نیازمند مکانی همچون «تکیه دولت» برای اجرای تعزیه هستیم/ «صبا» مناسب اجرا نیست

شهرام کرمی، مدیر مرکز هنرهای نمایشی سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) گفت: به طور مسلم تعزیه یکی از کهن‌ترین نمایش‌های آئینی و سنتی ایرانی است و می‌توان آن را در میان گونه‌های نمایشی که خاستگاه ایرانی دارند، کامل‌ترین آنها قلمداد کرد؛ با این وجود هیچ‌گاه اقدام درخوری برای ارتقا و احیای این سنت نمایشی و رساندن آن به جایگاه واقعی که مستحق آن است صورت نگرفته است.

وی گفت: مهم‌ترین معضل پیش رو در باب تعزیه، فقدان یک متولی مشخص و رسمی برای نظارت و مدیریت بر امور جاری این‌گونه نمایشی است که بتواند در ضمن اداره امور جاری، زمینه را برای رشد این هنر، حمایت از گروه‌ها و افراد فعال در این عرصه فراهم آورد.

این نویسنده و کارگردان تئاتر تصریح کرد: این میان مسئله مهمی که وجود دارد اینکه تعزیه همواره از یک مکانی ثابت و مجتمع که بتواند فعالیت اجرایی مجالس را در خود گردآورده و متمرکز کند به ویژه در پایتخت بی‌بهره بوده است و هر ساله شاهد هستیم که به ویژه در ایام محرم و صفر که به نوعی اوج اجرای مجالس تعزیه است، مجالس به شکلی پراکنده و نه منسجم و مؤثر، آن هم براساس دغدغه فردی و گروه‌های فعال در این هنر برگزار می‌شوند.

مدیر پردیس تئاتر تهران در ادامه با اشاره به اینکه در شرایط کنونی بیش از هر زمان دیگری نیاز به ایجاد مرکزی برای اجرای مجالس تعزیه و به طور مثال چیزی شبیه به تکیه دولت احساس می‌شود، گفت: اخیراً رویکرد خوبی از سوی هنرمندان فعال در عرصه هنرهای نمایشی آئینی به ویژه در زمینه تعزیه شکل گرفته است و این امر باید مسئولان  در حوزه مدیریت فرهنگی شهر تهران را مجاب کند که به فکر احیای بنای تکیه دولت و یا حتی چیزی شبیه به آن در بافت مرکزی پایتخت و به جهت دسترسی آسان مردم علاقه‌مند باشند.

کرمی افزود: خوشبختانه باید به این امر اذعان کرد که فعالیت گروه‌های تعزیه در شهرستان‌ها هم از نظر کمی و هم کیفی به نسبت تهران پیشی گرفته است و گروه‌های تعزیه شهرستانی به ویژه مناطقی که از دیرباز مهد تعزیه بوده‌اند همچون استان اصفهان و استان مرکزی، اهتمام ویژه‌ای به تداوم این سنت فاخر نمایشی دارند و حتی مراکز و اماکنی در آنها چه از گذشته وجود داشته و چه به تازگی ایجاد شده است که فعالیتی هدفمند در آنها به اجرا درمی‌آید.

دبیر بیست و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان تأکید کرد: در تهران نیز باید با عزم نهادهای فرهنگی شاهد فعالیت هدفمندی در احیای تعزیه هم از نظر ساختاری و هم محتوایی باشیم و تصور می‌کنم که از آنجا که این هنر از گذشته‌های دور مردم‌نهاد بوده است لذا باید تصدی‌گری دولتی را در آن به حداقل رساند و با تقویت بنیه نهادهای فرهنگی و مردم‌نهاد، سعی در احیای تعزیه در پایتخت داشته باشیم.

مسئول مرکز نمایش‌های آئینی صبا در پایان گفت: این مرکز نمایشی که البته در طراحی فضای داخلی آن از المان‌های نمایش‌های سنتی همچون سیاه‌بازی و تعزیه الگوبرداری شده است، فضایی کاملاً مدرن برای اجرای نمایش‌های صحنه‌ای برمبنای مدل نمایش غربی دارد و به جهت استفاده از ابزار مکانیکی مطابق با سالن‌های نمایشی روز دنیا و ماشینی بودن آن، به هیچ عنوان مناسب اجرای تعزیه به شکل سنتی و متداول آن نیست و لذا این مرکز را نمی‌توانیم جایگزین مناسبی برای اماکنی همچون تکیه دولت به حساب آوریم.

امیرسجاد دبیریان