خلیج فارس کانون منافع ملی ایرانیان است

۱۰ اردیبهشت روزی افتخارآمیزی در تاریخ ایرانیان است. روزی که به نام «روز ملی خلیج فارس» مزین شده است. روزی که یادآور از خودگذشتگی‌های ملت سرافراز ایران و فرار اشغالگران متجاوز پرتغالی بعد از ۱۱۷ سال تسلط جابرانه‌ بر سواحل جنوبی کشور در پی رشادت‌های ایرانیان، است.  

خلیج فارس، سومین خلیج بزرگ جهان است که به خاطر موقعیت جغرافیایی و ژئوپلیتیکی خود در طول تاریخ و براساس اسناد همواره به عنوان خلیج فارس درخشیده است.

در این راستا با سیدعباس مجتهدی، عضو شورای مرکزی و مشاور ارشد اندیشکده مطالعات خلیج فارس و مؤلف کتاب‌های «دفاع از خلیج فارس»، «نام خلیج فارس در جغرافیای قدیم» و «بوموسی، جزیره ایرانی خلیج فارس» گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانیم:

ایکنا ـ با توجه به رویکرد تهاجمی سال‌های اخیر کشورهای منطقه نسبت به نام خلیج فارس و جزایر سه‌گانه، چرا خلیج فارس برای ایرانیان، حائز اهمیت است؟

‌اظهار نظر عده‌ای نشان می‌دهد که گویا به اهمیت موضوع و حساس بودن مسئله نام خلیج فارس پی نبردند و فکر می‌کنند این صرفاً نامی است و تفاوت ندارد یک طرف کرانه خلیج فارس این نام را بگویند و طرف دیگر خلیج فارس نیز نام دیگری را بگویند؛ به مانند جاهای مختلف دنیا که نمونه‌های آن را داریم. این سفسطه بسیار خطرناکی بود که در گذشته انجام می‌شد.

برای نمونه می‌توانم به دریای مجموعه جزایر ژاپن و شبه جزیره کره اشاره کنم که ژاپنی‌ها آن را دریای ژاپن و کره‌ای‌ها آن را دریای شرق می‌نامند. یا می‌توان به نمونه دیگر اشاره کرد و آن نام جزایری است که در جنوب اقیانوس آتلانتیک یا همان اطلس در نزدیکی کشور آرژانتین واقع شده است که آرژانتین آن را مالویناس و انگلیسی‌ها آن را جزایر فالکند می‌گویند. در صورتی که موضوع و نام خلیج فارس اصلا ربط و سنخیتی با این موارد ندارد. من از خیلی سال‌های پیش، متوجه این سفسطه خطرناک شدم و به آن نیز پاسخ دادم. تنها تحقیقات جهان در رابطه با اسم‌های دیگر یعنی نام دریای بین ژاپن و کره و همچنین جزایر مالویناس و فالکلند را انجام دادم که به زبان انگلیسی نیز منتشر کردم. 

اذعان 100درصد اسناد به نام خلیج فارس

خلیج فارس، 99 به یک درصد، خلیج فارس است و آن یک درصد نیز به دلیل اشتباهات جغرافیایی است نه اینکه اسنادی به نفع طرف مقابل وجود داشته باشد. این یعنی تقریباً 100درصد اسناد به نام خلیج فارس اذعان دارند اما در جزایر مالویناس و مجموعه جزایر ژاپن، داستان متفاوت است و می‌توان گفت در مالویناس شاید تقریبا 50 ـ 50 و در ژاپن 60 به 40 به نفع ژاپنی‌هاست و طرف مقابل هم دارای سند است و طبق قوانین سازمان ملل باید اولویت را به اسم قدیمی‌تر بدهیم ولی اصلاً این توازن اسناد به هیچ عنوان در مورد خلیج فارس وجود ندارد. 

