جهاددانشگاهی پیشران امید و پیشاهنگ پیشرفت با منطق اسلامی باشد

به گزارش خبرنگار ایکنا، آیت‌الله علیرضا اعرافی، عضو شورای عالی و مدیر حوزه‌های علمیه کشور، به انگیزه چهل و پنجمین سالروز تشکیل جهاددانشگاهی سخنانی را مطرح کرده است، مشروح این سخنان بدین ترتیب است:

در آستانه اربعین حسینی، یاد شهدای کربلا، شهدای انقلاب اسلامی، شهدای جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، فرماندهان، دانشمندان و مردم عزیز کشور را گرامی می‌داریم.

همچنین سالروز تشکیل جهاددانشگاهی را خدمت تمامی جهادگران عرصه علم و دانش تبریک عرض می‌کنم. پیشاپیش روز خبرنگار و سالروز شهادت صارمی را نیز خدمت همه اهالی رسانه تبریک می‌گویم. 

جهاددانشگاهی، نهادی برای ریشه‌ دواندن خودباوری در جامعه است، این نهاد با اتکا به توانمندی‌های داخلی و با رویکردی نوآورانه، نقش بسزایی در حل مسائل و چالش‌های پیش روی کشور ایفا کرده است. در این میان، تبیین جایگاه و نقش جهاددانشگاهی در ترویج فرهنگ پیشرفت و امید، به ویژه در میان نسل جوان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. 

جهاددانشگاهی، نهادی است که از دل انقلاب اسلامی جوانه زده و روییده است. رسالت بنیادین این نهاد، خلق و گسترش فرهنگ پیشرفت و نوآوری و پیشگامی در فتح قله‌های دانش و فناوری است. جهاددانشگاهی مأموریتی سترگ بر عهده دارد و آن «پیشگامی در تحولات علمی، درهم شکستن موانع و گشودن چشم‌انداز‌های نو در مسیر تعالی و پیشرفت کشور است».

در طول یک قرن گذشته، ملت ما، با نوعی حس درماندگی و این باور تلخ که «ما نمی‌توانیم» دست و پنجه نرم کرده است. اما رخداد‌های اخیر، به‌خصوص در عرصه دفاعی، بار دیگر این حقیقت را آشکار ساخت که «ما می‌توانیم». اکنون، رسالت جهاددانشگاهی آن است که با عزمی راسخ، پرچم فرهنگ «ما می‌توانیم» را برافراشته و به عنوان نیروی محرکه پیشرفت در میهن عزیزمان، به‌ویژه در عرصه‌های پیشتاز فناوری و دانش، نقش‌آفرینی کند.

استقرار فرهنگ خودباوری در تار و پود جامعه امری ضروری است، این مهم، نه یک اقدام مقطعی، بلکه یک پروژه زیربنایی و بنیادین است که می‌بایست در ارکان مختلفی همچون نظام آموزش و پرورش، مراکز دانشگاهی، حوزه‌های علمیه، صنایع گوناگون، بخش کشاورزی و سایر عرصه‌های حیاتی کشور، ریشه دوانده و نهادینه گردد. هدف غایی از این تلاش سترگ، آن است که تمامی فعالان و کنشگران در عرصه‌های گوناگون، با اتکا به توانمندی‌های داخلی و امید به آینده‌ای روشن، گام در مسیر پیشرفت و تعالی بگذارند. این انتظار به‌جا، به ویژه از نهادی، چون جهاددانشگاهی می‌رود که از بدو تأسیس، بر همین آرمان استوار بوده و فلسفه وجودی آن، تحقق این مهم بوده است.

‏جهاددانشگاهی، پیشران توسعه علمی بومی و اسلامی ایران

‏نکته حائز اهمیت دیگر، هدایت پیشرفت و تعالی با تکیه بر منطق اصیل اسلامی و ایرانی است؛ منطقی که شالوده‌اش بر استقلال و سربلندی میهن استوار است. انتظار می‌رود جهاددانشگاهی، به عنوان نهادی پیشرو، با شناسایی دقیق عرصه‌های نوین، نقش راهبری و هدایت‌گری را برای سایر ارکان علمی کشور ایفا کند.

جایگاه جهاددانشگاهی به عنوان نیروی محرکه توسعه علمی، جایگاهی حیاتی است، جهاددانشگاهی، با وجود گام‌های ارزشمندی که تاکنون در این راستا برداشته، هنوز تا رسیدن به جایگاه ایده‌آل خود فاصله دارد. انتظار می‌رود این نهاد انقلابی، با ایفای نقش پیشرو و پیشگام، شتاب بیشتری به پیشرفت‌های علمی کشور ببخشد. از این رو، دو نکته اساسی؛ نخست، «ترویج امید و ایجاد باور به توانمندی‌ها» و دوم، «پیشگامی و هدایت جریان علمی و پیشرفت کشور» را مورد توجه قرار می‌دهم، به‌طوری که حمایت و هدایت مراکز علمی؛ ضرورتی برای پیشرفت جامعه است.

