مراکز قرآنی در برابر تک دشمن پاتک مناسبی ندارند/ پیشنهاد خوب «سید چاووشی»

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، هفتمین نشست با یاوران وحی با عنوان معرفی مؤسسه بیت‌‌القرآن با حضور محمدرضا عابدی، مدیر این مؤسسه در سالن اجتماعات خبرگزاری ایکنا برگزار شد.

برای نخستین سؤال، خودتان را معرفی کنید؟

محمدرضا عابدی هستم، در سال 1353 متولد شدم. از کودکی توفیق این را داشتم که در جلسات قرآن مهدیه تهران در زمان مرحوم ایروانی در این کلاس‌های قرآن تلمذ کنم و از 12 سالگی به تدریس قرآن مشغول شدم و بعضاً نیز در مسابقات دانش‌آموزی حضور پیدا کردم.

در خصوص سابقه فعالیت قرآنیتان بفرمایید؟

حدود هفت سالی را به عنوان مسئول دارالقرآن شرکت هواپیمایی ایران‌ایر(هما) مشغول به فعالیت بودم و همین موقعیت کاری موجب شد تا از ادامه تحصیلات در مقاطع بالاتر تحصیلی باز بمانم و سپس در شهرداری منطقه 11 و در ادامه در مدرسه امام صادق(ع) منطقه دو تدریس داشتم و دو سال نیز مجری کارشناس ویژه‌برنامه «دوست من نماز» که از شبکه دوم سیما پخش می‌شد، بودم و در حال حاضر نیز 19 سال است که به‌عنوان مدیر دارالقرآن مشغول هستم. 

از علت راه‌اندازی مؤسسه قرآنی برایمان بگویید؟

در آن زمان احساس نیاز کردم و اقدام به راه‌اندازی این مؤسسه کردم. سال‌ها شاگرد «سیدجواد هاشمی» در کانون حر بودم و از بچه‌های تک‌خوان گروه سرود و برگزیده استان تهران شدم و در زمینه‌های فرهنگی نیز فعالیت داشتم و برادرم نیز از مادحین اهل‌ بیت(ع) بود و پدرم نیز اصرار داشت که فعالیت خانواده در زمره حدیث ثقلین کتاب‌الله و عترتی باشد.

از سوی دیگر از بچگی هر زمان که فرصتی پیدا می‌کردم عده‌ای را برای انجام امور فرهنگی، فعالان این عرصه را دور هم جمع می‌کردم تا اینکه در سال 77 در کوچه کنار مهدیه تهرانی حسینیه‌ای به عنوان بیت‌الحسن بود که در آن مرحوم سید چاووشی که از پیرغلامان اهل‌ بیت(ع) بود به مدیحه‌سرایی می‌پرداخت که روزی گفت من یکشنبه شب‌ها در خانه‌ام هیئتی دارم که در ابتدای آن می‌خواهم جلسه قرآنی داشته باشم که این اتفاق موجب شد به آن حسینیه ورود پیدا کنم و یک جلسه قرآن پیش از هیئت تبدیل شد به چندین کلاس قرآن و در ادامه مؤسسه بیت‌القرآن. احساس می‌کردم که زمانه می‌طلبد که چیزی را که می‌توانم ارائه دهم در طبق اخلاص قرار دهم و بدون اینکه مورد حمایت قرار گیریم، ارائه کنم. لذا براساس علاقه فعالیت خودجوش و مردمی را آغاز کردیم و تا به الان فعالیت این مؤسسه ادامه دارد. 

مجوز فعالیت مؤسسه از کجا اخذ شده است؟

این مؤسسه 19 سال است که بدون مجوز از سوی سازمان تبلیغات اسلامی و یا اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مشغول به فعالیت است البته حدود سه سال گذشته به دلیل احساس نیازی که شد برای اخذ مجوز از ارشاد ادغام کردیم و مستندات فعالیت و سوابق و مدارک لازم را برای اخذ مجوز فعالیت ارسال کردیم اما هر بار که پیگیر شدیم با این جمله روبه رو شدیم که به دلیل ادغام مقرر شده است که مجوزهای جدید برای فعالیت مؤسسات صادر شود و تا به حال نیز این مجوز به دلیل فرآیند ادغام صادر نشده است.

همچنین سال‌هایی است به عنوان دارالقرآن مرکزی شهرداری در منطقه 11 به عنوان تأمین‌کننده خوراک فکر کانون‌های قرآن و عترت سراهای محله در این منطقه مشغول به فعالیت است. البته سازمان قرآن و عترت بسیج سپاه حضرت محمد رسول‌الله(ص) تهران بزرگ که تحت نظارت دکتر رحیم قربانی است اخیراً طی صحبت‌هایی که انجام شده است به عنوان یکی از شعب حفظ آنها محسوب شدیم که مجوزی نیز برایمان صادر شده است که در حال حاضر در کلاس‌های حفظ با سازمان قرآن و عترت فعالیت می‌کنیم.

