حج مظهر همدلی و همبستگی اسلامی است

به گزارش ایکنا؛ به نقل از روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، همزمان با ماه ذی‌الحجه، رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دهلی‌نو، «وبینار حج ابراهیمی و وحدت مسلمانان جهان» را با شرکت پژوهشگران دینی، فرهنگی و علمی کشور هند و ایران برگزار کرد.

محمدعلی ربانی، رایزن ایران در دهلی‌نو با تشریح کارکردهای سیاسی ـ اجتماعی حج اظهار کرد: از دیرباز یکی از بحث‌های حائز اهمیت درباره دین، چه در بین متفکران اسلامی و چه اندیشمندان سایر حوزه‌های دینی و فکری، بحث از قلمرو و کارکردهای دین بود. اینکه آیا دین صرفاً امری فردی و مربوط به مناسبات انسان و خداست و یا اینکه دین صرفاً امر فردی نبوده و به حوزه‌های اجتماعی هم تعلق دارد.

رایزن فرهنگی ایران در دهلی‌نو افزود: بخشی از متفکران غربی و همچنین روشنفکران جهان اسلام بر این باور هستند که دین صرفاً پیوندی بین انسان و خداوند بوده و امر شخصی و فردی است. در مقابل، برخی از فیلسوفان بر این باور بودند که هدف پیامبران تنها این جهان است و اگر چه پیامبران درباره توحید و مباحث اخلاق فردی سخن گفته‌اند، مقدمه‌ای است برای رسیدن به عدالت اجتماعی.

وی ادامه داد: گروهی دیگر همانند شهید مطهری و حضرت امام خمینی(ره) بر این باور هستند که دین هر دو حوزه را شامل می‌شود؛ هم به مسائل مؤثر اخلاقی فردی می‌پردازد و هم وجه اجتماعی دارد. یعنی پیامبران دو هدف مشترک داشتند که شامل سعادت دنیوی و سعادت اخروی بوده که بر مبنای توحید نظری و توحید عملی شکل می‌گیرد؛ چرا که ارزش‌های اجتماعی و اخلاقی راهی برای رسیدن انسان به خداشناسی و خداپرستی است که ارزش ذاتی دارد.

ربانی تأکید کرد: لذا باور بسیاری از متفکران اسلامی همانند شهید مطهری و حضرت امام(ره) بر این بود که اسلام و دین جامع بوده و آموزه‌هایش شامل زندگی دنیا و آخرت می‌شود و همه شئون و زوایای فردی و زندگی اجتماعی را در برمی‌گیرد.

وی در ادامه سخنانش گفت: حضرت امام خمینی(ره) معتقد بودند اسلام دربرگیرنده همه زوایای مربوط به زندگی فردی و اجتماعی است و بخش اعظم از آیات و روایات به مسائل اجتماعی پرداخته و حتی عبادات نیز عمدتاً به کارکردهای اجتماعی آن توجه داشته و اجرای عدالت و تکمیل مکارم اخلاقی، دو هدف عمده پیامبر(ص) بوده که اخلاقیات مورد تأکید وی نیز عمدتاً اخلاقیات اجتماعی و محاسن اخلاقی بوده است.

رایزن فرهنگی کشورمان در دهلی‌نو با اشاره به کارکردهای سیاسی اجتماعی حج بیان کرد: حج نه تنها مولد اجتماعی پایان‌ناپذیر برای امت اسلامی است، که از قابلیت امت‌سازی و شبکه‌سازی فرهنگی اجتماعی بالایی برخوردار است. حج یک محیط معنوی، آموزشی و علمی است که آگاهی‌بخش به یک فرصت بزرگ رسانه‌ای برای جوامع اسلامی محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: در واقع، حج فرصتی برای شناخت خود فرد و شناخت دیگر مسلمانان و آشنایی با مشکلات و چالش‌های امت اسلامی است.

ربانی از دیگر کارکردهای سیاسی اجتماعی حج، تولید قدرت برای امت اسلامی را برشمرد و یادآور شد: اجتماع سالانه میلیون‌ها مسلمان از سراسر جهان در موسم حج نوعی امنیت‌سازی و ظهور قدرت مسلمانان در قالب امت واحده است. همان گونه که حج بهترین فرصت برای رفع سو برداشت‌ها و شکل‌گیری فرصت‌های گفت‌وگو و تفاهم مشترک، همدلی و همبستگی اسلامی است.

حج، تولد ثانوی

اسد علی خورشید، از دانشگاه اسلامی علیگر از فریضه عظیم حج به عنوان تولد ثانویه مسلمانان یاد كرد و افزود: البته آنها كه حج را صرفاً یک سفر سیاحتی و زیارتی می‌دانند و از حج فقط پوسته آن را می‌بینند و از محتوای آن غافل هستند، با مفاهم عمیق حج بیگانه‌ هستند.

وی از حج به عنوان مهمترین فرصت همدلی و اتحاد مسلمانان یاد کرد که با تکیه بر اعتقاد به خدا و قبله واحد، اختلافات را کنار گذاشته و به همدلی و وحدت دست یابند.

بلقیس فاطمه حسینی، از اساتید دانشگاه هند در سخنانش مطرح کرد: خداوند تبارک و تعالی به گونه‌ای برای حج برنامه‌ریزی کرده است که نتیجه آن هم تحول روحی و اخلاقی مردم است و هم تحول در جهان اسلام، یعنی هر حاجی با تشرف به حج باید از گناهان گذشته خود توبه کند و از دیگران حلالیت بطلبد و اگر مال حرامی یا شبهاتی دارد آنها را تسویه کند و با معرفت و بصیرت کامل به سوی خدا برود.

وی در بخش دیگری از سخنان خود، به رسالت سنگین دولت‌ها به ویژه دولت میزبان مراسم حج در بهره‌گیری از فرصت حج برای نشر ارزش‌های اسلامی و رسالت و پیام جهانی و انسانی اسلام، به ویژه گسترش اخوت و برادری اسلامی اشاره کرد.

حسینی ابراز امیدواری کرد که دولت‌های اسلامی با توجه به رسالت عظیم حج که پیام میانه‌روری و همبستگی امت اسلامی است، از اختلافات و واگرایی‌ها به همدلی و همکاری دست یابند.

آذرمیدخت صفوی، دیگر سخنران این وبینار نیز درباره پیام و اهداف حج در شعر شاعران بزرگ پارسی‌گوی ایران و هند سخن گفت.

علیرضا قزوه، شاعر، پژوهشگر و معاون رایزنی فرهنگی ایران در دهلی‌نو، روح‌الله رضوی، فعال رسانه و غلامرضا کافی، از دانشگاه شیراز، دیگر سخنرانان این وبینار بودند که هر یک پیرامون تأثیر حج در توسعه و گسترش مناسبات و ارتباطات میان امت اسلامی و نقش حج در رفع چالش‌های حاکم بر جوامع اسلامی سخن گفتند.

قزوه در سخنانی، حج را منشأ تحول معنوی و سیاسی اجتماعی بزرگی دانست که از زمان حضرت ابراهیم(ع) تاکنون به دنبال تحول درونی انسان و فراهم‌سازی فرصت رفع مشکلات مؤمنان و موحدان است.

وی با اشاره به جایگاه حج و کعبه در رویکردهای آخرالزمانی، با اشاره به پیام مقام معظم رهبری، تحقق حج ابراهیمی را لازمه یک جامعه اسلامی پویا و زنده برشمرد و بر تحقق وعده الهی در پیروزی مستضعفان و موحدان بر مستکبران با محوریت کلمه توحید و توحید کلمه تأکید کرد.