ترسیم ارادت به امام رضا(ع) در «پنجره فولاد»

ساره شفیعی‌پور، کارگردان انیمیشن «پنجره فولاد» در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با بیان این‌که تهیه‌کنندگی این انیمیشن را آستان قدس رضوی بر عهده دارد، اظهار کرد: آستان قدس 12 لالایی با محوریت امام رضا (ع) تولید کرده بود که آهنگ‌سازی آنها را فردین خلعتبری انجام داده و عبدالجبار کاکایی اشعارشان را سروده بود. این تولیدات از طریق آستان قدس به فیلمسازان پیشنهاد شد تا برای آن قصه‌ای خلق کنند که یکی از این کارها نیز به من سپرده شد.

وی افزود: با توجه به توضیح فوق باید بگویم کار پیشنهادی به من اثری سفارشی بود که از طریق آستان قدس پیشنهادش ارائه شد، اما به‌شخصه تمام سعی خود را کردم که کار شکلی سفارش‌گونه نداشته باشد، البته تهیه‌کننده نیز دست ما را برای قصه‌گویی در کار باز گذاشته بود تا اثر خلق شده با مخاطب بهتر ارتباط برقرار کند.

در کارهایم، محور زنان هستند

این انیماتور در پاسخ به این سوال که ایده فیلم چگونه شکل گرفت؟ اینگونه جواب داد: من در کارهایم معمولاً سعی می‌کنم، محوریت با زنان باشد، چون می‌خواهم موضوعاتی که مطرح می‌کنم از دید آنها بیان شود، این خصیصه نیز به گرایشات فمنیستی ربطی ندارد، بلکه از آنجا نشئت می‌گیرد که به شخصه بهتر می‌توانم دیدگاه زنان را در مقایسه با مردان در فیلم‌هایم بیان کنم. با توجه به این توضیح وقتی کار به من پیشنهاد شد به اتفاق همسرم به مشهد رفتیم تا بهتر بتوانم برای فیلمم ایده بگیریم.

وی ادامه داد: ساعت‌ها در صحن امام رضا(ع) نشستم و به آدم‌ها نگاه کردم. در این میان توجه ویژه‌ای به بچه‌ها داشتم چون می‌خواستم قصه‌ام از زبان کودکان روایت شود. نکته دیگر اینکه در این انیمیشن سختی بسیاری تحمل کردم، چراکه به موضوعی می‌پرداختم که برای مردم حساسیت بالایی دارد، برای همین برای دوری از خطا نمی‌توانسم تنها به خواست خود تکیه کنم پس وقت بسیار گذاشتم تا آنچه که می‌خواهم را میان چشمان کسانی پیدا کنم که عاشقان بارگاه امام رضا(ع) را تماشا می‌کنند.

این کارگردان متذکر شد: باید تاکید کنم آنچه که من خلق کردم مسلماً نمی‌تواند تصویرگر کاملی از احساساتی باشد که برای بیان ارادت به امام رضا(ع) لازم است، اما از تمام وجودم برای این کار گذاشتم. نکته دیگر که کار مرا در ساخت این فیلم با سختی مواجه می‌کرد کلیشه‌هایی بود که سبب می‌شد من از بسیاری از ایده‌های جذاب نتوانم استفاده کنم؛ برای مثال اگر می‌خواستم کبوتر را در کارم نشان دهم، عملی تکراری انجام داده بودم، زیرا بارها این شاخصه استفاده شده بود، حتی نمی‌توانستم به آدم‌ها نزدیک شوم، چون برداشت‌های متفاوتی در این حوزه انجام شده بود که به هیچ وجه قصد تکرار آن را نداشتم، پس بهتر دیدم دوربینم را از دریچه نگاه یک کودک ببینم تا شاید زیبایی‌های خلق شده برای مخاطب کارم دوست داشتنی‌تر باشد.