در خصوص محل فعالیت مؤسسه برایمان بگویید؟

در ابتدا در طبقه زیرهمکف منزل مرحوم سید‌چاووشی«بیت‌الحسن(ع)» مشغول به فعالیت بودیم و در ادامه نیز در طبقه زیرین مسجد پنبه‌چی مشغول به فعالیت شدیم که از آرزوهایم انجام فعالیت قرآنی خوب در یکی از مساجد است اما متأسفانه در مساجد هیئت امنا، خادم و امام جماعت مسجد همه و همه دست به دست هم می‌دهند تا نشود کار قرآنی خوبی در آنجا انجام شود. 

در حال حاضر حدود 13 سال است که در طبقه زیرهمکف ساختمانی که متعلق به آقایی سید به نام «سیدجعفر میرمحمدی» است در حدود 250 مترمربع مشغول به فعالیت هستیم. البته این طبقه در ابتدا تنها به عنوان انباری استفاده می‌شد و سپس با رایزنی‌هایی که با شهرداری حدود هشت سال پیش انجام دادم زیر حیاط را به آن اضافه کردیم و فعالیت‌هایش را پیش می‌بریم.

به گونه‌ای که در تابستان امسال حدود هزار و 50 قرآن‌آموز جذب کردیم و حال آنکه بسیاری از مؤسسات دارای مجوز و ثبت‌ شده شاید نتوانسته‌ باشند به دلیل فقدان برنامه‌ریزی منظم به جذب قرآن‌آموزان آن هم به این تعداد بپردازند.

علت نامگذاری مؤسسه به بیت‌القرآن چیست؟

عنوان اصلی مؤسسه مرکز آموزش قرآن و معارف اسلامی است اما مرحوم چاووشی حدود سه سالی که در بیت‌الحسن(ع) در منزلشان بودیم وی خیلی اصرار داشت که این هیئت بیت‌الحسن(ع)، یک بیت‌القرآنی نیز داشته باشد و فضایی را به ما اختصاص دادند با عنوان بیت‌القرآن که شاید این عنوان به دلیل نفس حق وی برای بقا و دوام مؤسسه است البته بیشتر مؤسسه را با عنوان مرکز قرآن و معارف اسلامی می‌شناسند البته لوگویی نیز با عنوان «اقرأ» داریم که برخی نیز مؤسسه را با این عنوان می‌شناسند.

البته پیش از این لوگوی «اقرأ» «الله» بود که روزی خدمت مرحوم آیت‌الله بهجت(ره) رسیدیم که ایشان به ما متذکر شدن که این الله که لفظ جلاله به دلیل اینکه احتمالاً شاید در زیرپا قرار گیرد نباشد و اسم قرآنی بگذارید و این شد که «اقرأ» رو برروی لوگو آوردیم.

در خصوص بودجه فعالیت‌های مؤسسه برایمان بگویید؟

بودجه فعالیت‌های مؤسسه از پرداخت شهریه هرچند ناچیز است، تأمین می‌شود و از سوی دیگر صندوق قرض‌الحسنه‌ای را برای اعضای مؤسسه با عنوان طفلان مسلم از حدود 10 سال گذشته افتتاح کردیم که در حال حاضر 400 عضو دارد و حدود 300 میلیون تومان گردش مالی‌اش است هر کدام از اعضا با حداقل 100 هزار تومان هزینه عضو این صندوق می‌شوند و می‌توانند تا سقف دو میلیون تومان از آن تسهیلات دریافت کنند، به گونه‌ای که برخی از اوقات هنگامی که از لحاظ بودجه و تأمین هزینه‌ها دچار مشکل می‌شویم از این صندوق قرض می‌گیریم.

همچنین خیرین نیز به کمک ما آمده‌اند. هرچند تعداد زیادی نیستند اما حدود 30 نفر از خیرین هستند که هنگامی که دچار مشکل می‌شویم به آنها مراجعه می‌کنیم.

البته باید تأکید کنم که صرف فعالیت مؤسسه، قرآنی نیست چون در حال حاضر متأسفانه میل مردم به حضور در جلسات قرآن کم شده است و به مانند گذشته نیست که مردم با علاقه‌مندی و با انبوه جمعیت در این جلسات حضور پیدا کنند، به عبارت دیگر نقطه میل مردم تغییر کرده است. 

