مشارکت ایران در تدوین سند بین‌المللی اخلاق هوش مصنوعی
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران در نشست خبری گفت: سند ملی اخلاق هوش مصنوعی، در حال بررسی است و این فرآیند مشابه سایر اسناد بین‌المللی مانند سند اخلاق زیستی در یونسکو پیش می‌رود و با وجود چالش‌های موجود، کشور ما نیز با مشارکت و ارسال نظرات از سوی حدود ۴۰ نهاد بالادستی توانسته مشارکت فعالی در این زمینه داشته باشد.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ نشست خبری گزارش عملکرد یک ساله کمیسیون ملی یونسکو در ایران سه‌شنبه ۲۹ مهرماه با حضور حسن فرطوسی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران و خبرنگاران رسانه‌های داخلی و خارجی برگزار شد.
فرطوسی با اشاره به همکاری‌های بین‌المللی و دیپلماسی علمی و فرهنگی گفت: کمیسیون ملی یونسکو در ایران، برنامه‌های مشارکتی با سازمان یونسکو را با هدف جلب حمایت‌های بین‌المللی از اهداف ملی کشور پیگیری می‌کند. حضور فعال ایران در عرصه‌های مختلف یونسکو، با اهدافی، چون بازتاب دستاورد‌های جمهوری اسلامی ایران و انتقال دانش و تجربه به دستگاه‌ها، شرکت‌ها و نهاد‌های مرتبط داخلی دنبال شده و می‌شود.
وی با اشاره به ثبت میراث فرهنگی و تمدنی افزود: از جمله دستاورد‌های اخیر در این حوزه می‌توان به ثبت جهانی «قلعه الموت» در فهرست میراث ملموس جهانی و ثبت «آیین‌های شب چله و مهرگان» در فهرست میراث ناملموس فرهنگی اشاره کرد که این اقدامات در راستای برجسته‌سازی جایگاه تمدن و فرهنگ ایران در عرصه تمدن بشری انجام شده است.
فرطوسی در رابطه با توسعه کرسی‌های یونسکو ادامه داد: تقویت و گسترش کرسی‌های یونسکو در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور، با دو رویکرد اصلی در دستور کار قرار دارد که می‌توان به ایفای نقش مؤثر در شبکه تبادل علمی و تمرکززدایی از پایتخت و گسترش کرسی‌های فرهنگی در دانشگاه‌های مستقر در سایر استان‌ها اشاره کرد. در این راستا، طی سال گذشته، چهار کرسی یونسکو پیگیری و تقویت شده است.
شهر‌های خلاق و یادگیرنده
وی با اشاره به توانمندسازی مراکز و توسعه دیپلماسی شهری در ادامه گفت: توانمندسازی مراکز نوع دوم یونسکو به منظور بهینه‌سازی اشتراک‌گذاری دانش و تجربه در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های یونسکو در حوزه «دیپلماسی شهری»، از جمله شبکه «شهر‌های خلاق و یادگیرنده» و تلاش برای ارتقای دیپلماسی شهری ایران در این راستا پیگیری می‌شود.
فرطوسی ادامه داد: در یک سال گذشته، سیاست‌های محوری این کمیسیون بر تمرکززدایی و توجه متوازن به مناطق مختلف کشور، تقویت فعالیت‌های مشارکتی نهاد‌های مدنی برای ترویج آرمان‌های یونسکو و تسهیل حضور نمایندگان دستگاه‌های ایرانی در نشست‌ها و برنامه‌های جهانی یونسکو به منظور معرفی ظرفیت‌های کشور متمرکز شده است و از چشم‌انداز و برنامه‌های آتی نیز می‌توان به ارتقای دیپلماسی علمی و فرهنگی، بازسازی ساختار، تصویب بودجه مستقل و پیگیری ثبت‌های جهانی جدید اشاره کرد.