دانشگاه‌ها، کانون‌های نخبگان و پارک‌های فناوری برای پیمودن مسیر تعالی و پیشرفت، نیازمند هدایت و حمایتی استوار هستند. پروژه هوش مصنوعی، که قریب به یک دهه پیش کلید خورد، گواهی بر این تلاش مستمر است. علی‌رغم چالش‌های متعدد مالی، این مسیر با عزمی راسخ ادامه خواهد یافت.

در سپهر علوم اسلامی، چند رکن اساسی وجود دارد که شالوده تفکر ما را بنا می‌نهند. نخست، فلسفه و اندیشه فلسفی اسلامی است، به‌ویژه فلسفه‌های مضاف که پلی می‌زنند بین این میراث گرانبها و دستاورد‌های نوین علمی و فناوری، از ژنتیک گرفته تا هوش مصنوعی. دوم، اخلاق اسلامی است که راهنمای کردار و منش ما در این دنیای پرشتاب است. سوم، فقه اسلامی است که چارچوب رفتاری ما را در عرصه‌های مختلف زندگی تعیین می‌کند؛ و چهارم، بهره‌گیری خردمندانه از این معارف ارزشمند در جهت گره‌گشایی از مسائل و چالش‌های ملموس جامعه است.

قم؛ قطب علمی و فرهنگی فراملی با ظرفیت‌های بی‌بدیل

نباید به قم به چشم یک استان معمولی نگریست. جایگاه این شهر رفیع‌تر از آن است که با معیار‌های استانی سنجیده شود. ضروری است امکانات و زیرساخت‌های قم، در سطحی فراتر از یک استان و در مقیاسی ملی و بین‌المللی تعریف و تقویت شوند. ضمن اینکه در پاره‌ای از زمینه‌ها، قم حتی از پایتخت نیز پیش‌روتر و ممتازتر است و این مهم باید به درستی برای مسئولان ذی‌ربط تبیین و درک شود.

‏تعامل حوزه و دانشگاه؛ بسترساز تحولات عظیم تمدنی

ضروری است که این عرصه‌ها از همان گام نخست، با رویکردی ژرف‌اندیشانه و مبتنی بر مبانی فلسفی و اخلاقی، مورد مداقه و کنکاش قرار گیرند و در قالب طرح‌های پژوهشی جامع، مورد بررسی و تحلیل دقیق واقع شوند.

رهنمود‌های مقام معظم رهبری در آستانه یکصدمین سالگرد احیای حوزه علمیه قم، بر دو رکن اساسیِ پیشگامی و سلامت این نهاد اصیل استوار است. حوزه و دانشگاه، به عنوان دو بازوی توانمند، قادرند با هم‌افزایی و تبادل اندیشه، بستر‌های لازم را برای تحولات شگرف تمدنی در میهن عزیزمان فراهم آورند و گام‌های استواری در جهت تحقق این آرمان والا بردارند.

نگرش جهانی و تعاملات بین‌المللی راهبردی

پتانسیل‌های سترگ علمی و بین‌المللی در حوزه و جهاددانشگاهی نهفته است؛ جهاددانشگاهی، با تکیه بر بنیان‌های استوار علمی و رویکردی انقلابی، تجلی‌گاه آرمان‌های انقلاب اسلامی است و این توانایی را دارد که در این میدان‌ها حضوری مؤثر و نقشی بی‌بدیل ایفا کند. بی‌گمان، در این مسیر، نکات و ظرایف بسیاری نهفته است که بررسی و تحلیل آن‌ها در مجالی دیگر ضروری است.

در میان قطب‌های علمی ایران، شهرهایی، چون تهران، مشهد، اصفهان و شیراز از پتانسیل‌های چشمگیری برخوردارند، اما گستره نفوذ بین‌المللی و پژواک امواج دانش و فرهنگ برخاسته از قم، بی‌مانند است. این توانایی بالقوه شگرف، اگر با تدبیر و برنامه‌ریزی مدون به مرحله عمل برسد، قادر است نتایج بی‌بدیلی را به ارمغان آورد.

ضروری است از بدو امر، با دیدی راهبردی به همکاری‌های بین‌المللی نگریسته و بستر‌های هم‌افزایی را شناسایی نماییم. حوزه‌هایی نظیر گردشگری سلامت و زمینه‌های مشابه، پتانسیل عظیمی را برای کشور و نیز قم به ارمغان می‌آورند که این مهم، علاوه بر مزایای اقتصادی چشمگیر، می‌تواند در عرصه سیاست بین‌الملل نیز نقش‌آفرینی مؤثری داشته باشد.

به کوشش اکبر پوست‌چیان