بردباری؛ پرده‌ای برای پوشاندن زشتی‌ها + فیلم

ماه مبارک رمضان، ماه تزکیه و خودسازی، فرصتی است برای بازنگری در رفتارها و اندیشه‌های فردی و اجتماعی. در این ماه پر برکت، مسلمانان با روزه گرفتن، عبادت و نزدیکی به خداوند، به دنبال اصلاح درون و ارتقای معنویت خود هستند. اما علاوه بر بعد فردی، رمضان زمان مناسبی برای تأمل در اخلاق اجتماعی و ایجاد تغییرات مثبت در روابط انسانی و ساختارهای اجتماعی نیز است. در این راستا، نهج البلاغه، به‌عنوان یکی از منابع بی‌بدیل اندیشه اسلامی، دیدگاه‌های عمیق و جامع حضرت علی(ع) را درباره اخلاق اجتماعی مطرح کرده است.

ایکنا به مناسبت ماه مبارک رمضان با انتشار سلسله درس گفتارهای «اخلاق اجتماعی از نگاه امیر(ع)» با تدریس محمدهادی امین،‌ نهج‌البلاغه پژوه و استاد دانشگاه منتشر کرده، به بررسی مفاهیم اخلاق اجتماعی از نگاه نهج‌البلاغه پرداخته‌ است. این مجموعه سعی دارد تا ضمن تحلیل آموزه‌های حضرت علی(ع) در زمینه اخلاق اجتماعی، به‌ویژه در این ماه مبارک، نگاهی نو به روابط انسانی و مسئولیت‌های اجتماعی در زندگی امروز بیندازد.  

در ادامه قسمت پنجم از مجموعه درس‌گفتارهای «اخلاق اجتماعی از نگاه امیر(ع)» با موضوع «پوشاندن زشتی‌ها» را می‌بینید و می‌خوانید. 

ایام زیبای عید فطر و تقارن آن با فرصت بهره‌مندی از طبیعت و مخلوقات زیبای الهی در دامن طبیعت بر شما مبارک و گوارا باد. این آخرین نشستی است که در خدمت و محضر شما عزیزان قرار دارم. بحث‌هایی که تاکون تقدیم حضور کرده‌ایم، نکاتی اخلاقی در مورد ویژگی‌های رفتاری با سایر مردم بوده است. گفتاری که در این فرصت تقدیم می‌کنیم، حکمت 424 نهج‌البلاغه است که در مورد مفهوم بردباری سخن گفته و بردباری را برای انسان به مثابه یک پرده، حجاب و مانعی می‌داند که او را از خطاها ایمن می‌کند. 

این حکمت پندآموز پس از طرح موضوع بردباری، به سراغ این می‌رود که عقل چه جایگاهی برای انسان دارد. حمت 424 نهج‌البلاغه این‌گونه آغاز می‌شود که «الحِلمُ غِطَاءٌ سَاتِرٌ وَ العَقلُ حُسَامٌ قَاطِعٌ فَاسْتُرْ خَلَلَ خُلُقِكَ بِحِلْمِكَ، وَ قَاتِلْ هَوَاكَ بِعَقْلِك؛ بردبارى پرده‌اى است، پوشنده و عقل، شمشيرى است برنده. پس عيب‌هاى اخلاقت را به بردبارى بپوش و با هواى نفست به نيروى عقلت پيكار نماى». 

باید بدانیم که رفتار انسان خواه ناخواه فراز و فرودهایی دارد و انسان هیچ‌گاه نمی‌تواند ادعا کند که همیشه در بهترین شرایط اخلاقی و رفتاری با مخاطبان خود است. گاهی از اوقات انسان در شرایط متفاوتی قرار داشته و ممکن است کنترل خود را از دست بدهد. انسان ممکن است در این لحظه جملاتی ناروا بر زبان آورده و رفتاری سخت نشان دهد. امیر مؤمنان(ع) برای این لحظات انسان دستوری داشته و می‌فرمایند: «فَاسْتُرْ خَلَلَ خُلُقِكَ بِحِلْمِكَ، وَ قَاتِلْ هَوَاكَ بِعَقْلِك؛ پس عيب‌هاى اخلاقت را به بردبارى بپوش و با هواى نفست به نيروى عقلت پيكار نماى». 

این جمله حضرت امیر(ع) که استعاره قطاع را برای حلم به کار گرفته، به دنبال این است که قلعه غضب انسان را محدود کرده و کاهش دهد و انسان را در یک حصار امن قرار دهد تا بتواند با عقل و تسلط عقلانی، رفتارهای زیبای اخلاقی را از خود به یادگار گذارد؛ به طوریکه شاهد رفتار،‌ گفتار و پنداری نیک و ستوده از خود برای دیگران باشد. مانایی دعاهای ماه رمضان بر همه ما بیش از پیش باد.