورود به سال 2025، دهه‌ای به پایان رسیده است که می‌توان آن را دهه خشن‌ترین رویارویی‌ها در مسجد الاقصی و شهر بیت المقدس دانست.
در این دهه تقریباً هر یک سال و نیم یک تقابل بزرگ بین فلسطینیان و صهیونیست‌ها بوقوع پیوست. این دهه با درگیری شدید موسوم به العصف الماکول در غزه در تابستان 2014 پس از قتل محمد ابوخضیر کودک فلسطینی در قدس آغاز شد و به دنبال آن حادثه السکاکین در قدس در پاییز 2015 و سپس حمله به باب الاسباط در تابستان 2017 و وقایع باب الرحمه در آغاز سال 2019 و نبرد سیف القدس در تابستان 2021 اتفاق افتاد که در آن سرزمین‌های فلسطینی برای اولین بار در یک رویارویی همه جانبه با صهیونیست‌ها قرار گرفتند. این روند در نهایت به عملیات «طوفان الاقصی» منجر شد که از اکتبر 2023 تاکنون ادامه دارد.
روند آهسته و پیوسته اشغالگری
در دهه‌های گذشته، بیت‌المقدس و مسجدالاقصی شاهد تلاش‌های مجزا از سوی گروه‌های راست افراطی صهیونیستی برای بحرانی کردن اوضاع مسجدالاقصی بود. این امر علی‌رغم مخالفت دولت‌های پیاپی اسرائیل بود که در تلاش بودند تا حد امکان آرامش را در این مسجد حفظ کنند و از یک روش بسیار کند و تدریجی برای تغییر واقعیت جمعیتی در بیت المقدس و تغییر وضعیت مسجد الاقصی استفاده می‌کردند.
مسجد الاقصی در طول بیست سال پس از اشغال در سال 1967 تا آغاز اولین انتفاضه فلسطین در سال 1987 شاهد تلاش‌های سازمان‌یافته دولت‌های صهیونیست برای تغییر وضعیت موجود نبود و مقامات اشغالگر به حملات انفرادی در مسجد الاقصی مانند تلاش برای سوزاندن آن به دست مسیحی افراطی استرالیایی در سال 1969 و حمله به قبه صخره توسط آلن گودمن، سرباز آمریکایی-اسرائیلی در سال 1982 بسنده کرده بودند.
پس از آغاز اولین انتفاضه فلسطین در سال 1987، حملات به مسجد ظاهراً حالت گروهی به خود گرفت، هرچند که توسط دولت اسرائیل حمایت می‌شد، همانطور که در قتل عام الاقصی در سال 1990 یا حمله النفق در سال 1996 و یورش آریل شارون به مسجد الاقصی در سال 2000 اتفاق افتاد.
با آغاز سال 2003، روند تغییر وضعیت موجود در مسجد، پس از آنکه راست‌گرایان اسرائیلی کنترل حکومت را به دست گرفتند آغاز شد و حملات روزانه به مسجد صورت می‌گرفت و مانع‌تراشی در کارهای اداره اوقاف اسلامی در بیت المقدس تشدید شد. این دهه همچنین شاهد تشدید تلاش‌های فلسطینیان برای مقابله با این حوادث از طریق نهادهای رسمی و جنبش‌های اسلامی در بیت‌المقدس و داخل فلسطین بود.
تحمیل اراده مقاومت به صهیونیست‌ها
اما همه این روندها با آغاز دهه 2014-2024 تغییر کرد. به نظر می‌رسد که علت اصلی همه اینها برچیده شدن جنبش اسلامی شمال در داخل فلسطین بود که به معنای بسته شدن درهای دفاع سازمان‌یافته از مسجد بود تا باب مقاومت مردمی باز شود که در چارچوب نهادی یا جنبشی قرار نمی‌گیرد.
علاوه بر این، دریچه‌ای را به روی تلاش‌های اشغالگران در جهت تغییر همه معادلاتی که همواره مسجد الاقصی با آنها دست و پنجه نرم می‌کرده باز می‌کند که به ویژه با ظهور بی‌سابقه جنبش مذهبی صهیونیستی برای به دست گرفتن قدرت در اسرائیل در دولت اخیر نتانیاهو به اوج رسیده است.
باید سال 2017 که در اواسط آن شاهد حمله باب الاسباط بودیم که باعث شد حملات رژیم اشغالگر از ترس شروع انتفاضه سوم متوقف شود و سال 2021 که شاهد عملیات سیف القدس بودیم که منجر به بازنگری همه جانبه استراتژی اشغالگران در سرزمین‌های فلسطینی شد را استثنا کنیم.
به غیر از آن، هر یک از سال‌های دیگر عملاً با پیشرفت‌های جدید یا تلاش‌های تلافی‌جویانه توسط اشغالگران برای جبران عقب‌نشینی‌های تحمیل شده توسط مردم فلسطین در برخی سال‌ها همراه بود.