فرطوسی با اشاره به پیگیری و هشدار درباره میراث جهانی نیز بیان کرد: تاکنون سه نامه تذکری و هشدارآمیز از سوی یونسکو در مورد وضعیت برخی از میراث جهانی ثبت‌شده در ایران دریافت شده است. این نامه‌ها با هدف آگاهی‌بخشی و پیشگیری از هرگونه آسیب یا تعرض احتمالی به حریم این آثار صادر شده‌اند. کمیسیون ملی به‌عنوان نهاد هماهنگ‌کننده، این موضوعات را به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اطلاع داده و پیشنهاد برگزاری نشست‌های هم‌اندیشی تخصصی را ارائه کرده است. همچنین تأکید می‌کنم که کمیسیون ملی یونسکو نقش اجرایی نداشته و وظیفه آن، آگاهی‌بخشی، هماهنگی و انتقال دیدگاه‌های فنی و تخصصی یونسکو به دستگاه‌های مربوط است. با این حال، هیچ‌گونه تعرضی به آثار تاریخی کشور از سوی یونسکو قابل پذیرش نبوده و در ایران نیز چنین رویدادی رخ نخواهد داد.
وی با اشاره به بازدید‌های میدانی از مناطقی مانند تخت‌جمشید گفت: نکاتی در رابطه با این بازدید‌ها در قالب گزارش‌های رسمی به مراجع مربوط منتقل شده است و مسائل به صورت کارشناسانه در حال پیگیری است. از وزارت میراث فرهنگی و استانداری فارس نیز درخواست شده است تا با حساسیت و دقت، موضوع حریم آثار تاریخی را پیگیری کنند، چراکه این میراث، امانتی برای نسل‌های آینده است.
منشور حقوق بشر کوروش
وی در رابطه با همکاری‌های فرهنگی و آموزشی با سایر کشور‌ها نیز گفت: همکاری با کشور تاجیکستان برای ثبت میراث ناملموس «منشور حقوق بشر کوروش» در دست پیگیری است که پیش‌بینی می‌شود در کنفرانس عمومی آینده یونسکو به تصویب برسد. پس از سال‌ها وقفه، همکاری‌های نزدیک و سازنده‌ای با وزارت آموزش و پرورش برقرار شده است. وزیر آموزش و پرورش به عنوان عضو شورای عالی کمیسیون، همکاری مؤثری داشته و حوزه بین‌الملل این وزارتخانه نیز با رویکردی مثبت وارد تعامل شده است. همچنین زمینه برای حضور نمایندگان وزارت آموزش و پرورش در نشست‌های بین‌المللی از جمله نشست معلمان در شیلی، کنفرانس عمومی سمرقند و برنامه تخصصی هوش مصنوعی در تاشکند فراهم شده است.
فرطوسی درباره شبکه مدارس وابسته به یونسکو نیز تصریح کرد: با همکاری نهاد‌های نظارتی و وزارت آموزش و پرورش، ظرفیت‌های ۱۷ مدرسه عضو این شبکه مورد بررسی و تقویت قرار گرفته است. مأموریت کمیسیون، ایجاد اعتماد و هم‌افزایی میان نهاد‌های داخلی و شبکه مدارس یونسکو به منظور فعال‌سازی مجدد و پویایی این مدارس پس از دوره‌ای وقفه است. این شبکه می‌تواند با بهره‌گیری از تجربیات جهانی، به ارتقای مهارت‌ها و آموزش‌های نوین برای کودکان و نوجوانان کمک کند. آموزش محیط‌زیست، ترویج صلح، گفت‌و‌گو و توسعه پایدار از محور‌های اصلی فعالیت این مدارس است. همچنین موفقیت جمهوری اسلامی ایران در جذب و به‌کارگیری چندصد هزار معلم، به‌عنوان یکی از دستاورد‌های ارزشمند کشور در گزارش‌های ارسالی به یونسکو منعکس خواهد شد.
