دفتر جشنواره ملی خوشنویسی آیات بسته شد / جایگاه اعلی فارس در هنر قرآن‌نویسی

به گزارش ایکنا از فارس، سرانجام بعد از کش و قوس 3 ساله و پیگیری‌های مکرر خبرنگار ایکنا مراسم اختتامیه جشنواره ملی خوشنویسی آیات، بزرگداشت کاتب بزرگ قرآن، میرزا احمد نی‌ریزی شامگاه چهارشنبه، 9 تیرماه در تالار حافظ شیراز برگزار شد.

بیشتر بخوانید:

• جشنواره ملی خوشنویسی آیات به ایستگاه آخر می‌رسد
• جشنواره ملی خوشنویسی آیات؛ اندر خم کوچه اعتبارات
• جشنواره ملی خوشنویسی آیات باز هم در پیچ و خم وعده‌ها جاماند
• اعلام فراخوان جشنواره ملی خوشنویسی آیات باز هم به تعویق افتاد
• اعلام آمادگی برپایی جشنواره ملی خوشنویسی آیات
• فراخوان جشنواره ملی خوشنویسی آیات اعلام شد
• شیراز؛ میزبان جشنواره ملی خوشنویسی آیات
• برپایی همزمان جشنواره ملی خوشنویسی آیات همراه با بزرگداشت بزرگترین کاتب وحی در نی‌ریز
• جشنواره آیات همراه با یادواره میرزا احمد نی‌ریزی در شیراز برگزار می‌شود
• جشنواره ملی خوشنویسی آیات خرداد 99 برگزار می‌شود
• اعلام زمان برگزاری جشنواره ملی خوشنویسی آیات
• اعلام جزئیات شیوه ارسال آثار به جشنواره ملی خوشنویسی آیات
• داوران جشنواره ملی خوشنویسی آیات معرفی شدند
• آثار هنرمندان به بخش دوم جشنواره ملی خوشنویسی آیات راه یافت

صابر سهرابی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در این مراسم گفت: متأسفانه به دلیل شرایط شیوع کرونا نتوانستیم این مراسم را با حضور هنرمندان سراسر کشور در شیراز برگزار کنیم.

وی با تصریح اینکه قریب دو سال برای این جشنواره برنامه‌ریزی شده است، جشنواره خوشنویسی را زیباترین، اصیل‌ترین، دقیق‌ترین، ظریفترین و در عین حال پاک‌ترین هنر مقدس برشمرد و گفت: خوشنویسی ارتباط تنگاتنگی با معنویت دارد و آن هم تحریر کلام وحی است که بدون وضو امکان‌پذیر نیست.

سهرابی با بیان اینکه بالاخره بعد از کش و قوس‌های بسیار زیادی توانستیم با همت هنرمندان انجمن خوشنویسان فارس این جشنواره را به سرانجام برسانیم، از تمام علاقه‌مندان به هنر خوشنویسی که بارها تماس گرفته و پیگیر برگزاری این برنامه بودند، قدردانی به عمل آورد.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس شیوه اجرای این جشنواره را بسیار خوب توصیف کرد و افزود: هنرمندان 17 استان کشورمان 84 اثر را به دبیرخانه این جشنواره ارسال کردند که از این تعداد 41 اثر به مرحله نهایی داوری رسید و در نهایت 13 نفر به عنوان نفرات برگزیده این جشنواره شناخته شدند که در این مراسم معرفی و تجلیل می‌شوند.

وی در ادامه سخنان خود به جایگاه استان فارس و شیراز در عرصه هنر خوشنویسی اشاره کرد و گفت: این هنر در استان فارس و خصوصاً شیراز جایگاهی والا دارد که در هیچ استان دیگری این جایگاه وجود ندارد اما متأسفانه آن جایگاهی که برای خوشنویسی در شیراز و استان فارس درنظر گرفته شده هنوز در خور شأن آنان نیست لذا تلاش می‌کنیم تا این شأنیت و جایگاه را به شیراز و استان فارس بازگردانیم.

سهرابی با بیان اینکه شیراز امسال به عنوان شهر خلاق در حوزه هنرهای تجسمی شناخته شده است، گفت: یکی از شاخه‌های هنرهای تجسمی، خوشنویسی است و قطعاً نشست‌هایی را با حضور افرادی که در حوزه خوشنویسی کار کرده‌اند برگزار خواهیم کرد تا بتوانیم جایگاه شیراز و فارس در عرصه این هنر احیا کنیم.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس تأکید کرد: به جرأت می‌توان گفت هنرمندانی که در فارس و شیراز بودند چه هنرمندان گذشته چه معاصر، در حد و تراز ملی و بین المللی هستند و آثار آن‌ها هیچ کم از آثار بزرگان هنرمندان خوشنویسی در سراسر کشور و دنیا ندارد.

