برای آینده کشور به جهاد‌دانشگاهی امید داریم

جهاددانشگاهی مولود مبارک انقلاب

همین‌طور که در قرآن کریم در مقایسه‌ دو مسجد می‌فرماید: «لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِيهِ فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا» جهاددانشگاهی همین گونه است؛ جزء معدود رویش‌های اصلی خود انقلاب است. این معنایش این نیست که جهاد از اول در هر برهه‌ی از زمان، هرجور بوده، هرجور فکر کرده، هرجور کار کرده، درست است؛ نه، ما آدم‌ها گاهی درست فکر می‌کنیم، گاهی غلط فکر می‌کنیم، گاهی درست عمل می‌کنیم، گاهی غلط عمل می‌کنیم. ملاک قضاوت، این تناوب‌ها و پیچ و خم‌ها نیست؛ ملاک قضاوت، هدف‌گیری و جهت‌گیری و استمرار در حفظ این هدف است؛ ولو حالا گاهی انسان خطائی هم بکند، لغزشی هم بکند. من هویت جهاد را درنظر دارم که برکات زیادی هم بحمداللَّه داشته است.
(25 تیر 1386) 

هویت جهاد، تغییر پیدا نکند

شما می‌بینید هویت بعضی از اشخاص - فکرهایشان، ترکیب‌های ذهنیشان – از اول انقلاب تا حالا صد و هشتاد درجه عوض شده، این یک روال و ممشای طبیعی نیست که بگویید طبیعتش همین است دیگر؛ نخیر، هرگز اینجوری نیست. طبیعی این است که اگر انسان یک فکر و یک راهی را به منطق و استدلال پذیرفت، این را تا آن نقطه‌ی آخرِ راه برود و اگر عمرش کفاف نداد، در این راه بمیرد. این طبیعی نیست که ما بگوئیم: یک راهی را حرکت کنیم برویم؛ گاهی هم با شور و خیلی هیجان، بعد از یک نقطه، ناگهان زاویه بزنیم! بعد، این زاویه‌ها اینقدر ادامه پیدا کند که تبدیل شود به عکس! این، به هیچ وجه طبیعی نیست. بعضیها توجیه می‌کنند: خوب آقا، اول انقلاب، اول انقلاب بود؛ حالا زمان اثر گذاشته، ما عوض شدیم! نخیر، زمان بر روی عنصرهای ضعیف و بی ریشه و اعتقادهای واهی و مبتنی بر احساس محض اثر می‌گذارد؛ یا زمان با همراهی طمع‌ها و هوس‌ها اثر می‌گذارد. «انّ الّذین تولّوا منکم یوم التقی الجمعان انّما استزلّهم الشّیطان ببعض ما کسبوا». قرآن می‌گوید: آن‌هایی که در جنگ احد برگشتند؛ طاقت نیاورند بایستند، این لغزش این‌ها به خاطر آن کاری است که قبلاً کردند. ما وقتی روح را نساختیم، خودمان را محکم نکردیم، معلوم است؛ هر مماسی روی آن اثر می‌گذارد؛ یکی، دو تا، سه تا، ناگهان می‌بینید که شکلش عوض شد؛ اما وقتی که مثل فولاد آبدیده، محکم و استوار و بر مبنای تفکر درست و منطق صحیح، هویت دینی انسان شکل گرفت و هویت انقلابی شکل گرفت، هرچه زمان بگذرد، این هویت روشن‌تر، واضح‌تر، جذاب‌تر و مستحکم‌تر می‌شود. آدم‌ها این‌جورند، نهادها هم این‌جورند. نگذارید نهاد جهاددانشگاهی، تبدیل به یک هویت دیگر؛ به یک هویت غیردینی، غیرانقلابی شود. (25 تیر 1386)

روی اسمتان تکیه کنید

شما اسمتان جهاددانشگاهی است؛ روی این اسم تکیه کنید و به مقتضای این اسم تمسک کنید و حقیقتاً جهاد کنید. وقتی جهاد؛ یعنی تلاش هدف‌دار برای خدا، بدون تردید موفقیت هم با آن همراه خواهد بود. ما راهی به سمت مرزهای پیشرفته‌ی دانش در همه‌ی زمینه‌ها داریم، مسلم بدانید که جز با روحیه‌ی استقلال، روحیه‌ی توکلِ به خدا و روحیه‌ی کار برای ایمان طی نخواهد شد. باید این راه را سریع طی کنیم و راه‌های میان‌بُر را پیدا کنیم و خودمان را برسانیم؛ یعنی مرزهای دانش را معنا دادن به پژوهش‌های دانشگاهی.(1تیر ماه1383) 