برنامه سلامت و حفاظت از دانشمندان
وی در بخش دیگری از این نشست خبری با اشاره به تحریم‌های ظالمانه علیه کشورمان گفت: قطعاً یکی از برنامه‌های ما، که بیانیه آن توسط سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسکو در شورای اجرایی قرائت شد، موضوع «برنامه سلامت و حفاظت از دانشمندان» بود. درخواست کردیم که این برنامه به مکانیزم‌های قوی‌تری، مشابه مکانیزم حمایت از خبرنگاران که دارای ضمانت اجرایی است، تبدیل شود. این تحریم‌ها وجود دارند، اما رویکرد ما در این مدت این بوده که هرجا با محدودیتی مواجه شده‌ایم، آن را به یونسکو منتقل کرده و به عنوان وظیفه خود، پیگیری کنیم تا به خوبی مورد توجه قرار گیرد. برای مثال، گروهی از متخصصان قصد داشتند در رویدادی به صورت حضوری شرکت کنند، اما به دلیل محدودیت‌های ایجاد شده از جمله مشکلات صدور ویزا نتوانسته‌اند. در چنین شرایطی، یک رسالت دیگر ما این بوده که حتی اگر امکان حضور حضوری میسر نبوده، در وبینار‌های مرتبط شرکت کنیم. همکاران ما نیز گزارش‌هایی از این محدودیت‌ها تهیه و به نهاد‌های مربوط ارسال کرده‌اند تا این تحریم‌ها تا حد ممکن برجسته شود. این، وظیفه‌ای بود که انجام دادیم و نگفتیم که، چون نمی‌توانیم مانع تحریم شویم، پس کاری از دستمان برنمی‌آید. در حوزه‌های اقتصادی، سلامت و علمی-فرهنگی نیز افراد و نهاد‌های مختلفی مشغول فعالیت هستند. وظیفه ما در حیطه مسئولیتمان این است که کار خود را به بهترین شکل انجام دهیم و امیدواریم در این مسیر موفق باشیم.
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران در ادامه در پاسخ به سؤال خبرنگار ایکنا درباره برنامه‌های این کمیسیون در حوزه هوش مصنوعی و تدوین اخلاق هوش مصنوعی گفت: در این زمینه، کمیسیون گام‌های مختلفی برداشته و برنامه‌های متعددی را دنبال می‌کند. سند ملی اخلاق هوش مصنوعی، در حال بررسی است. این فرآیند مشابه سایر اسناد بین‌المللی مانند سند اخلاق زیستی در یونسکو پیش می‌رود. با وجود چالش‌های موجود، کشور ما نیز با مشارکت و ارسال نظرات از سوی حدود ۴۰ نهاد بالادستی، وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی مختلف، از جمله شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت امور خارجه و دیگر سازمان‌ها توانسته مشارکت فعالی داشته باشد. نکات و دیدگاه‌های جمهوری اسلامی نیز تا حدی در این سند لحاظ شده است.
وی ادامه داد: کاملاً طبیعی است که فرآیند اجماع‌سازی بین‌المللی بسیار پیچیده باشد و همیشه نمی‌توان همه انتظارات ملی را به طور کامل اجرایی کرد، اما تلاش می‌شود تا خط قرمز‌های فرهنگی رعایت شود. در رابطه با اخلاق هوش مصنوعی، دو اقدام تدوین برنامه ملی اخلاق و هوش مصنوعی و تشکیل کمیته ملی اخلاق زیستی انجام شده است. علاوه بر این، برنامه‌ای برای بررسی تأثیر هوش مصنوعی بر زندگی افراد دارای معلولیت در دست اجراست که با همکاری دفتر یونسکو در تهران پیگیری می‌شود. همچنین، کمیته ملی حافظه جهانی در تلاش است تا میراث مکتوب کشور را به‌صورت دیجیتال ثبت و حفاظت کند.
انتهای پیام