چرا نام خلیج فارس اهمیت دارد؟ برای اینکه اصلا مسئله، صرفاً نام نیست بلکه مسئله فراتر از این است. هنگامی که نام یک مکانی را ثابت می‌کنید، 60 درصد مسائل دیگر را جلو برده‌اید که یک مورد آن اثبات مالکیت یک جزیره است. بنابراین هنگامی که می‌گویید اسم آن خلیج فارس یاPersian gulf  است آن هنگام 60 درصد راه را رفته‌اید. پس این مسئله یکی از ساده‌ترین و ابتدایی‌ترین مسائل است که می‌تواند دست برتر را به شما در هر بحثی درباره آن موضوع بدهد، چون میراث مشترک بشریت است؛ حالا می‌خواهد خلیج فارس باشد، اقیانوس هند، خلیج مکزیک یا هر نام دیگر باشد.

توجه به خلیج فارس به مثابه امر ملی

پس این مسئله خیلی مهمی است زیرا 100 درصد مربوط به منافع ملی ما ایرانیان است. در مورد بوموسی، کتابی را به رشته تحریر درآوردم که اواخر سال 1403 با دو زبان انگلیسی و فارسی از سوی سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح رونمایی شد که حاوی اسناد بسیار تعیین‌کننده و منحصر به فرد است که دلالت بر حاکمیت سنتی ایران بر این جزیره دارد اما درباره جزایر سه‌گانه باید بگویم مسئله‌ای به نام جزایر سه‌گانه نداریم. این مسئله یک سفسطه و مغلطه به مانند همان مغلطه‌ درباره نام خلیج فارس است که طرف مقابل مدام می‌گوید و متأسفانه عده‌ای بدون توجه به این امر آن را تکرار می‌کنند.

سه جزیره ایران در خلیج فارس توسط بریتانیا در سال 1903 اشغال شد که در سال 1971 بعد از 68 سال، آزاد شد. اصلا مسئله‌ای به نام جزایر سه‌گانه بین ایران و امارات به هیچ عنوان نداریم. به اندازه‌ای دو جزیر تنب به صورت تردیدناپذیر برای ایران بود که حتی در نامه‌های وزاتخانه ایران و بریتانیا، نیامده است. اگر قرار بر این باشد که هر فرد ادعایی را به انجام برساند، ایران با قدمت تاریخی دو هزار و 600 ساله، می‌تواند جزایر زر‌کوه و آریانا را ادعا کند. بنابراین اصلاً چنین چیزی نداریم بلکه فقط مسئله بوموسی بوده است و نه ابوموسی. بلکه «الف» بعداً به آن اضافه شده است. ابوموسی نیز در اسناد بوده اما بوموسی، اسم درست‌تر، دقیق‌تر و اصیل‌تر این جزیره است. «الف» به عمد به بوموسی اضافه شد. به ویژه انگلیسی‌ها در این هفت دهه اشغال سعی کردند تا به بوموسی جنبه عربی‌تر بیشتری بدهند تا به سمت آن طرف آب‌های خلیج فارس برود چرا که به دنبال خاک سرخ بوموسی بودند زیرا شیخ شارجه تحت نظر آنها بود لذا با خود گفتند اگر ابوموسی باشد برای ما بهتر است و زیر نظر خودمان قرار می‌گیرد و به زعم خود می‌خواستند از این طریق بوموسی را از مالکیت ایران خارج کنند. 

درباره جزیره بوموسی باید بگویم تفاهم‌نامه‌ای امضا شد که البته نباید امضا می‌شد و تنها راه‌حل این مسئله، مذاکرات مستقیم بین ایران و امارات آن هم با ملاک قرار دادن اسناد و مدارک و پرهیز از ضد و نقیض‌گویی و احترام به علم تاریخ و جغرافیاست. 

بنابراین اولین اقدام اصلاح صحبت‌ها و اظهارنظرهاست چراکه به هیچ عنوان، جزایر سه‌گانه نداریم بلکه فقط جزیره بوموسی وجود دارد.