منتظر نباشید علم را به شما هدیه کنند

در مورد جهاددانشگاهی من اعتقادم این است که این ترکیب جهاد و دانشگاه، و تلفیق جهاد که یک امر ارزشی معنوی است با علم، دانش و با دانشگاه - دارای پیام است؛ نشان می‌دهد که می‌توان علم جهادی و نیز جهاد علمی داشت. این همان کاری است که شماها مشغولید. علم شما علم جهادی است؛ با جهاد و با اجتهاد همراه است؛ دریوزه‌گری و منتظر نشستن برای هدیه شدن علم از این‌سو و آن‌سو نیست. دنبال علم می‌روید تا آن را به دست بیاورید. این علم جهادی و علم برخاسته‌ از مجاهدت و اجتهاد و تلاش است. (1 تیرماه 1383) 

مهم است مدیریت علم با چه کسی است

در دنیا برای این‌ که ثابت کنند علم، ذات سکولار دارد و دانش با ارزش‌ها کاری ندارد، خیلی سعی شد و برایش فلسفه درست کردند؛ استدلال کردند، بحث کردند برای این‌ که مفهوم دانش را یک مفهوم مجردِ از ارزش‌ها معرفی کنند؛ درست نقطه‌ی مقابل کاری که الان شما کرده‌اید. شما می‌گویید جهاددانشگاهی؛ جهاد یک ارزش است. حقیقت مطلب هم این است که علم و عقل ابزار، دو جنبه‌ای است؛ می‌تواند در خدمت ارزش‌ها قرار بگیرد، می‌تواند در خدمت حیوانیت و سَبُعیت قرار بگیرد. بستگی به این دارد که مدیریت علم با چه کسی است. اگر مدیریت علم به دست انسانهای دنیاطلب و قدرت‌طلب و زراندوز و سلطه‌طلب بود، همین می‌شود که امروز شما در دنیا مشاهده می‌کنید؛ یعنی علم، ابزاری برای استعمار، استثمار، تحقیر ملت‌ها، اشغالگری و برای ترویج فحشاء خواهد شد. وقتی علم در مدیریت انسان‌هایی قرار گرفت که جز به جنبه‌های حیوانی زندگی نمی‌اندیشند، همین خواهد شد. اما اگر علم به ‌وسیله‌ی بندگان صالح مدیریت شد، آن ‌وقت خدمت می‌کند و زیان نمی‌رساند. (1تیرماه1383) 

علمِ مقدس توفیقاتش بیشتر است

جهاددانشگاهی از جاهایی است که ما به آن امید داریم برای آینده علمی کشور و توفیقات این علم هم بیشتر است؛ این را به شما عرض بکنم. نگویند اگر علم را مقدس کردیم و با دین همراه کردیم و مؤمن‌کاری درآوردیم، دیگر پیشرفت نمی‌کند؛ نخیر، الان همین خود جهاددانشگاهی شما، همین مجموعه کارهای شما – که به وسیله عناصر مؤمن این همه کار بزرگ انجام گرفته - نشان دهنده این است که علم وقتی با ایمان همراه باشد، توفیقاتش هم بیشتر خواهد بود. (25 تیر 1386)

برطرف کننده بن بست‌های علمی باشید

در دوران پیش از انقلاب، دانشگاه‌های کشور فاقد روحیه ابتکار، نوآوری و خودباوری بودند و روند کلی نظام دانشگاهی در آن هنگام به هیچ وجه تربیت‌‏کننده محقق، فراهم آورنده پژوهش‌های عمیق و از بین برنده بن بست‌های علمی نبود و چنین هدفی را نیز ترویج نمی‏‌کرد، اما دانشگاه‌های کشور طی سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا کنون پیشرفت‌های بسیار خوبی داشته‌‏اند و امروز جهاد دانشگاهی از پژوهشکده‏‌های متعدد برخوردار است و تحقیقات عمیق علمی در بسیاری از مسائل کشوری در حال انجام است. (14 مرداد 1378)

چشم انداز علمی تدوین کنید

مسئولان جهاددانشگاهی باید با یک کار علمی و دانش بنیان، تعریف صحیحی از نحوه تعامل با دستگاه‌های مختلف و مدیریت این تعامل ارائه دهند تا بر اساس یک هدف‌گذاری دقیق بتوانند خانه‌های مربوط به خود را در جدول بزرگ نقشه علمی کشور، به درستی پُر کنند. جهاددانشگاهی باید با پرهیز از کارهای جزئی، به سراغ کارهای اساسی و عمیق‌تر برود.(19 خرداد 1393)

سراغ قرآن بروید

ببینید باب فهم دانشگاهی در مواجهه با قرآن چیست. بروید سراغ فهمیدن قرآن. قرآن‌خوانِ شما جوری باشد که وقتی قرآن می‌خواند، جلسه‌ای که مستمع قرآن اوست، مفاهیم قرآن را با دل خود لمس کند؛ حس کند و جلسه قرآن‌خوانی شما، جلسه مفاهیم قرآن هم باشد. این‌ها ابتکار لازم دارد؛ بابِ شماست.(25 تیر 1386)