منظورتان این است که در کنار فعالیت‌های قرآنی به سایر فعالیت‌ها نیز در بیت‌القرآن توجه می‌شود؟

بله، با حربه‌هایی زمینه جذب بچه‌ها را در بیت‌القرآن فراهم کردیم به مانند اینکه هیئت دانش‌آموزی قرآنی برپا کردیم که بچه‌ها به صورت مستمر و به صور هفتگی پنج‌شنبه‌ها در این جلسه قرآن حضور دارند که حدود 600 نفر عضو دارد که  به صورت فشرده بچه‌ها عصر روز پنج‌شنبه در بیت‌القرآن گردهم می‌آیند که به اذغان سازمان تبلیغات اسلامی جنوب غرب تهران این بزرگترین هیئت دانش‌آموزی جنوب غرب تهران است.

همچنین کلاس‌های هنری با محوریت قرآن اعم از خوشنویسی، سرود، نقاشی، نمایش و طراحی برپا کردیم که با استقبال نیز روبرو شد. فعالیت گروه سرودی با عنوان «آوای رضوان» راه‌اندازی کردیم که از گروه‌های سرود خوب استان تهران است که در برنامه‌های مختلف نیز به اجرای برنامه پرداخته است و در سال گذشته، حدود 800 اجرا در ایستگاه‌های مختلف مترو داشتند.

همچنین طی ایام اوقات فراغت بچه‌ها نیز به فعالیت‌های ورزشی می‌پردازیم البته در تمام اینها از فعالیت‌های قرآنی غافل نیستم و در حال حاضر تمام فعالیت‌های ورزشی ما با قرائت سوره مبارکه والعصر آغاز و با قرائت دسته جمعی دعای سلامتی امام زمان(عج) به اتمام می‌رسد و بعضا نیز شاهد حضور خانواده‌هایی هستیم که برخلاف ظاهر خودشان، دلشان می‌خواهد فرزندانشان به فعالیت‌ در محیط‌های قرآنی بپردازند اما نه به صورت مستقیم و بسیار شده است که فرزندان و بچه‌هایی را از فعالیت‌های ورزشی به حضور در کلاس‌های قرآن آورده‌ایم.

از محسنات این مجموعه این است که افرادی که بعضاً دارای دین ضعیفی داشته‌اند و یا بانوانی که حجاب درستی نداشته‌اند را به سمت و سوی کلاس‌های قرآنی سوق داده‌ایم و این محقق نشده است جز در پرتو عنایت خداوند و همچنین حضور و همکاری مربیان خوب و با انگیزه که با دغدغه و از سر دلسوزی در این راه با بیت‌القرآن همگام شده‌اند.

دوره‌های بیت‌القرآن برای چه گروه‌های سنی است؟

کلاس‌های بیت‌القرآن برای خردسالان سه و نیم سال به بالا تشکیل می‌شود. از سه و نیم تا شش سال ویژه مهد شکوفه‌ها است که با استفاده از کتب جامعةالقرآن جزواتی تهیه شده است که به نوعی از آنها الگو گرفته شده است و مطالبی نیز توسط تیم پژوهشی خود مؤسسه به آن کتب افزوده شده است و قرآن‌آموزان در طی پنج ترم، 16 جلسه‌ای آموزش حفظ آیات موضوعی، حفظ سوره، اشعار مختلف قرآنی و آداب اسلامی به زبان کودک، سفال، خمیربازی، نمایش خلاق و ... پرداخته می‌شود.

در این مؤسسه سعی شده است که از بهترین اساتید و مربیان در هر مقطع استفاده شود. مادران نیز همزمان با قرآن‌آموزان خردسال که در مهد شکوفه‌ها حضور دارند برای آنها نیز برنامه و کلاس داریم مثلاً مادری که به فعالیت هنری اشراف دارد از ما می‌خواهد با در اختیار گذاشتن کلاسی و بدون دریافت هزینه برای سایر مادران علاقه‌مند کلاس هنری برپا می‌کند.

از 6 تا 9 سال به کودکان با روش مهد الرضای استاد محسنی مشهد به آنها تعلیم داده می‌شود و از سنین 9 سال به بالا نیز با آنها با زبان واقعی قرآن روخوانی، روان‌خوانی، فصیح‌خوانی، تجوید و صوت و لحن با آنها کار می‌شود.

بنابر این بانوان بدون محدودیت سنی و آقایان تا حدود 18 سالگی در بیت‌القرآن مشغول آموزش دیدن هستند. ناخودآگاه بین ما و میقات‌القرآن قانون نانوشته‌ای به وجود آمده است که ما قرآن‌آموزان گروه سنی نوجوان و جوان را پذیرش می‌کنیم و پس از آموزش در این مقطع آنها را به میقات‌القرآن راهنمایی می‌کنیم و میقا‌ت‌القرآن هم که هنگامی که با قرآن‌آموزان خردسال روبرو می‌شود آنها را بعضاً به مؤسسه بیت‌القرآن راهنمایی می‌کند.