وی همچنین هدف برگزاری جشنواره خوشنویسی آیات را اشاعه فرهنگ ناب قرآنی با زبان هنر برشمرد و گفت: هنرهای مختلف اعم از خوشنویسی، نمایش، شعر، فیلمنامه و غیره هر کدام به نوعی می‌تواند بیانگر اهداف اصلی کلام وحی باشد.

سهرابی، تأثیرگذارترین هنر را در این عرصه هنر خوشنویسی توصیف کرد که به وسیله آن قرآن را با خلوص نیت و پاکی دل کتابت می‌کنند و ادامه داد: در شیراز و استان فارس کاتبان زیادی قرآن‌هایی را تحریر کردند که در نوع خودش بی‌نظیر است.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در پایان با تصریح اینکه در این جشنواره داوری آثار به عهده اساتیدی چون مجید چیزفهم، ناصر طاووسی و فرهاد نصیری شیرازی بوده است، از همکاری معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد در برگزاری این جشنواره قدردانی و ابراز امیدواری کرد که بتوان در آینده جشنو‌اره‌ای بی‌نظیر با رشته‌های متفاوت خوشنویسی در شیراز برگزار کرد.

سابقه هنر خوشنویسی و قرآن‌نویسی ایرانیان

فرهاد نصیری شیرازی، دبیر اجرایی جشنواره ملی خوشنویسی آیات و عضو هیئت داوران این جشنواره نیز در این مراسم ضمن پاسداشت زحمات وزارت ارشاد به بیان نکاتی درباره سابقه فرهنگی و خوشنویسی فارس پرداخت و گفت: اکنون در تمام کشورهای اسلامی خطوطی که مشق می‌شود سابقه ایرانی و شیرازی دارد.

وی بیان کرد: در قرن سوم ابن مقله فارسی بیضاوی در زمان خلفای عباسی دارای سمت صدرات اعظم بوده و قابلیتی عظیم در عرصه هنر خوشنویسی داشته است به طوری که 6 خط خوشنویسی اختراع کرده است که اکثر آن‌ها در کشورهای اسلامی مورد استفاده قرار گرفته و می‌گیرد و این افتخاری برای استان فارس است که سرمنشأ خطوط بوده است.

نصیری شیرازی ادامه داد: ابن بواب یا همان علی‌بن هلال بغدادی این خطوط را بعد از ابن مقله تقلیدپذیر می‌کند و در دستگاه عباسی منتج به ظهور یاقوت معتصم عباسی می‌شود اما ریشه خط نسخ از ابن مقله بوده است و خط ثلث هم که به جای خودش انتشار یافته و تکمیل می‌شود.

این هنرمند خوشنویس اضافه کرد: از بعد از برافتادن خلفای عباسی و تمام شدن خورشید یاقوت مستعصمی، خط نسخ مجدداً در اختیار ایرانی‌ها قرار می‌گیرد و در اوایل دوره صفوی، ملا علابیک تبریزی چنان ظهور و بروزی دارد که حتی 110 بعد از آن قطعاتش را عیناً میرزا احمد نی‌ریز مشق و تکریم و تعظیم کرده است به عبارت دیگر ملا علابیک تبریزی صاحب شیوه‌ای می‌شود که بعد از یک قرن تبدیل به نسخ ایرانی مسلمی می‌شود که تا امروز هم ساری و جاری است.

وی با ذکر این نکته که ملا علابیک در ابتدای دوران صفوی و میرزا احمد نی‌ریزی در اواخر دوره صفوی بوده است، گفت: میرزا احمد نی‌ریزی حدود 55 سال مشق قرآن می‌کرده است. از 17 سالگی از نی‌ریز به پایتخت مهاجرت کرده است و در آنجا ملااحمد قمی را درک کرده است و این‌ها نشان می‌دهد که ایشان عمر طولانی داشته وب عد از صفویه به نجف اشرف مسافرت کرده و در آنجا مجاور شده است البته برخی می‌گویند که در نجف و برخی دیگر می‌گویند به نی‌ریز بازگشته و در آنجا بدرود حیات گفته است.

نصیری شیرازی اظهار کرد: میرزا احمد نی‌ریزی که از خطه فارس برخاست، به اقرار تمام بزرگان، تمام خطوط پیشینیان خود را کنار زد و مقدار زیادی از مصحف کامل دعاها، زیارتنامه‌ها، قطعات و رساله‌های پر عیار از ایشان به جا مانده است که از آن زمان بیش از 3 قرن گذشت و باز هم علم خط نسخ در خطه فارس برافراشته ماند و چراغش خاموش نشد.