روز خلیج فارس منحصر به یک روز نباشد

ایکنا ـ خلیج فارس دارای چه ابعاد مختلف امنیتی، سیاسی، ژئوپلتیکی، تاریخی و اقتصادی است که آن را برای ایرانیان حائز اهمیت کرده است؟

نفت و گاز عظیم در اطراف خلیج فارس بسیار حائز اهمیت است. خلیج فارس از نظر امنیتی دارای حساسیت است و فقط یک خروجی به نام تنگه هرمز دارد که آن تنگه نیز تحت تسلط ایران است و باید نیز اینگونه باشد زیرا ایران امنیت آن نطقه را تأمین می‌کند. تنها راه کشورهای داخل خلیج فارس به آب‌های آزاد و اقیانوس، تنگه هرمز است لذا عبور نفت و گاز از این جهت برای کشورهای داخل خلیج فارس حائز اهمیت است. 

مباحث تاریخی خلیج فارس نیز در کنار مباحث اقتصادی و تجاری آن از ابتدا، بسیار پراهمیت بود زیرا مدخل ورودی به سایر کشورها است. البته خلیج فارس به دلایل متعددی اهمیت دارد که امروز نفت و گاز در صدر آن است. 

ایکنا ـ ایران برای مقابله با تحریف نام خلیج فارس باید چه اقداماتی در حوزه دیپلماسی رسمی و عمومی در سطح بین‌المللی انجام دهد؟

به عنوان کسی که حداقل 25 سال روی مسئله نام خلیج فارس کار کردم و با توجه به اینکه در آن طرف خلیج فارس، دلارهای نفتی برای تبلیغ نام جعلی خلیج فارس هزینه می‌کنند اما مشکل اساسی در ایران را در این رابطه مسئله مدیریتی می‌دانم. از لحاظ مالی اصلا در ایران مشکل نداریم. درست است که کشورهای آن طرف خلیج فارس دارای دلارهای نفتی هستند اما ایران هم بدون پول برای هزینه در این رابطه نیست. مشکل اصلی ما به عدم مدیریت صحیح باز می‌گردد. آنها در آن طرف خلیج فارس برای این نام جعلی، مدیریت بسیار خوبی برای گسترش و تبلیغات نام جعلی آن دارند.

بارها اعلام کردم، روز خلیج فارس نباید منحصر به یک روز باشد بلکه باید هفته خلیج فارس باشد. از سوی دیگر ما که نمی‌خواهیم به خودمان اثبات کنیم که خلیج فارس، خلیج فارس است بلکه باید به دنیا آن را اثبات کنیم پس به سرعت و در کنار مراسمی که برای روز ملی خلیج فارس گرفته می‌شود باید ستادی به عنوان خلیج فارس تشکیل شود که بودجه مخصوص به خود را داشته باشد و نهادهای حساس چون نیروهای مسلح در آن نماینده داشته باشند.

تأکید مقام معظم رهبری بر نام خلیج فارس

ستاد خلیج فارس باید به سرعت برنامه‌های خود را وارد سطح بین‌المللی کند. به عبارت دیگر باید توجه خود را از داخل به بین‌الملل معطوف کنیم. این ستاد نیازمند موزه و آرشیو قوی است که کاملا شدنی است. با وجود تأکیدات مکرر رهبر معظم انقلاب بر مسئله نام خلیج فارس باید در این زمینه اقدامات سریع انجام دهیم. با وجود تمامی امکانات و پول اما مدیریت درستی نداریم. انصافاً از سوی نیروهای نظامی، همکاری خوبی را در این زمینه انجام می‌شود لذا باید با تشکیل یک ستاد قدرتمند با حضور نمایندگانی از دستگاه‌های مرتبط، مدیریت واحدی شکل بگیرد. 

اگر تشکیل این ستاد را به رینگ بوکس تعبیر و تشبیه کنیم، می‌توانیم نام جعلی را کاملاً به گوشه رینگ ببریم. از سوی دیگر صدا و سیما به عنوان رسانه ملی نیز باید در این زمینه همکاری بیشتری داشته باشد و به این موضوع توجه ویژه از ابعاد مختلف کند. اگر بتوانیم ذهنیت بعضی از مدیران ارشد را با توجه به تأکیدات رهبر معظم اصلاح کنیم، خیلی هنر کردیم. یعنی مسئله اصلی ما در داخل است و نه در خارج.

گفت‌وگو از سمیرا انصاری