همچنین در ز مینه حفظ قرآن نیز حدود چهار سالی است که با سازمان قرآن و عترت بسیج سپاه حضرت محمد رسول‌الله(ص) تهران بزرگ  به عنوان یکی از شعب در ناحیه سلمان فارسی فعالیتی را با عنوان حفظ سه ساله و چهار ساله آغاز کرده‌ایم، اما آنگونه نبوده است که نظر ما را به دلیل سختی‌های راه حفظ و ریزش‌هایی که دارد به خود جلب کند اما در مؤسسه هنوز حیات دارد و ادامه دار است.

آیا بیت‌القرآن برنامه‌های جانبی چون اردوهای تفریحی، زیارتی و سیاحتی نیز دارد؟

در این 19 سال تقریباً بیش از 800 اردو برگزار شده است که این اردوها یک روزه تا چند روزه بوده است که قرآن‌آموزان علاقه‌مند به همراه والدینشان طی دوبار در سال به عتبات عالیات اعزام می‌شوند. قرآن‌آموزان آخرین موعد فروردین‌ماه 1395 با حضور حدود 140 نفر و خانواده به عتبات اعزام شدند و عید غدیر امسال نیز 90 نفر در قالب کاروان اعزام می‌شوند. 

همچنین اردوی زیارتی به مشهدالرضا(ع) با عنوان اردوی کبوتران حرم هست که  امسال هجدهمین سالی است که برگزار می‌شود که طی آن هر ساله 300 نفر از قرآن‌آموزان به همراه خانواده‌هایشان در این اردو حاضر می‌شوند.

نقش اردو در فعالیت‌های قرآنی برای جذب نوجوانان و جوانان بسیار مؤثر است. به گونه‌ای که در برنامه‌های تابستانی سال 96، طی دو ماه 10 مورد اردویی در نظر گرفته‌ایم که تا کنون سه اردو برگزار شده است. 

طی 19 سال فعالیت بیت‌القرآن چه تعداد قرآن‌آموزان تربیت شده است؟

بیش از 15 هزار نفر از ابتدای فعالیت مؤسسه تا کنون تربیت یافته است که بعضا نیز به عنوان چهره‌های قرآنی موفق در جامعه هستند. اما باید اذعان کرد از ضعف‌ بیت‌القرآن این است که قرآن‌آموزان را به خوبی در مؤسسه جذب می‌کند که بعضاً آغاز فعالیتشان با بیت‌القرآن است اما در نگهداری خروجی‌هایمان کمی ضعیف هستم به عبارت دیگر هنگامی که قرآن‌آموزان به مقطع سنی جوانی می‌رسند ناخواسته از بدنه مؤسسه به دلیل اینکه دوره‌های مؤسسه تنها تا آن مقطع است، جدا می‌شوند و مثلاً جذب میقات‌القرآن‌ها و سایر مؤسسات قرآنی می‌شود.

بیت‌القرآن شعبه دیگری دارد؟

نه، اعتقاد به راه‌اندازی شعب نیستم چرا که معتقدم یک ده آباد بهتر از صد شهر خراب است. پیشنهادهایی نیز برای راه‌اندازی شعبه در مناطق مختلف داشته‌ام اما به دلیل اینکه دوست داشتم فعالیت خوبی را در همین یک شعبه ارائه کنم به فکر راه‌اندازی شعبه در مکان‌های دیگر نیستم.

توصیه‌ای به دیگر مدیران مؤسسات و تشکل‌های قرآنی دارید؟

باید سعی کنیم به صورت منسجم به فعالیت‌های قرآنی بپردازیم. خیلی از بچه‌های قرآنی به راحتی توسط برنامه‌های ماهواره‌ای و شبکه‌های مجازی برده می‌شوند، حال آنکه مجموعه‌های قرآنی باید بدانند در مقابل تک زدن آنها چه پاتکی را بزنند که متأسفانه خیلی از مؤسسات قرآنی در مقابل این موارد کم می‌آورند و لذا به تعطیلی کشیده‌ شده‌اند و بعضاً دنبال کارهایی که دارای آورده بهتر اقتصادی است، رفته‌اند.

در پایان اگر درخواستی از مسئولان قرآنی دارید، بفرمایید؟

امیدوارم روزی مسئولان و دولتمردان و دست‌اندرکاران شعار قرآن ندهند بلکه هنگامی که حرف از قرآن می‌زنند به آن نیز عمل کنند و پشتوانه مجموعه‌ها قرآنی باشند و از فعالیت‌ آنها حمایت کنند تا شرایط بهتری برای فعالیت آنها فراهم شود.

گزارش تصویری این نشست را اینجا ببینید.