دهک‌بندی منطقه‌ای یا صدک‌بندی؛ کدام عادلانه‌تر است
عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی با انتقاد از شیوه دهک‌بندی فعلی در شناسایی خانوارهای مشمول دریافت یارانه و کالابرگ، دو پیشنهاد دهک‌بندی منطقه‌ای و صدک‌بندی را مطرح کرد که به عنوان دو گزینه جایگزین می‌تواند مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرد.
با اجرای طرح کالابرگ الکترونیک و استمرار پرداخت یارانه‌های نقدی، موضوع دهک‌بندی خانوارها و نحوه شناسایی مشمولان حمایت‌های دولتی بار دیگر در مرکز توجه افکار عمومی قرار گرفته است. در حالی که دولت تلاش می‌کند با استناد به شاخص‌هایی مانند گردش حساب بانکی، مالکیت دارایی یا درآمدهای رسمی، دهک‌های درآمدی را تعیین کند، اما گزارش‌های میدانی و اعتراض‌های گسترده مردمی نشان می‌دهد این شاخص‌ها در موارد متعددی نتایج ناعادلانه‌ای به‌دنبال داشته و برخی خانوارهای نیازمند، از فهرست دریافت‌کنندگان یارانه یا کالابرگ حذف شده‌اند.
در همین زمینه، بهروز محبی نجم‌آبادی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به این ایرادات گفت: شاهد اعتراض‌های گسترده‌ای در حوزه دهک‌بندی هستیم، چرا که موضوع به‌صورت جامع و همه‌جانبه دیده نشده است. به‌عنوان مثال، در برخی مناطق، افراد برای یکدیگر حساب‌های قرض‌الحسنه خانوادگی ایجاد می‌کنند و هنگامی که مبالغی به‌طور موقت به حساب یک نفر واریز می‌شود، دهک درآمدی آن فرد به‌شکل غیرواقعی افزایش می‌یابد. همچنین در مواردی مانند فروش ملک یا تبدیل به احسن کردن یک خانه معمولی، رقم قابل‌توجهی به‌صورت مقطعی وارد حساب شخص می‌شود و همین موضوع دهک او را تغییر می‌دهد؛ در حالی که تغییری در سطح واقعی زندگی او رخ نداده است.
صدک‌بندی به جای دهک‌بندی
وی با بیان اینکه برای افزایش دقت در شناسایی وضعیت اقتصادی افراد باید به‌جای دهک‌بندی، از روش صدک‌بندی استفاده شود، گفت: لازم است شاخص‌های موجود به صد واحد تقسیم شوند تا تصویری دقیق‌تر از وضعیت اقتصادی جامعه ترسیم شود. مسئولان باید این موضوع را با دقت بررسی کرده و در بازنگری آن، ابعاد مختلف معیشت خانوارها را در نظر بگیرند.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی بر لزوم بازبینی مستمر دهک‌ها تأکید کرد و گفت: حداقل هر سه تا 6 ماه باید تجدیدنظر اساسی در وضعیت دهک‌بندی افراد صورت گیرد تا افرادی که به‌دلیل محرومیت یا شرایط خاص در معرض آسیب هستند، از حمایت‌های یارانه‌ای محروم نشوند. به‌عنوان نمونه، خانوارهایی داریم که یکی از اعضای آنها مبتلا به بیماری صعب‌العلاج یا سرطان است و ماهانه مبالغ بسیار بالایی برای درمان هزینه می‌شود. در چنین شرایطی، حتی اگر درآمد خانوار قابل توجه به نظر برسد، بخش اعظم آن صرف درمان می‌شود و این مسئله باید در دهک‌بندی لحاظ شود.
دهک‌بندی منطقه‌ای؛ از راهکارهای پیشنهادی
محبی نجم‌آبادی ادامه داد: دهک‌بندی مبنای تصمیم‌گیری برای سیاست‌های حمایتی است و از همین رو باید کاملاً دقیق طراحی شود. یکی از اصلاحات ضروری، لحاظ کردن تفاوت‌های منطقه‌ای است. برای مثال، فردی که در تهران ۳۰ یا ۳۵ میلیون تومان درآمد دارد، عملاً زیر خط فقر محسوب می‌شود، در حالی که این رقم در یک شهر کوچک یا روستا شرایط متفاوتی دارد. همچنین هزینه‌های زندگی در نقاط مختلف کشور یکسان نیست و باید در نظام دهک‌بندی لحاظ شود.
وی درباره معیار گردش مالی نیز گفت: صرفاً نگاه به گردش حساب بانکی نمی‌تواند معیار دقیقی برای ارزیابی وضعیت اقتصادی افراد باشد، زیرا ممکن است شخصی کسب و کار پایدار و به تبع آن درآمد پایدار نداشته باشد اما در عین حال گردش مالی بالایی داشته باشد. بنابراین ثبت دارایی‌ها نیز باید مورد توجه قرار گیرد. متأسفانه در حال حاضر سامانه جامعی برای ثبت دارایی‌ها وجود ندارد و این مسئله موجب بروز خطا در دهک‌بندی شده است.
محبی نجم‌آبادی در پاسخ به اظهارات اخیر سخنگوی ستاد کالابرگ مبنی بر اینکه اگر فردی به دهک‌بندی خود اعتراض کند و این اعتراض در بازدیدهای میدانی کارشناسان مورد تأیید قرار نگیرد حتی ممکن است به محرومیت شخص در دریافت تسهیلات بانکی شود، تصریح کرد: در مواردی که خطای عمدی و آگاهانه از سوی افراد صورت گرفته باشد، قطعاً باید مجازات و تنبیه در نظر گرفته شود اما نمی‌توان در مواجهه با همه معترضان چنین برخوردی داشت. باید دقت شود که با مردم برخورد غیرمنصفانه و قهری نشود.
گفت‌وگو از سعید امینی
انتهای پیام