حرکت‌های علمی در چارچوب تقوای الهی

امروز با وجود پیشرفت‌های گسترده علمی در عرصه‌های مختلف، خطرات، ضررها، انحطاط‌ها و قدرت طلبی‌هایی نیز برای بشریت به وجود آمده و این آفات، انسان‌ها را دچار رنج‌ها و گرفتاری‌های فراوانی کرده است. اگر تلاش‌ها و حرکت‌های علمی در چارچوب جهت‌گیری‌ها و تقوای الهی باشند، قطعاً نتایج و محصولات آن‌‌ها، از ضررها و فجایع به دور و برای بشریت نافع خواهند بود.( 19 خرداد 1393) 

پیشرفت علمی بدون سیاسی کاری

ما باید در مسیر پیشرفت علمی خود به دنبال کشف ناشناخته‌های علمی باشیم که زندگی انسان‌ها را متناسب با ارزشهای انسانی، ارتقاء دهد و در عین حال آثار مخربی برای بشریت نداشته باشد. باید جهت‌گیری و مسیر انقلابی جهاددانشگاهی حفظ شود و نباید گذاشت این مرکز مهم علمی گرفتار آسیب‌های ناشی از پیچ و خم‌های سیاسی و «چپ روی‌ها» و «راست روی‌های» غلطِ عرصه سیاسی شود. ( 19خرداد 1393)

دانشجویان، مسئله اصلی جهاد دانشگاهی 

جهاد دانشگاهی می‌تواند دستگاهی باشد که با فعالیت‌های فرهنگی و تحقیقاتی خود قشر جوان و دانشجوی کشور را در داخل دانشگاه‌ها هدایت کند و آنان را به پختگی و کمال لازم برساند. زیرا که مسأله اصلی او مسأله دانشجویان است و می‌تواند بهترین سخنگوی مسائل آنان باشد.( 19خرداد 1393) 

ضرورت تقویت جهاد دانشگاهی

دانشگاه‌های ما ‌باید به عنوان جایگاهی مطرح باشد که علاوه بر اینکه دانشجویان در آن بر علم و دانش خود می افزایند بر تفکر و بینش صحیح و راه درست و هدایت معنوی خود نیز بیافزایند و در این راستا جهاد‌دانشگاهی با توجه به امکانات و برنامه‌ریزی دقیق خود می‌تواند سهم بسزایی داشته باشد و فعالیت‌های فرهنگی، هنری و تحقیقاتی خود را در جهت هدایت جوانان دانشجو در خط صحیح فکری و عملی متمرکز نماید. لذا به این منظور حفظ و تقویت جهاد دانشگاهی به عنوان یک نهاد انقلابی ضروری است.( 11شهریور 1369) 

بومی شدن فناوری هسته‌ای 

آنچه امروز جنجال آمریکایی‌ها علیه ایران را به وجود آورده و این‌ها را دستپاچه کرده، این است که این‌ها دارند می‌بینند که ایران نیروگاه هسته‌ای را به وجود آورده و می‌تواند برق هسته‌ای تولید کند و سوخت و خوراک آن را هم خودش در داخل تولید می‌کند.

نقطه‌ی دوم نگرانی آن‌ها این است، از این ناراحتند که این دانش در داخل رشد کرده و روئیده است؛ یعنی در واقع بومی است. البته این به معنای آن نیست که ما این دستگاه را اختراع کردیم؛ نه، بلکه به این معناست که ما برای فراگیری این کار درِ خانه‌ی آن‌ها نرفتیم. محققان جوان خودمان- همین جوان‌هایی مثل شما- و صدها مغز متفکر و خوش‌فکر توانسته‌اند این دستگاه عظیم را راه‌اندازی کنند و به نتیجه برسانند؛ دانش را در میان خودشان بارور کنند؛ فناوری را به وجود بیاورند و درِ خانه‌ی این و آن نروند؛ این یکی از نگرانی‌های آن‌هاست؛ چرا، چون می‌بینید این درست برخلاف آن فلسفه‌ی استکباری است که کشورهایی که می‌خواهند تحت سلطه باشند، نباید در دانش و فناوری استقلال داشته باشند؛ باید دستشان دراز باشد؛ محتاج آن‌ها باشند. آن‌ها می‌دانند که اگر امروز کشور و ملت ایران توانست بر قله‌ی این فناوری بنشیند، سخن حق او در دنیا که همان استقلال امت اسلامی و عزت اسلامی است، بیشتر در بین مسلمان‌ها و در جوامع اسلامی جایگزین خواهد شد و ذهن‌ها بیشتر آن را قبول خواهند کرد؛ از این ناراحتند؛ لذا جنجال می‌کنند. بنابراین حقیقتِ قضیه غیر از آن چیزی است که آن‌ها می‌گویند.(1تیر 1383) 

ایجاد تحول کیفی و علمی در دانشگاه

جهاددانشگاهی با انجام مسئولیت پژوهش خود می‏‌تواند دانشگاه‌ها را از حالت رکود، توقف، تکیه بر محفوظات و انقطاع از تحقیقات خارج کند و این مجموعه با تکیه بر خصوصیات ذاتی خود قادر است به پژوهش‌های دانشگاهی معنا، کیفیت، جهش و رشد بی‌سابقه‌‏ای بدهد.( 14مرداد 1378)