ارادت به امام رضا(ع) را از نگاه یک کودک تصویر کردم

وی در پاسخ به پرسش که چرا این کار به شدت دوست داشتنی و قابل باور است؟ گفت: شاید نگاه کودکانه به زیبایی‌ها بارگاه و حرم امام رضا(ع) باعث شد تا اثرم مقبول باشد، زیرا همان‌طور که گفتم ما انواع برداشت‌ها را از حرم امام رضا(ع) داشته‌ایم، اما تا به امروز این شکل از کار را کمتر در فیلمی دیده‌ایم. کودک در این فیلم کاری به معنویاتی که پیرامونش می‌گذرد، ندارد، بلکه تنها زیبایی‌هایی را می‌بیند که شاید از دید بسیاری از ما تا به امروز کمتر مشاهده شده است.

شفیعی‌پور در پاسخ به این سوال که برای خلق گرافیک‌های کارش از چه الگوی استفاده کرده؟ اینگونه پاسخ داد: من در کارهایم معمولاً سبک رئال کار نمی‌کنم، اما در این فیلم تلفیقی از رئال – فانتزی را ارائه کرد‌‌ه‌ا‌‌م، البته بگذارید اعتراف کنم آستان قدس هم در شکل‌گیری انیمیشن دخیل بود، چون من می‌خواستم، شکل فانتزی‌تری به کار دهم، اما با مشاوره‌هایی که انجام شد، این سبک کار را در نظر گرفتیم. برای بازتر شدن موضوع باید بگویم در ابتدا می‌خواستم کارم آبرنگی باشد، اما آستان قدس تاکید داشت اثری خلق شود که برای همه قابل هضم و درک باشد، چون همه ایرانی‌ها به نوعی با قصه فیلم خاطره دارند.

کارگردان انیمیشن «پنجره فولاد» یادآور شد: نکته دیگر این‌که در این کار من بیشتر از تکنیک دو بعدی استفاده کردم، اما در بخش‌هایی نیز، انیمیشن شکلی سه بعدی داشت، هرچند تمام تلاشم این بود که تلفیق این دو تکنیک به کیفیت کار آسیبی نرساند. مطلب دیگری که حتما دوست دارم به آن اشاره کنم این است که من تاکید ویژه‌ای به روی تک تک پلان‌ها داشتم، همین مسئله نیز به نظرم سبب شده فیلم برای تماشاگر دلچسب‌تر شود.

ساختن لالایی با محوریت ائمه(ع) جزء الزامات است

وی درباره الزام ساخت چنین کارهایی نیز اینگونه توضیح داد: معتقدم چنین لالایی‌هایی (با محوریت اهل بیت(ع) اگر به شکلی زیبایی به کودکان عرضه شود با آن احساس نزدیکی و قرابت خواهند کرد، به‌ویژه که کودکان امروز ما به‌شدت در معرض خطر آثار خارجی هستند، بنابراین نیاز است آثاری با محوریت ائمه(ع) تولید شود تا دلبستگی دینی از کودکی به وجود آید. درضمن به شخصه دلبسته کارهایی با محوریت موضوعات دینی هستم، پس وقتی کاری این‌چنینی به من پیشنهاد شد به مسئله مادی آن نمی‌اندیشدم، بلکه به این فکر می‌کنم که چگونه می‌توانم کاری خلق کنم که صاحب اثری که درباره آن فیلم می‌سازم از آن راضی باشد.

این فیلمساز در پاسخ به سوال پایانی مبنی بر این‌که برگزاری جشنواره پویانمایی چه کمکی به صنعت انیمیشن‌سازی می‌کند؟ گفت: معتقدم این جشنواره یکی از کاربردی‌ترین جشنواره‌های سینمایی است که به‌عینه تاثیراتش را در بین فیلمسازان شاهد هستیم. این جشنواره کمک کرده تا کارگردانان جوان با انگیزه بیشتری فیلم‌سازی کنند، زیرا می‌دانند جایی است که کارشان در آنجا دیده شود؛ برای مثال خود من سعی می‌کنم که همیشه در این جشنواره کار داشته باشم، برای همین پیشنهاد می‌کنم به جای دو‌سالانه این رویداد به صورت سالانه برگزار شود، به‌وِیژه که تولیدات داخلی این روزها به لحاظ کمی و کیفی استانداردهای بسیاری خوبی دست پیدا کرده است.