در هر یک از این رویارویی‌ها، مردم فلسطین و نیروهای مقاومت عقب نشینی تاکتیکی را به اشغالگران تحمیل کردند، اما نتوانستند ثمره این عقب نشینی تاکتیکی را برداشت کنند و متأسفانه نتوانستند آن را به عقب نشینی راهبردی در سطح فراگیر تبدیل کنند.
شاید دلیل این امر تلاقی موضوع بیت المقدس و مسجد الاقصی با تعدادی از مسائل منطقه‌ای و نیروهایی باشد که فراتر از سرزمین‌های فلسطینی هستند.، علاوه بر این، فقدان هیچ ساختار سازمان یافته واقعی برای مقاومت مردمی از دیگر عوامل بود.
اوج تلاش‌های صهیونیست‌ها برای یهودی‌سازی قدس
عقب نشینی تاکتیکی اشغالگران به معنای کنار گذاشتن پروژه راهبردی آن نبود و این چیزی است که مردم فلسطین با همه نیروها، نهادها و جناح های خود پس از هر رویارویی با اشغالگران باید درک می‌کردند. از این رو، آنچه که اشغالگران اسراییل پنج دهه صبورانه به دنبال آن بودند، طی یک سال و در جریان نبرد طوفان الاقصی به سرعت اجرا شد.
بنابراین می‌بینیم که سال 2024 شاهد شدیدترین موج حملات همزمان به قدس به طور کلی و به ویژه به مسجد الاقصی بودیم که پس از آنکه جنبش مذهبی صهیونیستی در یک سال گذشته زمام قدرت را در دولت نتانیاهو به دست گرفته تشدید شده است.
در سال 2024 شاهد روند بی‌سابقه و وحشتناکی در تخریب اماکن اسلامی در قدس بودیم. بیش از 335 تأسیسات متعلق به مسلمانان در یک سال تخریب شد و بیش از 1200 مورد دستگیری از ساکنان قدس‌اتفاق افتاد که بیش از 370 پرونده تشکیل شد. علاوه بر احکام متعدد زندان، حدود 60 حکم بازداشت خانگی. 33 شهید در بیت المقدس که جسد 11 نفر از آنها هنوز دفن نشده از دیگر جنایات صهیونیست‌ها در قدس بوده است.
مسجد الاقصی در طول این سال شاهد بزرگ‌ترین یورش از نظر کمی و کیفی در تاریخ خود بود. از نظر کمی، مسجد در طول سال شاهد هجوم بیش از 59000 شهرک‌نشین بوده است ( حدود 193 شهرک نشین در روز)، در حالی که بیش از 120 حکم علیه اهالی بیت المقدس در مورد ممنوعیت حضور در مسجد الاقصی صادر شده است. .
مسجدالاقصی اکنون شاهد برنامه‌های روزانه گروه های تندرو معبد است. مناسک مذهبی روزانه مانند دعا، خطبه‌های صبح و مراسم عبادی عصر و حضور اعضای کنست، سیاستمداران اسرائیلی و دیگران در مسجد الاقصی و همراهی آنها در حملات به مسجد هر روز صورت می‌گیرد.
مقاومت، تنها گزینه فلسطینیان
علاوه بر این، برای اولین بار پس از بیش از ده سال، مسجد الاقصی شاهد عملیات مرمت در برخی از مناطق مسجدالاقصی تحت نظارت اداره آثار باستانی اسرائیل بوده است که عملاً بدان معناست که مقامات اشغالگر در اداره امور مسجدالاقصی دخالت می‌کنند و نقش اوقاف اسلامی تنها به اداره امور مسلمانان در مسجد محدود شده است.
با این وضعیت اسفبار، بیت المقدس و مسجدالاقصی به استقبال سال 2025 ررفته است که شواهد بسیاری حاکی از آن است که دولت اشغالگر و نهادهای وابسته و جنبش‌های شهرک‌سازی به دنبال آن هستند که آن را سال اشغال هرچه بیشتر این مکان مقدس اسلامی قرار دهند.
جنگ وحشیانه در غزه اکنون با نادیده گرفتن مقاومت فلسطین و جلوگیری از هرگونه واکنش به جرایم اسرائیل در مسجد الاقصی به دنبال تغییر معادلات در بیت المقدس، به ویژه مسجد الاقصی است.
نباید فراموش کرد که بدون توجه به احتمالات سقوط دولت نتانیاهو، انتخابات بعدی قرار است در سال 2026 باشد و تمامی آمارها حاکی از احتمال شکست جنبش مذهبی صهیونیسم حاکم بر اسرائیل در صورت ادامه حکومت است.
پروژه اشغال این مکان مقدس همچنان وجود دارد و برای پیشبرد نیازی به توجیه ندارد. فلسطینیان هیچ راه حلی جز اینکه با مقابله همه جانبه و بدون خط قرمزها برای دفاع از موجودیت خود الاقصی جلوی پروژه اشغالگری را بگیرند ندارند.
مطالب مرتبط