وی نقش مرحوم وصال و فرزندانش را در این عرصه یادآور شد و گفت: وصال و فرزندانش در حدود زمان فتحعلی شاه تا ناصرالدین شاه قاجار قرآن‌نویسی کردند تا اینکه نابینا شد و از نوشتن بازماند و فرزندان شریفش که همه نسخ‌نویس و قرآن‌نویس بودند کارش را ادامه دادند البته به غیر از خانواده وصال، خانواده ارسنجانی‌ها از ملاعلی عسکر ارسنجانی تا به دیگر افراد این خاندان که عالم روز هم بوده‌اند در عرصه هنر خوشنویسی نقش مهمی ایفا کردند.

نصیری شیرازی با بیان اینکه خانواده ارسنجانی‌ها هم هر کدام به نوبه خود از 40 تا 60 قرآن را کتابت کردند، گفت: استان فارس هم در سابقه خوشنویسی تمام خطوط و هم قرآن‌نویسی جایگاه اعلایی دارد و امیدوار هستیم که برگزاری این جشنواره و از این دست جشنواره با یاری همه ارگان‌‎های متولی و بزرگترین اساتید محقق و خوشنویس، مجدداً فارس را تبدیل به مرکز و قطب قرآن‌نویسی در سراسر کشور کند.

وی همچنین به راه‌اندازی انجمن کاتبان وحی با دستور امام جمعه شیراز در حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) اشاره و ابراز امیدواری کرد که این مجمع دائم و ماندگار باشد.

مجید چیزفهم، قائم مقام جشنواره و عضو هیئت داوران جشنواره نیز در این مراسم با بیان اینکه هنر ابزاری برای کاهش آسیب‌های اجتماعی است، گفت: سخنان و مسائل و برنامه‌های زیادی می‌تواند به این عرصه کمک کند و خوب است که ارشاد در این زمینه برنامه‌ای داشته باشد.

وی با بیان اینکه از دید هنر خوشنویسی می‌توانیم این مسئله را پیگیری کنیم که چگونه آسیب‌ها و مشکلات اجتماعی کاهش یابد یا به طور کلی از بین ببرد، یاد اساتید هنر خوشنویسی به خصوص استاد دیرین، مؤسس انجمن خوشنویسان فارس را گرامی داشت.

چیزفهم در ادامه با اشاره به شیوه آثاری داوری در جشنواره تأکید کرد: داوری تمام آثار تنها بر اساس کد بوده است نه نام هنرمندان و تلاش شده است تا بتوانیم حق مطلب را در این زمینه ادا کنیم.

وی در بخش پایانی سخنان خود به قرائت بیانیه هیئت داوران پرداخت که در آن آمده است: «جشنواره خوشنویسی آیات با محوریت کتابت قرآن از دو سوره مبارک انعام و ابراهیم و در دو رشته خوشنویسی ثلث و نسخ به صورت مجازی، نمای کاملی از یک جشنواره ملی تمام قرآنی برگزار گردیثد و به مصداق آیه شریفه «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ» صاحب قرآن این جشنواره را مورد کفایت و حمایت خود قرار داد.

این جشنواره در اسفندماه 99 کلید خورد و در اردیبهشت‌ماه 1400 پس از طی مراحل اولیه جشنواره مزین به 81 قطعه از آثار زیبای قرآنی هنرمندانی از سراسر کشور شد و پس از داوری اولیه که با دقت و وسواس کامل انجام گردید و درخواست از برگزیدگان اولیه جهت ارسال آثار به دبیرخانه صورت پذیرفت.

نام قرآن‌نویس بزرگ شیعه، شادوران میرزا احمد نی‌ریزی همچون تاجی زرین بر تارک جشنواره می‌درخشید.

برای داوری مرحله دوم از سعادت همراهی استاد گرانقدر و پیشکسوت جناب استاد عبدالرضایی که به علت بیماری و معذورات شخصی از داوری جشنواره انصراف دادند، محروم ماندیم و بنا بر پیشنهاد دبیر محترم جشنواره، مدیرکل هنرمند و ادب دوست اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس جناب آقای مهندس صابر سهرابی، جناب استاد ناصر طاووسی برای داوری جشنواره انتخاب گردیده و استاد طاووسی همکاری با جشنواره را پذیرفتند و آثار در مرحله دوم با دقت کامل پس از اعلام نظر داوران اولیه در شهر مقدس قم به صورت حضوری مورد داوری نهایی قرار گرفت».

سخنرانی کیوان نیازی، مدیرکل دفتر امور فرهنگی و اجتماعی استانداری فارس و معرفی و تجلیل از برگزیدگان این جشنواره از دیگر بخش‌های این مراسم بود.